فايل داراي شناسه كالا بوده و فروش اين فايل در ديگر سايت ها غيرقانوني بوده و مورد پيگيرد قرار ميگيرد

پاورپوینت گرافیکی و متحرک با موشن گرافی آفتاب گردان

گل آفتابگردان

استاد:

آفتابگردان زراعی

آفتابگردان زراعي گياهي است يكساله كه به فاميل كمپوزيته (مركبه) تعلق دارد. جنس هليانتوس 49 گونه و 19 زيرگونه را شامل مي‌شود كه 12 گونه آن يكساله و 37 گونه آن چند ساله است.

تاريخچه گياه

گياه شناسي

انواع مدل‌هاي آفتابگردان

مراحل رشد و نمو گیاه آفتابگردان

رشد و نمو گیاهان گلدار فرآیندي منظم و پیچیده اي است که اساس زندگی گیاه را تشکیل داده و موارد زير را شامل مي‌شود

با توجه به این که رشد رویشی و زایشی تعیین کننده عملکرد بیولوژیک و عملکرد اقتصادي گیاهان زراعی می  باشند، تعیین مراحل نمو گیاه و آگاهی از زمان وقوع آنها، به خصوص مراحلی از رشد که گیاه به عوامل نامساعد محیطی حساسیت زیادي نشان می دهند و در نظر گرفتن شرایط محیطی حاکم بر منطقه در برنامه ریزي هاي مدیریتی بسیار مفید و مؤثر خواهد بود. مراحل رشد و نمو گیاه آفتابگردان به دو بخش رویشی و زایشی تقسیم بندی می شود 

رشد رویشی و زایشی تابعی از ژنوتیپ و عوامل محیطی بوده

تولید میوه و دانه

با وقایع و تغییرات مورفولوژیکی مختلف  

جوانه زنی بذر 

چرخه زندگي

مرحله رویشی

شروع این مرحله با کاشت بذر آغاز شده و تا ظاهر شدن گل آذین ادامه پیدا می کند. بذرهای آفتابگردان در شرایط دمایی مناسب با جذب آب، متورم شده و بر اثر واکنش‌های آنزیمی، جوانه زنی آغاز می گردد. 

دمای پایین، تنش رطوبتی و کیفیت نامطلوب بستر، سبب طولانی شدن مرحله رویشی و به تعویق افتادن مرحله زایشی خواهد شد و در نتیجه موجب‌ کاهش عملکرد نهایی محصول می‌شود

سبز شدن در واقع زمانی است که 50 درصد از لپه ها در مزرعه ظاهر شده 

اولین برگ حقیقی که طولی کمتر از 4 سانتیمتر دارد

با توجه به نوع رقم، شرایط محیطی و مدیریت زراعی طول دوره رویشی 50 تا 60 روز طول خواهد کشید

مرحله زايشي

این مرحله با ظهور گل آذین آغاز و با رسیدگی فیزیولوژیک به پایان خواهد رسید.در ابتدای مرحله زایشی براکته های نابالغ اطراف گل آذین را احاطه کرده

در پایان این مرحله، گل-های زبانه ای در حال ریزش بوده و گل های مرکزی در حال گرده افشانی می باشند. حرارت، طول روز و اثر متقابل آن ها از عوامل تاثیرگذار بر مراحل نمو بوده و عوامل محیطی مانند رطوبت، تراکم و تغذیه کودی مدت زمان این مراحل را تغییر خواهد داد.

با گذشت زمان، میان گره قسمت زیرین گل آذین طویل شده و طول آن به 5/0 تا 2 سانتیمتر خواهد رسید.

با ادامه رشد میان-گره، گل آذین از براکته ها جدا شده و گلچه ها به ترتیب از خارج به داخل، شکوفا می‌شوند. 

در مرحله گرده افشانی گل های بالغ زبانه-ای کاملا اطراف گل آذین را پوشش داده و با رنگ های روشن، موجب جذب حشرات گرده افشان می شود

گیاه افتابگردان دارای ریشه راست و عمیق می باشد. در شرایط خشک و کم آبی ریشه توانایی نفوذ 1 تا 3 متری خاک را دارد اما در شرایط آبیاری، قسمت زیادی از ریشه تا عمق 60 سانتیمتری گسترش می یابد. در حالت کلی آفتابگردان دارای سه نوع ریشه می باشد:

ریشه

گیاه افتابگردان دارای ساقه‌اي بلند، ضخیم، خشن، برافراشته و کرک دار می‌باشد. ارتفاع ساقه در افتابگردان‌های وحشی حدودا 5 متر بوده و شاخه‌های جانبی فراوانی تولید می کند اما در ارقام اصلاح شده ارتفاع حدودا 90 تا 300 سانتیمتر و اغلب بدون شاخه جانبی می باشد.

