از مقدمه کتاب:
به طوریکه در آغاز و همچنین در فهرست منابع تالیف جلد یکم این کتاب (مدخل) اشاره شد، در آرشیو ملی لیسبون، ضمن انبوهی از مدارک که درباره روابط امپراطوری پرتغال با کشورهای دیگر جهان به زبان پرتغالی موجود است، مقدار فراوانی هم در مورد روابط آن دولت با ایران عصر صفوی و در پیرامون مسائل گوناگون خلیج فارس و قلمرو ملوک هرمز وجود دارد که متاسفانه در تحقیقات تاریخ ایران تاکنون به آن گنجینه نفیس توجهی نشده است. در جمع این انبوه مدارک دست اول، یکصد و پنجاه صد نیز به زبانهای فارسی، عربی و ترکی استامبولی وجود دارد که از آن میان 41 سند فارسی، 23 سند عربی و 3 سند ترکی (جمعا 67 سند) مربوط به هرمز و خلیج فارس می باشد. در جلد یکم این کتاب که در حقیقت در حکم معرفی و توضیح علل نگارش این نامه ها می بود، به محتوای برخی از این اسناد اختصارا و به بعضی هم استطرارا اشاراتی شده است و اینک مجموعه حاضر متضمن متن کامل کلیه اسناد فارسی مزبور به دوستداران تاریخ ایران تقدیم می گردد و بقیه اسناد (نامه های عربی و ترکی) در جلد دیگری انتشار خواهد یافت.