کتاب المعجم فی معائیر اشعار العجم ، از کتاب های ادبی زبان پارسی در اوایل قرن هفتم هجری است که از آتش جهان سوز حمله مغول ، سالم به دست ما رسیده است.
این کتاب نفیس مشتمل بر سه فن از فنون ادب است : فن عروض ، فن قوافی و فن نقد الشعر
از مقایسه کتاب حدائق السحر ( رشیدالدین وطواط ) با این کتاب مشخص می شود که آن یکی از مآخذ و منابع شمس قیس در تالیف کتاب بوده است . بسیاری از مطالب و شواهد شعریه در کتاب المعجم منقول از حدائق السحر می باشد، اما برتری کتاب المجم در این است که کتاب مذکور مشتمل بر جمیع فنون شعری ، یعنی عروض ، قوافی و نقد الشعر است در حالی که حدائق السحر فقط به نقد الشعر پرداخته است ، نکته دیگر اختصار و ایجاز حدائق السحر و اشباع کافی و بسط وافی المعجم می باشد. دیگر آن که رشیدالدین وطواط در استشهاد به ابیات غالبا بر یک یا دو بیت اقتصار کرده و شمس قیس غالبا قصائد طولانی و قطعات و غزلیات کامل ایراد نموده است و این مسئله با ملاحظه این که غالب اشعار شعرای متقدمین و متوسطین ما و بلکه خود نام شعرا نیز به کلی از بین رفته، در منتهی درجه اهمیت قرار دارد.