    اخلاق عبارت است از خوی و ویژگی های درونی انسان

    اخلاق ساختار وجودی انسان است که گاهی به معنای عام و با منظور تمام ویژگی ها ی درونی انسان، اعم از خوب یا بد به کار می رود 

    معمولاً مترادف با رفتار و خصوصیات روحی و معنوی مثبت 
    اخلاق بازتاب اصول وجودی و معنوی رفتار ما در زندگی روزانه است
    بخش غیر کلامی آن چیزی است که با دیگران انجام انجام می دهیم.

    اخلاق معانی متفاوتی دارد که همگی مربوط به استانداردهای رفتاری اند
    مربوط به درست یا غلط بودن و خوب یا بد بودن اعمال انسان است 

    به سیستمی از اصول راهنما و قوانینی اطلاق می شود که در باره مشخص کردن فعالیتهای مجاز، لازم و یا ممنوع صحبت می کند

    سیستم های اخلاقی ممکن است طبیعت مذهبی و یا غیر مذهبی داشته باشند 

    ممکن است به شیوه ای فردی یا عمومی و از دیدگاهی کلی یا ویژه مورد استفاده قرار گیرد

    اخلاق  گاهی اشاره به آداب وهنجارهای یک گروه خاص دارد مثل اصول اخلاقی پزشکی، پرستاری، مامایی، مهندسی و..

    هگل اخلاق را دراطاعت ازقانون می دانست.
افلاطون لازمه عمل نیک را علم به نیکی می دانست.
    سقراط  معتقد بود: سعادت هرکس دراین است که وظایف خودرا نسبت به دیگران انجام دهد.
     کانت معتقد بود: اعمال اخلاقی آنهایی هستند که از طریق احساس وظیفه انجام می شوند.
اخلاق چیست؟
    Moral   : در ارتباط با این است که يك فرد يا گروه يا حتي حكومت چگونه باید باشد و يا چگونه رفتار كند.
    Morality  : معمولا در ارتباط با درست  یا نادرست  بودن چیزهاست.  
      Ethics: تفكر يا استدلال در مورد moral و روشي براي توضيح پديده ها با  استفاده از دلايل و شواهدی است كه ديگران ممكن است آنها را تجربه نکرده اما براي آنها متقاعد كننده و قابل فهم باشد .
   
  
علم اخلاق چیست؟
    علم اخلاق با اصول اساسی و عقایدی که بشر را در فکر و عمل هدایت می کند در ارتباط است و زمینه ساز ارزشهای بشری است.
    علم اخلاق سه شاخه دارد:
    اخلاقیات جامع(meta ethics):فلسفه معنوی است که در انتزاعی ترین سطح جریان دارد و با ماهیت و منزلت اندیشه معنوی و کلامی مورد استفاده در ارتباط است.
     نظریه اخلاقی(ethical theory ): روش و ساز و کاری را برای حل مسائل اخلاقی تنظیم می کنند.
    اخلاقیات عملی((practical ethics: به موضوعات ویژه روزانه ای که عموما در زندگی و حوزه های مختلف رخ می دهد، می پردازد.

Ethics Theories

    ارائه دهند گان خدمات  مرتبط با سلامت نياز به درك اساس اخلاق (نظريه هاي اخلاقي)و كاربرد آنها در فعاليت هاي روزمره (اخلاقيات کاربردی) دارند.
    گوناگونی نظریه های اخلاقی ارائه شده، نشان دهنده این  حقیقت است که فلاسفه درمورد مناسبترین نظریه به توافق نرسیده اند.
        دو شاخه مهم از نظریه هاي اخلاقي وجود دارد و هر دو تأثير زيادي در مراقبتهاي  بهداشتی و  مامايي دارند و اغلب در عملكرد ، سياست و خط مشي ها تفكيك پذير نيستند.

نظريه اصالت سودمندي (Utilitarianism(
    بر اساس نتیجه است. (outcome-based)
     برجسته ترین نظریه نتیجه گرای اخلاقی است که در اصیل ترین شکل آن یک اعتقاد وحدت گرایی در اصل سودمندی است.
     این نظریه معتقد است که انسانها در یک چیز اشتراک دارند: جویای لذت و خوشی بودن و دوری گزیدن از درد و رنج 
    افراد فعالیت هایی را دنبال می کنند که در پایان برای انها حداقل  لذت بخش باشد و از کارهایی که باعث درد و رنج شود، اجتناب می کنند.
    این نظریه بر این استوار است: بیشترین خوشحالی و سود برای بیشترین افراد 