گیاه آفتابگردان برحسب ارتفاع به 4 دسته تقسيم مي‌شود

برگ‌های آفتابگردان به دلیل خاصیت خورشیدگرایی، همراه با تغییر زاویه تابش، زاویه جذب نور خورشید در برگ ها تغییر کرده تا بیشترین میزان جذب و دریافت نور خورشید انجام گیرد. در واقع پهنک برگ همواره به حالت تقریبا عمود نسبت به اشعه خورشید قرار می گیرد. واکنش‌های آنزیمی موجب فعال شدن پمپ‌های پتاسیمی شده و پتاسیم از سلول هایی که در معرض نور هستند به قسمت‌های تاریک گیاه منتقل می شود و در نتیجه همراه با جذب پتاسیم، مولکول‌های آب نیز جذب خواهد شد و اختلاف پتانسیل آب موجب اختلاف در حجم سلول ها خواهد شد و این تفاوت حجم، موجب خم شدن برگ ها به سمت نور خورشید خواهد شد. پس از غروب خورشید فعالیت پمپ‌های پتاسیمی کاهش یافته و اختلاف پتانسیل آب در دو سمت گیاه برابر خواهد شد. فرآیند خورشیدگرایی تا خاتمه گرده افشانی ادامه داشته و بعد از آن، برگ ها تمایل دارند تا مرحله پایان زندگی در سمت شرق، قرار داشته باشند.

برگ‌های آفتابگردان بزرگ (با طول 10 تا 30 و عرض 5 تا 20 سانتیمتر)، کرک دار، قلبی شکل و دارای حاشیه‌های مضرس با دمبرگ هایی بلند و تعداد برگ از 20 تا 40 عدد در هر بوته متغیر می باشد. در ابتدا نحوه قرارگیری برگ ها به شکل متقابل بر روی ساقه بوده و به تدریج به صورت متناوب به نحوی که کمترین سایه افکنی بر برگ‌های پایینی اعمال شود، بر روی ساقه قرار می گیرند 

گل آذين

آفتابگردان دارای گل آذین منحصر به فردی است که در انتهای ساقه تجمع یافته‌ و از گل‌های منفرد تشکیل شده‌ که هریک از این گل‌های منفرد یک گلچه است. اگر گلچه‌ها یک جنسی باشند یا همه آن‌ها دوجنسیتی باشند، گل یکدست نامیده می‌شود و می‌تواند شامل نوع دیسکوئید و لیگولیفلور باشد. گیاهانی که در آن برخی گلچه ها تک جنسی و برخی دو جنسی هستند، هتروگاموس نامیده می‌شوند.

دورگ گيري مصنوعي و خود گرده افشاني

آماده سازي والد ماده

به منظور قابل دسترس تر ساختن گل هاي موجود در روي صفحه و نيز از بين بردن سطح بزرگي كه گرده ها مي توانند روي آن جا گيرند، گل هاي شعاعي و براكته ها قبل از اخته كردن، معمولاً برداشته مي شوند. مگر اين كه مقداري زيادي بذر، مورد نظر باشد، كه در اين صورت عاقلانه است تنها آن دسته از گل هايي كه در يك روز باز مي شوند، در يك روز اخته گردند و تمامي گل هاي ديگر برداشته شوند. اين احتياط، خطرات دگر گرده افشاني كنترل نشده و نيز خود گرده افشاني را كاهش مي دهد. گل هاي در حال باز شدن، روز قبل از اخته كردن، مي توانند از پهلو با يك حركت كششي ساده توسط انگشتان شست و اشاره از تخمك هايشان جدا شوند.

در مزرعه، عمل اخته كردن بايستي صبح خيلي زود انجام شود. در روزهاي آفتابي و گرم، اخته كردن قبل از ساعت7 صورت مي گيرد، در صورتي كه در روزهاي ابري و خنك و در گلخانه طي فصل زمستان اخته كردن امكان دارد ديرتر صورت پذيرد.

