در این مجلد ابتدا به شرح جنگ با روسیه تزاری در شمال و لشگرکشی و تهدید انگلیس در جنوب پرداخته و شمه ای نیز از وقایع ظهور باب گفته شده و سپس به شرح حال و اعمال رجال پیشتاز تجدد و آزادی ایران روی آورده و از کوششها و فداکاری ایشان سخن گفته و در آخر، موضوعات این کتاب در دوازده فصل است: جنگهای ایران با روسیه تزاری – جنگهای ایران با قوای انگلیس – باب و مهدویت – شرح حال و اصلاحات امیرکبیر – شرح حال میرزا ملکم خان – شرح حال سیدجمال الدین اسدآبادی – شرح حال میرزا آقاخان کرمانی – کوششهای پیشتازان تجدد و اصلاحات ایران – ثمرات انقلاب ایران و قانون اساسی – متمم قانون اساسی – شمه ای از وقایع مشروطیت – سبک مشروطه سلطنتی.