  
اصالت وظيفه (Deontology)
    بر اساس وظیفه است (duty based)
     طرفداران این نظریه معتقدند:چیزی در دنیا بهتر از این نیست که مردم به وظیفه خود عمل کنند. وظیفه را بدون توجه به نتایج آن، با قصد خوشبختی در خور آن  مورد بررسی قرار میدهند 
     اعمال را بر اساس درستی یا نادرستی آن طبق قانونی که بر اساس وظیفه تنظیم شده است، مورد توجه قرار می دهند.
Professional Ethics
    اصول اخلاقی حرفه ای به عنوان استانداردهای مورد توافق و رفتارهای مورد انتظار از اعضاء یک گروه حرفه ای خاص توصیف می شود

    این استانداردها معمولا در  professional code of ethics یا 
       کدهای اخلاق حرفه ای بیان شده و ممکن است پشتیبانی قانونی هم داشته باشد
اهمیت اخلاق حرفه ای  در  پرستاری و مامایی
    ارتباط مستقیم و مداوم با مردم دارند

    مراجعین و مددجویانشان، انسان هایی آسیب پذیر هستند

    با زندگی و سلامتی انسان ها سرو کار دارند

     احتمال مواجهه شان با مشکلات اخلاقی  در طی کار روزانه زیاد است. 

    نیاز به تصمیم گیری های اخلاقی در طی کار روزانه دارند 

     کسب این توانمندی تنها در سایه یک آموزش اخلاقی متناسب با شرایط امکان پذیر است.
مفاهیم اخلاقی درپرستاری
    ارتباط                (Communication) 

    حمایت                (Advocacy)

    مراقبت                (Caring)

    پاسخگویی/مسئولیت پذیری    (Responsibility/Accountability)

    همکاری               (Cooperation)

ارتباط بسترارائه مراقبت اخلاقی

    ارتباط عامل اساسی در تعاملات بشری است.

    پرستاران در طی فعالیت های روزانه خود با بیمار، خانواده بیمار، همکاران و دیگر افرارد تیم بهداشتی ارتباط برقرار می کنند.

    بدون برقراری یک ارتباط مناسب ارائه مراقبت واقعی مقدور نیست.

    مراقبت، حمایت، پاسخگویی و همکاری همگی در بستر یک ارتباط انسانی اثربخش امکانپذیر است.
حمایت از حقوق بیمار 
patient advocacy
    حمایت برای توصیف ماهیت رابطه بیمار و پرستار بکار می رود

    دفاع از حقوق بیمار در درون سیستم بهداشتی درمانی است

    کمک به بیمار برای آگاه شدن و انتخاب های آگاهانه

    حمایت از ارائه مراقبتی متناسب با ارزش ها و ویژگی های انسانی بیمار براساس احترام

Accountability
 پاسخگویی
    جوابگو بودن در مورد اعمال خود

    مسئولیت پذیری در مورد اقدامات انجام شده و عواقب آگاهانه یا نا آگاهانه

    پاسخگویی قانونی و اخلاقی (legal & ethical) 

    پاسخگویی در کنار مفهوم حمایت چهارچوبی را برای ابعاد اخلاقی فعالیت های پرستاری ایجاد می کند
Cooperation 
همکاری
    مشارکت فعال با دیگران برای ارائه مراقبت کیفی به بیماران

    تشریک مساعی در طراحی رویکردهای مراقبتی بیمار

    مورد ملاحظه قرار دادن ارزش ها و اهداف دیگرانی که برای مراقبت از بیمار با آنان کار می کنیم

    تعامل با دیگران در انجام فعالیت ها
Caringمراقبت 

    مراقبت بسیار پیش از درمان صورت می گرفته است

    مراقبت شیوه وجودی انسان است

    مراقبت عنصر اساسی انسان بودن است

    مفهوم مراقبت در رابطه پرستار و بیمارارزش گذاری شده است

    رفتارهای مراقبتی برای ایفای نقش های پرستاری بنیادی اند

ویژگی های مراقبت/ 5 C
    شفقت  1- Compassion                            

    شایستگی 2- Competence                           

    اطمینان 3- Confidence                              

    وجدان4- Conscience                                

    تعهد 5- Commitment                               
شفقت 

    شايد بتوان شفقت را راهي براي زيستن آگاهانه نسبت به رابطه فرد با كل موجودات زنده تعريف كرد (روچ 1992). 