گرده افشاني

خود گرده افشاني با قرار دادن يك كيسه بر روي طبق، قبل از مرحله شكوفايي يا شكفتن بساك، انجام مي شود. مقدار مجموعة بذري به درجة ناسازگاري لينه ها و نوع كيسه مورد استفاده، بستگي دارد. در ميان چند نوع پوشش آزمايش شده از لحاظ تأثير آنها برخورد باروري آفتابگردان، كيسه هاي پارچه اي، موثر ترين يا كاراترين نوع كيسه، تشخيص داده شده اند. هنگامي كه طبقها به وسيلة برس هاي پنبه اي به صورت دستي برس شدند، مجموعة بذري به طور قابل ملاحظه اي افزايش پيدا كرد. يك يا دو روز قبل از اين كه گلدهي آغاز گردد، گردة لازم براي تلاقي با قرار دادن پاكت بر روي طبقهاي والدهاي نر، جمع آوري مي شود مناسبترين وسيله براي جمع آوري گرده، پاكت هاي كاغذي مي باشند و يك يا دو روز بعد از اين كه گلدهي آغاز گرديد، گردة كافي در پاكت ها، جمع آوري خواهد شد.

مناسبترين وسيله براي جمع آوري گرده، پاكت هاي كاغذي مي باشند و يك يا دو روز بعد از اين كه گلدهي آغاز گرديد، گردة كافي در پاكت ها، جمع آوري خواهد شد.

دورگ گيري طبيعي

3- مقاومت به بيماري ها

به دست آوردن واريته هايي از آفتابگردان كه به بيماري ها مقاوم باشند يكي از هدف هاي اصلاحاين گياه است. بيماري هاي مهم آفتابگردان عبارتند از:

سفيدك داخلي

بهترين راه مبارزه با اين بيماري تهيه واريته هاي مقاوم است.

بوته ميري

عوامل اين بيماري قارچ فيتوفتورا، روزلينا و ريزوكتونيا است.

سياه شدن طوقه

عامل آن قارچ اسكلروتينيا ليبرتيانا و راه مبارزه با آن تهيه واريته هاي مقاوم است.

آفتابگردان يك نبات بسيار دگرگرده افشان مي‌باشد. علت این امر وجود پدیده‌ای بنام عدم آمادگی همزمان اندام‌های نر و ماده گل برای تلقیح که اصطلاحا Dichogamy گفته می شود، می باشد.گل هاي بشقابي منفرد، به طور موثري پروتاندر (یعنی حالتی که پرچم زودتر از مادگی آماده تلقیح است) هستند و وضعيت كلاله در بالاي بساك ها، عمل خود باروري را مشكل مي‌سازد. كنترل شدة ژنتيكي خود ناسازگاري در لينه هاي معين؛ از سوراخ شدن خامه توسط گرده جلوگيري كرده و باروري را انجام مي دهد.

ويژگي‌هاي گل

دانه‌های آفتابگردان بسته به نوع ژنوتیپ، شرایط محیطی و مدیریت زراعی شامل 26 تا 50 درصد روغن و 16 درصد پروتئین می باشند.

 اسيد اولئيک

 اسيد لينولئيک

65%

35%

افزايش بازدهي ميوه

عامل تاریخ کشت در سه سطح شامل 30 خرداد ماه، 20 تیر ماه و 10 مرداد ماه در کرت‌های اصلی، عامل تراکم در چهار سطح شامل 6، 8، 10 و 12 بوته در مترمربع در کرت های فرعی و حذف برگ در سه سطح شامل بدون حذف برگ، حذف نصف برگ ها از پایین بوته و حذف یک در میان برگ ها از بالا در کرت های فرعی فرعی. نتایج نشان داد که تاریخ کاشت، تراکم بوته و حذف برگ اثر معنی داری در سطح %1 بر عملکرد دانه، تعداد دانه پر و پوک و تعداد کل دانه داشت. در حالیکه اثر متقابل تراکم بوته × تاریخ کاشت بر صفات مزبور و اثر متقابل حذف برگ × تاریخ کاشت بر عملکرد، تعداد کل دانه، وزن هزار دانه، معنی دار نگردید، ولی بر تعداد دانه پر در مترمربع و تعداد دانه خالی در سطح %5 معنی دار گردید. با افزایش تراکم بوته عملکرد دانه در نتیجه افزایش تعداد دانه در واحد سطح افزایش یافت به طوری که تراکم 12 بوته در مترمربع با عملکرد 2538 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد را به خود اختصاص داد. در مجموع تحقیق حاضر نشان داد که میزان عملکرد دانه به سطح فتوسنتز کننده وابسته بود، اما اثر برگ های پایین بر عملکرد و اجزا عملکرد دانه کمتر از حذف یک در میان برگ ها از بالا بود.

