جلد اول: از اب‍ت‍دای ب‍ن‍ی‍اد طبرستان ت‍ا اس‍ت‍ی‍لای آل‌زی‍ار، نوشته محمد بن حسن بن اسفندیار کاتب، معروف به ابن اسفندیار در قرن هفتم.
این کتاب یکی از قدیمی‌ترین تواریخ محلی طبرستان است و در مواردی از تاریخ‌نویسی محلی فراتر می‌رود. نثر این اثر برخلاف مقدمه مصنوعش، روان است و با حکایات و اشعار عربی و واژه‌های طبری همراه شده است. ظاهرا طرح مؤلف در تدوین این اثر بر اساس یک مقدمه و سه مجلد بوده است، اما چون مقدمه و مجلد دوم و آغاز مجلد سوم موجود نیست و نسخه‌های به جا مانده از تصرف کاتبان در امان نبوده و حتی برخی نسخه‌ها، قسم یا مجلد چهارم نیز دارند به طرح مؤلف بدرستی نمی‌توان پی برد. نسخه‌های گوناگون این اثر در کتابخانه‌های لندن و سن پطرزبورگ و پاریس مغشوش‌اند و افتادگی دارند. تاریخ کتابت نسخ موجود قرن یازدهم است و ظاهرا ناسخان از روی یک نسخه پر اشتباه کتاب را استنساخ کرده‌اند.