    «شفقت از ما مي‏خواهد به جايي برويم كه مي‏آزاردمان، به مكانهايي وارد شويم كه درد درآنها وجود دارد، از ما مي‏خواهد كه در آشفتگي، هراس، پريشاني و اضطراب ديگران سهيم شويم. شفقت ما را به چالش مي‏خواند تا همراه با آنان كه در مصيبت هستند فرياد برآوريم، با آنان كه در تنهايي هستند مويه كنيم، با آنان كه مي‏گريند بگرييم. شفقت ما را ملزم مي‏كند كه با ضعيف، ضعيف باشيم، با آسيب‏پذير، آسيب‏پذير باشيم و با بي‏توان، بي‏توان. شفقت يعني غوطه‏وري كامل در وضعيت انسان بودن 
شایستگی/توانمندی

    شايستگي عبارت است از  دارا بودن دانش، قضاوت، مهارت، انرژي، توانايي و انگيزه لازم براي نشان دادن واكنش مناسب و مقتضي نسبت به مطالبات مربوط به مسئوليتهاي حرفه‏اي فرد (روچ 1992 

    شايستگي وجه تمايز فرد متخصص از مبتدي است. 

    شايستگي چيزي است كه پرستاري در طول دوره‏هاي تحصيل و آموزش پايه و تکميلی اشتياق رسيدن به آن را دارد و به سمت آن حركت مي‏كند. 
اطمينان 

    اطمينان به مثابه كيفيتي تعريف مي‏شود كه روابط مبتني بر اعتماد را تسهيل ميکند (روچ 1992، 

    بنيان مراقبت، براساس يك رابطه مبتني بر اعتماد بنا شده است. بدون چنين رابطه‏اي، ذات و روح مراقبت به فنا مي‏رود.

     اطمينان امري متقابل است، هر دو طرف يك رابطه بايد به يكديگر اعتماد داشته باشند. هنگامي كه يكي از طرفين رابطه در يك موقعيت حرفه‏اي قرار دارد، طرف ديگر بايد اطمينان داشته باشد كه به اين فرد حرفه اي مي‏توان اعتماد كرد. اين امر بستگي شديدي به ميزان صداقت بين آنان دارد 
وجدان

    واژه «وجدان» را مي‏توان به عنوان حالتي از يك آگاهي معنوي تعريف كرد

     محدوده اي که رفتارهاي فرد را متناسب با جنبه اخلاقي مسايل، جهت‏ ميدهد (روچ1992).

    وجدان اساس يك رفتار اخلاقي را شکل مي‏دهد. 
روچ می نویسد
    وجدان يك واكنش ارادي، تعمدي، معنادار و عقلاني است.

    وجدان هماهنگ شدن شخص مراقبت كننده با ذات اخلاقي پديده‏هاست.

    وجدان مراقبت را فرا مي‏خواند و خود را به عنوان مراقبت آشكار مي‏سازد.

    مراقبت حرفه‏اي در يك وجدان متکامل تجلي مي‏يابد.

    وجدان به مثابه‏اي مدرسه‏اي در درون انسان است که يادگيري در آن از اوان كودكي آغاز شده و رشد و تكامل مي‏يابد. 

    والدين و معلمان حس درست و غلط را به كودك القاء مي‏كنند و اين امر به تدريج مبنايي ارزشي را شكل مي‏دهد كه قضاوتها و تصميمات فرد براساس آن اتخاذ مي‏شود.

     شعور چيزي معادل «احساس» است، احساس بد نسبت به انجام دادن كاري.

     احساس مي‏تواند به خوبي شاخص اين باشد كه چيزي اساسا در معرض خطر قرار گرفته است. نداي وجدان در اخلاقي عمل كردن فرد، نقش دارد 

    نداي وجدان آنچنان قدرتمند است كه اكثر افراد خود را در برابر آن قرار نمي‏دهند.

    وجدان يك وفاداري نسبت به خود محسوب مي‏شود كه ما بايد به عنوان يك حق فطري، و به عنوان انجام وظيفه‏اي در پاسخ به چيزي فراتر از خودمان، به وجود آن در خود و ديگران احترام بگذاريم. 

    هنگامي كه اجازه ميدهيم وجدان ما سست عمل کند و يا در مقابل دليل تراشي و توجيهات عقلاني قرار گيرد، امکان دارد رفتارهایی از ما سر بزند كه كمتر موردقبول يا پسنديده باشد.

    از آنجا كه مراقبت اساسا آسيب‏‏پذير است وجدان عنصري است كه مي‏تواند شخص را به سمت رفتار و راه درست، خلاقانه و همراه با شفقت ورزي براي برقراري ارتباط، هدايت كند. 
ابعاد اخلاقی  نقش ماما 
 درمانگر و مراقبت دهنده  (practitioner)
   آموزش دهنده (Educator) 
مشاور  ( counselor)
پند دهنده( (advisor
 دوست  ( friend)
مدافع (advocate)
پژوهشگر ( researcher) 
آيين اخلاق پرستاري در 
جمهوری اسلامی ايران

    مقدمه
    ارزش ها
    راهنماهاي اخلاقي
    1- پرستار و جامعه
    2-پرستار  و تعهد حرفهاي
    3- پرستار و ارائه خدمات باليني
    4- پرستار و همكاران تيم درماني
    5- پرستار، آموزش و پژوهش

کدهای اخلاقی مامایی 
    کدهای اخلاقی حرفه مامایی در ایران توسط اداره مامایی معاونت درمان وزارت بهداشت با همکاری مرکز تحقیقات بارداری ایمن دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و با حمایت صندوق جمعیت سازمان ملل بر اساس یک مطالعه تطبیقی و کیفی تدوین شد.
 
