موضوع نوشتار حاضر، تحلیل و شرح زندگی، شخصیت و اقدامات «داریوش اوّل هخامنشی» است. نویسندة اثر، در سال‌های ۱۹۳۷ و ۱۹۳۸ در کاوش‌های باستان‌شناسی جنوب ایران حضور داشته و نتیجة مطالعات و تحقیقات خود را در این مجموعه گردآوری کرده است. «داریوش اوّل» به عنوان یکی از بزرگترین مظاهر رهبری بشریت همواره مورد توجه تاریخ نگاران بوده است. از نظر نگارنده، «داریوش یکم» نخستین کسی است که با تغییر ارزش‌های دنیای قدیم جنوب، مردم خود را بر دنیای آن زمان مسلط کرده است. اصل و نسب و دوران جوانی، قدرت، قانون‌گذاری، سیاست، تجارت، لشکرکشی‌ها، سال‌های سازندگی و وصیت‌نامة داریوش از جمله مباحث اصلی کتاب است. نویسند در ادامه، تمدن ایران در دورة هخامنشی، آثار به جا مانده از هخامنشیان و ایران و اسکندر مقدونی را تحلیل و بررسی کرده است.