نحوه اتصال ساقه به گل انتهایی با توجه به نوع رقم و مدیریت زراعی اشکال مختلفی دارد

بر اثر کمبود آب، تغذیه بیش از حد گیاه توسط کودهای ازته، ضعیف یا بیمار بودن گیاه، نحوه اتصال طبق به ساقه دچار تغییر شده و شکل‌های شماره 4 تا 6 در مزارع مشاهده می شود و در نهایت در اثر وزن زیاد طبق، ساقه دچار شکستگی شده و کیفیت دانه ها کاهش پیدا می کند

بهترین حالت برای قرارگیری طبق گیاه شماره 3 است چون در این حالت دانه ها بر اثر تابش آفتاب یا حمله پرندگان دچار آسیب نمی شود.

آفتابگردان‌هايي كه در سايه رويانده شدند و 40% نور طبيعي را ديافت داشته‌اند، عملكردشان تا حدود 60% كاهش يافت. برگهاي آفتابگردان  نسبت به زاويه تابش خورشيد نورگرايي دارد. متوسط دريافت نور آفتاب در حالت عادي 9% بيشتر از حداكثر دريافت نور در حالت ثابت برگهاست. زراعت هايي نظير ذرت و سورگوم داراي شدت فتوسنتزي متجاوز ار 50 ميليگرم co2 در هر دسي‌متر مربع در ساعت در شرايط بهينه هستند، ولي برگهاي آفتابگردان شدت متوسط فتوسنتز و يا بالاي خود را در تغييرات وسيعي از حرارت و نور حفظ مي‌كنند.

نياز آبي به صورت مقدار آب تعريفي بر حسب گرم تقسيم بر ماده خشك توليدي قسمت‌هاي هوايي گياه بر حسب گرم تعريف مي‌شود. نسبت تعرق بر پايه مقدار دانه توليدي ـ به جاي ماده خشك توليدي ـ نيز ندرتاً به كار مي‌رود. نياز آبي بسته به سال و منطقه متفاوت است، زيرا شدت تعرق بوسيله عوامل طبيعي هوايي نظير رطوبت هوا؛، حرارت، باد و نور تغيير مي‌كند. اين واحد زماني كه يك شاخص در كارآيي نبات در استفاده از آب محسوب مي‌شود كه رطوبت به خاك در سطحي بهينه باشد و اين نسبت شاخص مناسبي براي مقاوت به خشكي نيست.

نياز آبي آفتاب‌گردان

منابع

.1خواجه پور، محمدرضا، گیاهان صنعتی، جهاد دانشگاهی واحد صنعتی اصفهان، 1391

.2یوسفی، بنفشه، زراعت آفتابگردان، تحقیقات آموزش کشاورزی، 1396

.3سهرابی، سید سجاد، زراعت گیاهان صنعتی، تحقیقات اموزش کشاورزی، 1396

.4جمشیدی، احسان، قلاوند، امیر، و دانشیان، جهانفر. (1386). اثر حذف برگ در مرحله گرده افشانی آفتابگردان (.Helianthus annuus L) بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه در سطوح مختلف تراکم بوته و تاریخ کاشت. مجله علوم زراعی ایران، 9(1 (پیاپی 33))، 32-44.

.5عرشي، يوسف (ترجمه)، 1367، استفاده از جنس هليانتوس به عنوان منبعي از نوع ژنتيكي براي اصلاح آفتابگردان زراعي، بخش تحقيقات دانه‌هاي روغني، موسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر، كرج.

.6عرشي، يوسف، 1363، تعيين درصد خودباروري در ارقام مختلف آفتابگردان، ص 1تا 14، گزارش بررسي‌هاي آفتابگردان درسال 63، موسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر، كرج

7.Center, Jack (edi), 1987, Sunflower science and Technology Madison, Visconsin.

8.TREBEA, MARIA & VRANCEANO, A.V, 1988. Ecological Studies on Sunflower Roo system. P.29-33, Heila No, 1989

با تشکر فراوان از توجه شما