     سپس اعتبار محتوای توسط ماماهای شاغل در حوزه های مختلف بالین،آموزش،پژوهش  و مدیریت بررسی گردید.
کدهای اخلاقی مامایی
    85کد اخلاقی حرفه مامایی در 6 بخش شامل 
1) انجام تعهدات حرفه ای شامل 23 کد
2) ارائه خدمات مامایی به مددجو و همراهان وی شامل 27 کد
3) ارتباط با همکاران شامل 11 کد
4) ارتباط با خود شامل 6 کد
5) آموزش و پژوهش  شامل 8 کد
6) مدیریت شامل 10 کد

    آيين اخلاق پرستاري در 
جمهوری اسلامی ايران

    مقدمه
    پيشرفتهاي حوزه دانش و فناوري در مراقبتهاي بهداشتي، چالشهاي عمدهاي را پيش روي پرستاران قرار داده است. تمامي پرستاران، صرفنظر از تخصص خود، در فعالیتهای کاری خود با چالشهاي اخلاقي مواجه شده،  براي تصميمگيري در نقشهاي سنتي و جديد خود نيازمند دانش فردي و مشاوره گروهي هستند. همگان بر اين توافق هستند كه برخورداری از حساسيتهاي اخلاقي يكي از ملزومات عملكرد پرستاران است. مسؤليتهاي اخلاقي پرستاران در عملكرد و مراقبت مستلزم اين است كه ايشان از باورهاي خود مطلع بوده، همچنين مباني و اصول تحليل اخلاقي و تصميم گيري به صورت منسجم؛ تدوين شده و در دسترس باشند. آيينها (يا کدها)ی اخلاقي راهنماهاي نظاممندي براي شكل دهي رفتار اخلاقي است. . از سوي ديگر، چالشهايي كه هر پرستار با آن روبهرو است از فرهنگي به فرهنگ ديگر متفاوت خواهد بود.آيين اخلاق در پرستاري بهطور مستقيم بر عملكرد پرستار در مراقبت از بيمار تمركز دارد . واقعيت اين است كه در انجام هريک از وظائف پرستاری، ممکن است مقولات بحث برانگيز اخلاقی  ايجاد شود. 

    در جامعه ما با فرهنگ والاي ايراني اسلامي، پرستاري بيمار عبادت محسوب مي شود. آيات و احايث متعددي بر ارزش والاي مراقبت از بيماران  تاکيد دارند که تجلي آن در حرفهي پرستاري است.  نامگذاري روز ولادت حضرت زينب(س) به عنوان روز پرستار افتخاري بزرگ براي اين قشر ارزشمند است كه بر جايگاه والاي آنان صحّه ميگذارد. هرچند اصول کلي و ارزشهاي انساني حاکم بر حرفه پرستاري مورد تأييد اسلام است اما با توجه به ظرايف خاص اخلاقي و معنوي که در اخلاق اسلامي مشهود است، موارد ذيل  به عنوان مباني ارزشي اسلامي-ايراني در حرفه پرستاري، قابل استناد است:
           بنا به آيات کريمه قرآن مرض و شفاء در دست پروردگار متعال است و لذا پرستار در تمام شرايط وظايف محوله را با توکل و استعانت از ذات باريتعالي به انجام ميرساند. 
           همه انسانها از شأن و کرامت والاي انساني برخوردارند و لازم است در هر حالتي مورد احترام قرار گيرند ولي بيمار و يا فرد سالمي که نيازي در رابطه با سلامت خود دارد، شايسته توجه و احترام ويژه اي است. لذا تمامي بيماران، بدون درنظر گرفتن وضعيت اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي، توسط پرستار مورد احترام و حمايت روحي_رواني قرار ميگيرند.
           حفظ حيات هر انسان در هر جايگاه و موقعيتي که باشد وظيفه هر مسلماني است ولي پرستار بواسطه تقبل مسئوليتي ويژه، در قبال نفس وجان بيمار مسئول خواهد بود. لازم است آيه شريفه (سوره مائده/32) همواره مدنظر باشد که نجات جان يک انسان را برابر با احياء تمام انسانها دانسته است.

