خانه خراسانی

گُرگان شهری واقع در استان گلستان در شمال کشور ایران است. این شهر مرکز شهرستان گرگان و استان گلستان است. گرگان کنونی تا سال ۱۳۱۶ «اَستَرآباد» نام داشت.گرگان قدیم که به عربی جرجان خوانده می‌شد شهری آباد و مهم بود که در نزدیکی گنبد کاووس امروزین قرار داشت.

شهر گرگان (استراباد) در دوران قاجار ۶ محله بزرگ به نام‌های‌ ‌سرپير، دربنو، سرچشمه، میخچه گران، نعلبندان، سبزه‌مشهد و میدان داشت که دارای چندین محله فرعی مثل پاسرو، میرکریم، دوشنبه‌ای، شیرکش و... بوده‌اند. این ۶ محله و محلات فرعی هنوز هم به همین نام‌ها وجود دارند و بیشتر مساجد و تمام تکایای قدیمی و زیارتگاه‌ها و مکان‌های مذهبی شهر نیز در همین محلات قرار دارند که امروز بافت قدیم و معماری سنتی و تاریخی این شهر و بخش عمده‌ای از میراث فرهنگی این دیار را تشکیل می‌دهند. به دلیل بی‌توجهی اداره کل میراث فرهنگی گلستان بخش بزرگی از بافت قدیم گرگان تخریب شده‌است. چند خانه قدیمی بالای ۱۵۰ سال قدمت که در اختیار میراث فرهنگی هم بود تخریب شده‌است.

خانه خراساني در خاور امام زاده نور، در کوچه خراساني واقع است. از جمله بناهاي اواخر عهد قاجاريه گرگان که يادگار معماري اين دوره است‎ خانه خراساني است.تاريخ ساخت اين بنا بر اساس سنگ نبشته ي سطوح زيرين سرشيرهاي آن به 1295 مي رسد که با سلطنت ناصر الدين شاه هم زمان است. 

خانه ی خراسا نی

خانه خراساني گرگان

محله‌های شهر در عهد قاجار

بناي خانه خراساني در طبقه دوم از پيشکن به عنوان عنصر ارتباط دهنده استفاده نموده است که در نماي شمالي بنا ساخته شده است. اين عنصر معماري در معماري جنوب ايران نيز به چشم مي خورد که شناشير ناميده مي شود. تعداد بازشوها از ديگر ويژگي هاي اين بناست که خاص معماري مناطق گرم و مرطوب ايران است تا بتوان در اوج گرما و شرجي از کوران استفاده نمود. طاق ها و طاق نماها، تزيينات گچ بري موسوم به دندان موشي، ارسي هاي زيبا و پنجره هاي مشبک، با شيشه هاي رنگين، نقاشي هاي سطوخ زيرين سر شيرها که با آيات و اشعار آميخته شده است. بندکشي بخش هاي آجرين نماي بنا، جزرهاي قوي و قطور از ويژگي هاي و ارزش هاي معماري در خانه خراساني است. 

. اين بنا در دو بخش ساخته شده : 1- بخش شمالي 2- بخش جنوبي عمده ارزش هاي معماري برجاي مانده بنا ‎؛ بخش جنوبي آن است و بخش شمالي فاقد ارزش تاريخي است. اين بنا به فرم ال ساخته شده است، که در امتداد خاوري باختري و شمالي جنوبي پيرامون حياط گسترش يافته است. زيرا ساخت اصلي بنا را کرسي چيني تشکيل مي دهد که داراي گربه روهاي متعدد است و اين عناصرتمهيدي در راستاي رطوبت زدايي از بناست، که در بيش تر بناها به چشم مي خورد. در پوشش طبقات از چوب استفاده شده که در طبقه اول با تبريزي و گل و ني و در طبقه دوم با فرم شيرواني و پلور , هلا و نحل انجام شده است. نحل در بنا حکم کلاف بندي نهايي را دارد و پلور پوشش کاذب را فراهم مي آورد و هلا فرم شيرواني را به دست مي دهد.

ورودی

آسیب شناسی :

مراحل مختلف مرمت:
اساسي ترين بخش قبل از هر اقدام مرمتي تشخيص ضايعه يا عارضه است.
آسيب و عارضه                 عدم تعادل                عامل مخل

به طور كلي عوامل تخريب مجموعه اي از كنشها و آسيب ها هستند كه در تغيير شكل و تخريب بنا موثر واقع مي شوند.
عوامل موثر در تخريب بنا :
1-عوامل طبيعي 
2-عوامل اجتماعي و سوانح
3-عوامل تخريب مستقيم به وسيله مردم و حكام وقت

آسيبهاي طبيعي
الف: رطوبتب: ترکج:آسيبهاي جانوري مثل فضولات پرندگان كه مي تواند روي آجرها اثر شيميائي داشته باشد.د:حركت كردن حيوانات روي بام كه باعث جابه جائي سفال هاي بام مي شود. 
آسيب ديدگي ديوارها:
عارضه:نم كشيدگي نازك كاري دیوار و پوسيدگي              
    عامل مخل:رطوبت از کف حیاط
درمان:1- مرمت دیوار و جلوگيري از نفوذ رطوبت
  2- مرمت نازك كاري در بخش هاي آسيب ديد
   3-استفاده از سنگ ازاره

عارضه: نم كشيدگي نازك كاري و گچ بری ها                     عامل مخل: رطوبت از کف زمین
درمان:1- جلوگيري از نفوذ رطوبت
2- ترمیم گچ بری ها

عارضه:ترک روی دیوار پله                 
       عامل مخل:یخبندان و تشکیل بلور
درمان: مرمت دیوار و جلوگيري از نفوذ رطوبت

عارضه:ترک روی دیوار
عامل مخل: خشک شدن لایه های ساختمان 
درمان: تراشیدن قسمت ترک خورده و ترمیم آن

اثر رطوبت در بناکه به صورت کدر شدن گچ دیوار و شوره زدن خود را نشان می دهد.

تخریب اندود کاهگلی و گچ دیوارها و سقف این آسیب ها می تواند بر اثر گذشت زمان یا رطوبت بوجود آمده باشد.

تغییر رنگ آجرها و خالی شدن ملات بین آجرها

پوسیدگی چوب های درون سقف بر اثر رطوبت

از بین رفتن سفال های سقفی در اثر عوامل جوی