حکیم نظامی به عنوان یکی از برجسته‌ترین داستان‌سرایان و شاعران ایران زمین، پنج دفتر شعر ارزشمند را از خود به یادگار گذاشت که به خمسه نظامی یا پنج گنج شهرت دارد. گنج اول آن کتاب مخزن الاسرار (Makhzan al-Asrar) نام دارد که قدیمی‌ترین مثنوی نظامی به شمار می‌رود. مخزن‌الاسرار شامل 2260 بیت است و در حدود سال 570 هجری قمری به نام فخرالدین بهرامشاه بن داود (متوفی 622) به نظم درآمد. این کتاب از 20 مقاله تشکیل شده که هر کدام مملو از اندیشه‌های حکیمانه، اخلاقی و عرفانی‌ست و پس از شرح عنوان مقاله، نظامی برای تأثیرگذاری بیشتر داستانی کوتاه اما پرمغز و جذاب نیز روایت کرده است.

این مجموعه شعر که با بیت مشهور: «بسم الله الرحمن الرحیم/ هست کلید در گنج حکیم» آغاز می‌شود، یکی از بهترین آثار در ادبیات تعلیمی و غنایی محسوب می‌شود که انسان‌های تمام اعصار را به خودشناسی، خداشناسی و عمل به رفتارهای نیکو دعوت کرده و اصول تصوف و عرفان را نیز در لابه‌لای داستان‌های خود بیان نموده است.