           تقويت روحي و معنوي بيمار از منظر اسلام در بهبود او تأثير گذار است. لذا وظيفه اخلاقي پرستار است که بيمار را دلداري داده و زمينه را براي پذيرش همراه با طيب نفس بيماري فراهم کند.
    در زمان معاصر و در دوره هشت ساله جنگ تحميلي، كشور ما شاهد ايثار و فداكاري عظيم پرستاران در دفاع از كيان ميهن اسلامي بوده است كه الگوها و  اسطوره هاي اين دوران میتوانند الهام بخش ارزشهای والای اخلاق پرستاری باشند. 
    تدوين راهنماي کشوری اخلاق در پژوهش (کدهاي 26گانه) در سال 1378 و راهنماهاي اختصاصي اخلاق در پژوهش (1384) و منشور جامع حقوق بيمار (1388)  نمونههايي از اسناد اخلاقي مبتني بر فرهنگ ايرانی و اسلامي هستند.اين آيين در راستای تکميل مجموعهی آيينها و راهنماهای اخلاقی مرتبط با حوزهی سلامت در جمهوری اسلامی ايران تدوين شده است.
    مخاطبان اين آيين عبارت از تمامی شاغلين حرفهی پرستاری در حوزههای خدمات آموزشی، پژوهشی، مديرتی، بهداشتی و بالينی، در تمامی ردهها، میباشد.
    اين آيين در فواصل زمانی مقتضی، مورد تجديدنظر و بهروز رسانی قرار خواهد گرفت. همچنين بايد در برنامههای آموزشی و بازآموزی پرستاران – در تمامی ردههای تحصيلی و آموزشی – گنجانده شود.

     ارزش ها
    پرستاران مسووليت دارند در حيطه شغلي خود بر مبناي ارزش هاي حرفه اي تصميم گيري و فعاليت كنند. ارزش ها مفاهيمي هستند که ذاتأ ارزشمندند و توسط فرد يا جامعه مبنا و ملاک درستي و نادرستي اعمال قرار مي گيرند. در حرفه پرستاري نيز، با توجه به جايگاه والاي آن، ارزش هاي حرفه اي توسط انجمن ها و سازمان هاي حرفهای معين شده اند. در كشور ما تعاليم دين مبين اسلام، و نيز قانون اساسي در بسياري از موارد، حدود و مرزهاي عمل را معين مينمايند. ارزشهای اخلاقی در عين انطباق با مباني ديني، فراملّي و جهان شمول هستند. مهمترين ارزش هايي که در حرفه پرستاري بايد مورد لحاظ قرار گيرد عبارتند از:
     
    1.     احترام به مددجو/ بيمار و حفظ شأن و کرامت انساني
    2.     نوعدوستي و همدلي
    3.     پايبندي به تعهدات حرفه اي
    4.     پاسخگويي ، مسووليت پذيري و وجدان کاري
    5.     عدالت در خدمت رساني
    6.     تعهد به صداقت و وفاداري
    7.     حفظ حريم خصوصي بيماران و تعهد به رازداري و امانتداري
    8.     ارتقاء صلاحيت علمي و عملي به طور مداوم
    9.     ارتقا آگاهي از مقررات حرفه اي و دستورالعمل هاي اخلاقي و رعايت آن ها
    10.  احترام متقابل با ساير ارائهدهندگان مراقبت سلامت و برقراري ارتباط مناسب با آنان
    11.   احترام به استقلال فردي مددجو/بيمار
    12.   شفقت و مهرباني

     
    1- پرستار و جامعه
    پرستار بايد:
    1. در جهت ارتقاي سلامت جامعه، پيشگيري از بيماري ها، اعاده سلامت و کاهش درد و رنج، کوشش کند و آن را رسالت اصلي خود بداند. 
    2. مراقبت پرستاري را  صرفنظر از نژاد، مليت، مذهب، فرهنگ، جنس، سن، وضعيت اقتصادي-اجتماعي، مسائل سياسي، بيماري جسمي يا روحي-رواني يا هر عامل ديگري ارائه دهد و در جهت حذف بي عدالتي و نابرابري در جامعه بکوشد.
    3. مراقبت هاي پرستاري را  با رعايت احترام به حقوق انساني و تا حد امكان با در نظر گرفتن ارزش ها، آداب و رسوم اجتماعي، فرهنگي و اعتقادات ديني مددجو/بيمار ارايه دهد.
    4. به جامعه در زمينه هاي ارتقاي سلامتي و پيشگيري از بيماري ها آموزش دهد و اين را از مهم ترين مسووليت هاي خود بداند.  مراقبت پرستاري و آموزش استاندارد بايد متناسب با فرهنگ، باورها، ارزشها و نيازهاي افراد ارايه شود.
    5.  به چالش ها و مسايل اخلاقي در محيط جامعه و محيط کار که قداست حرفه پرستاري را مخدوش مي كند توجه و حساسيت داشته، در مواقع لازم راه حل و پاسخ مناسب را پيشنهاد دهد.
    6.  ضمن همکاري و هماهنگي با ساير افراد، گروه ها و نهادهاي اجتماعي جهت برطرف کردن نيازهاي اجتماعي  و رفع مسايل اخلاقي مطرح در حيطه مراقبت هاي سلامت تلاش كند.
    7.  به گروه ها و افراد آسيب پذير از قبيل کودکان، سالمندان، افراد دچار ناتواني  و معلوليت هاي جسمي، بيماران رواني و مانند آن ها توجه ويژه کند. 
    8.  ضمن توجه به سلامت در سطح محلي، در راستاي حصول اهداف سلامت در سطح ملی و جهانی نيز تلاش و همکاري كند.
    9. در بحران ها و حوادث طبيعي همچون جنگ، زلزله، سيل، همه گيري بيماري ها و مانند آن ها مسووليت ها و وظايف خود را با درنظر گرفتن احتياطات لازم انجام دهد. 

     
     
    2- پرستار  و تعهد حرفهاي
    پرستار بايد:
    1. هنگام اجرای مداخلات پرستاري و تصميم گيري هاي باليني، مسووليت هاي اخلاقي را همانند مسووليت هاي حقوقي و حرفه اي در نظر بگيرد. 
    2.در حد وظايف و اختيارات خود، در جهت فراهم آوردن محيطي امن و سالم براي مددجو/بيمار کوشا باشد.
    3. با حضور به موقع، انجام وظايف حرفه اي به نحو احسن، و ثبت دقيق و کامل مراقبت هاي انجام شده، امنيت مددجو/بيمار را تأمين کند. 
    4.  براساس استانداردهاي حرفه اي حاصل از نتايج تحقيقات معتبر و شواهد موجود، بهترين مراقبت را به مددجو/بيمار ارايه دهد.
    5. تمامي مداخلات پرستاري را با حفظ عزت و احترام مددجو/ بيمار و خانوادهی او انجام دهد.
    6. حداکثر کوشش خود را برای حفظ اسرار بيمار، رعايت حريم خصوصي او، احترام به استقلال فردي و کسب رضايت آگاهانه، به عمل آورد.
    7.  با شناسايي و گزارش خطاهاي حرفه اي همکاران تيم درماني از بروز صدمات احتمالي به مددجو/ بيمار پيش گيري کند.
    8.  در صورت خطا در مداخلات پرستاري، صادقانه به مددجو/ بيمار توضيح داده، در هر شرايطي راستگويي و انصاف را سر لوحه کارخود قرار دهد. 
    9.توانايي هاي جسمي، روانی، اجتماعی و معنوی خود را حفظ كند و ارتقا دهد.
    10. در جهت حفظ صلاحيت حرفه اي، دانش و مهارتهاي خود را به روز نگه دارد. 
    11.توانمندي و دانش كافي براي مراقبت مؤثر و ايمن، بدون نظارت مستقيم را داشته، در برابر اقدامات خود پاسخگو باشد. 
    12. به گونه اي عمل كند كه اعتبار و حيثيت حرفه اش زير سؤال نرود. 
    13.توجه داشته باشد كه از نام و موقعيت وي جهت تبليغ تجاري محصولات استفاده نشود.
    14. از پذيرش هرگونه هديه يا امتيازي از مددجو/بيمار يا بستگان وي، كه ممكن است موجب معذوراتي در حال يا آينده شود پرهيز كند.

     
    3- پرستار و ارائه خدمات باليني
    پرستار بايد:
    1. خود را با ذكر نام، عنوان و نقش حرفهاي به مددجو/ بيمار معرفي كند.
    2.ارايه مداخلات پرستاري را با احترام کامل به مددجو/بيمار و حفظ شان وي انجام دهد. 
    3. خواستههاي مددجو/بيمار را صرفنظر از سن، جنس، نژاد، موقعيت، وضعيت اقتصادي، سبك زندگي، فرهنگ، مذهب، باورهاي سياسي و توانايي جسمي او، مورد توجه و ملاحظه قرار دهد.
    4.مراقبتها را مبتنی بر دانش روز و قضاوت صحيح پرستاری انجام دهد.
    5. ارتباطي همراه با ملاطفت در رفتار و کلام داشته باشد، به نحوي که با جلب اعتماد مددجو/ بيمار بتواند نيازها و نگراني هاي بيمار را دريابد.
    6.قبل از انجام هرگونه مداخلات پرستاري، رضايت آگاهانهی بيمار يا سرپرست قانوني وي را جلب كند. در همين راستا اطلاعات كافي در مورد اقدامات پرستاري را در اختيار بيمار قرار دهد تا بيمار امكان قبول يا رد آگاهانه خدمات مراقبتي را داشته باشد.
    7. هنگام ارايه يك محصول جديد يا بكارگيري آن در بالين،  آگاهي كامل از خطرات احتمالي آن وسيله داشته باشد و همچنين اطلاعات لازم در مورد فوايد و مضرات استفاده از آن محصول را در اختيار مددجو/بيمار بگذارد تا امکان انتخاب آگاهانه براي وی فراهم شود.
    8. آگاه باشد هيچ كس حق ندارد به جاي يك فرد بالغ صلاحيت دار، رضايت دهد و در مورد كودكان، حق رضايت جزء مسووليتهاي قيم قانوني است.
    9. جهت توانمند سازي مددجو/بيمار با توجه به طرح مراقبتي و برنامه ترخيص، به مددجو/بيمار و خانواده وي آموزش دهد.
    10. به طور استثناء، در مواقع اورژانس كه اقدام درماني در اسرع وقت براي حفظ زندگي مددجو/بيمار ضروري است،  بدون رضايت بيمار اقدامات لازم را شروع كند.
    11. در شرايطی که مددجو/بيمار قادر به اعلام رضايت نبوده، اطلاع از خواسته وي نيز امكان پذير نباشد، بر اساس استانداردهاي موجود و با درنظر گرفتن مصلحت مددجو/بيمار ، مناسبترين اقدام را براي او انجام دهد.
    12.براي بي خطر بودن مداخلات پرستاري احتياطات لازم را بکار بندد و در موارد لازم اين موضوع را با ساير اعضاي تيم سلامت به مشورت گذارد.

     
    13.كليه اطلاعاتي كه در حين فرايند مراقبتي به دست آورده يا در اختيار او قرار ميگيرد، را سرّ حرفهاي  تلقي کند و مگر در موارد مجاز، بدون رضايت مددجو/بيمار در اختيار ديگران قرار ندهد.   
    14.اطلاعات درماني مددجو/بيمار را تنها براي اهداف مرتبط با سلامت (درمان، پژوهش) و در جهت منافع بيمار مورد استفاده قرار دهد. همچنين مددجو/بيمار را مطلع کند كه ممكن است بخشي از اطلاعات پرونده با ساير اعضاء تيم درمان جهت مشاوره درماني در ميان گذاشته شود.
    15. در مواردي که از اطلاعات مددجو/بيمار در زمينه هاي تحقيقاتي و آموزشي استفاده مي شود بايد با کسب رضايت وي بوده و انتشار اطلاعات بدون درج نام يا هر نشاني منجر به شناسايي، صورت گيرد.
    16. هنگام انجام هر مداخله پرستاري، به حريم خصوصي مددجو/بيمار احترام بگذارد.
    17. در موارد عدم امکان خدمت رساني ايده آل تا زمان برقراري برنامه جديد درماني ارايه مراقبت را در بهترين سطح از توانايي ادامه دهد.
    18. در شرايط اورژانس خارج از محيط كار نيز به ارايه مراقبت از بيمار يا مصدوم بپردازد.
    19. در صورت نارضايتي مددجو/بيمار يا بروز مشکل، حق وی براي تغيير پرستار مسوول يا ساير مراقبان و درمانگران را محترم شمرده ، در حد امکان در جلب رضايت مددجو/بيمار تلاش كند.
    20. در صورت اطلاع از موارد عدم رعايت استانداردهای مراقبتي، به مقام مسوولي كه اختيار كافي براي اصلاح شرايط داشته باشد اطلاع دهد.
    21. هرگونه اعتراض و مشكل بيمار را به مسوول بخش گزارش دهد.
    22. از انجام اقداماتي که مستلزم زيرپا گذاردن اصول اخلاقي، قانوني و شرعي  باشد حتي در صورت درخواست بيمار پرهيز كند.
    23. در بيماراني که روزهاي پاياني حيات را سپري مي کنند، براي پذيرش واقعيت و برنامه ريزي مناسب براي برآوردن خواسته هاي بيمار، از جمله انجام اعمال مذهبي يا ثبت وصيت، کمک و همکاری کند.        

     
    4- پرستار و همكاران تيم درماني
    پرستار بايد:
    1.   با اعضاي تيم سلامت، مددجو/بيمار و خانواده وي، در راستاي ارائه مؤثرتر و بهتر مداخلات پرستاري، همكاري و مشارکت کند.
    2.   مددجو/بيمار يا تصميم گيرنده جايگزين را در اتخاذ تصميمات در مورد مداخلات پرستاري مشارکت دهد.
    3. دانش و تجربه حرفه اي خود را با ساير همكاران در ميان گذارد.
    4.  با تيم درمان ارتباط متقابل  مبتني بر اعتماد برقرار کند. 
    5. با ساير پرستاران، اساتيد و دانشجويان برخورد و رفتاري توأم با احترام داشته باشد.
    6.   در صورت بروز هرگونه تعارض منافع در هنگام مراقبت از مددجو/بيمار ، با اولويت حفظ حقوق مددجو/ بيمار، آن را با همکاران ارشد و مسوولين خود مطرح و چاره جويي کند.
    7.  با سطوح مختلف  حرفهای، از جمله سرپرستار، سرپرستار ناظر، مدير پرستاري و روساي بخش، ارتباط حرفه اي توام با احترام متقابل برقرار کند. 
    8. در صورت مواجهه با هر نوع چالش اخلاقي براي تصميم گيري با كميته اخلاق بيمارستان مشورت كند. . 
    مدير پرستاری بايد:
    9.  در تمامي ابعاد حرفه اي براي ساير پرستاران به عنوان الگو عمل کند.
    10.حداكثر تلاش خود را در جهت كسب اطمينان از انتقال اطلاعات لازم قانوني و اخلاقي به همكاران پرستار انجام دهد.
    11.شرايط لازم براي شركت پرستاران در دوره هاي آموزش مداوم را فراهم كند.
    12.به منظور حل معضلات اخلاقي حين مداخلات پرستاري در صورت نياز از مشورت افراد متخصص در زمينه اخلاق حرفه اي استفاده كند. 
    13.بر اساس سلسله مراتب در راستاي منافع مددجو/بيمار همپاي ديگر همكاران تلاش كند
    14. با هدف ارتقاي كيفيت خدمات، حداكثر تلاش خود را در جهت حفظ فضاي مناسب كاري و افزايش انگيزه حرفهاي پرستاران به انجام رساند.
    15.در فرايند ارزشيابي و ارتقاي حرفه اي پرستاران، ضمن رعايت استانداردهاي حرفه اي و اصول اخلاق پرستاري، در مجموعه خود منصفانه عمل كند.

    5- پرستار، آموزش و پژوهش
    1. مدرس پرستاری بايد بيشترين تلاش خود را در جهت آگاه بودن از دانش روز و ارتقاء دانش و عملکرد اخلاقی خود به عمل آورد.
    2. رابطه استاد و دانشجو در محيط هاي علمي، آموزشي و تحقيقاتي،بايد مبتني بر شان و اخلاق حرفه اي توام با احترام  باشد.
    3. مدرس پرستاري بايد در راستاي ارتقاء دانش و مهارت دانشجويان و ارتقاء عملکرد اخلاقي و حرفه اي آنان تلاش کند.
    4. در موارد استفاده از بيمار در آموزش دانشجويان، حقوق بيمار و ملاحظات اخلاقي مرتبط، بايدبه طور دقيق وكامل رعايت شود.
    5. در صورت عدم همکاري مددجو/بيمار يا خانواده وي در آموزش دانشجو، نبايد روند ارايه خدمات به او تحت تاثير قرار گيرد.
    6. در راستاي ارتقاء خدمات سلامت، کيفيت دوره هاي آموزشي پرستاران،راهنماها و استانداردهاي موجود، بايد به طور مستمر مورد بررسي وبازنگري قرار گيرد.
    7. در صورت فعاليت در حوزه پژوهش، پرستار بايد ضمن گذراندن دوره هاي آموزشي لازم، از اصول و قواعد پژوهش مطلع و با راهنماهاي اخلاق در پژوهش عمومي و اختصاصي كشوري آشنا و به آنها ملتزم باشد. 
    8.پرستار نبايد از جايگاه  حرفه اي خود براي متقاعد کردن مددجو/ بيمار براي شرکت در تحقيق استفاده کند.
    9. عدم پذيرش مشارکت در تحقيق از سوي بيمار يا خانواده او نبايد روند ارايه مداخلات پرستاري را تحت تاثير قرار دهد.
    10.پرستار بالينی بايد براي ارتقاي مهارتها و ظرفيتهاي باليني دانشجويان پرستاري و مامايي تلاش كند.

    کدهای اخلاقی مامایی
تعهدات حرفه ای 
1) ماما باید:
1-1)تواناییها و محدودیتهای خود را در خصوص خدماتی که ارائه میدهد،بشناسد.
2-1)شایستگیهای خود را با ارتقاء دانش،مهارت،نگرش و رفتار صحیح افزایش دهد
3-1)در ارائه خدمات مامایی دارای وجدان کاری،از خودگذشتگی و مسئولیت پذیری باشد.
تعهدات حرفه ای
4-1)مسئولیت ها ی قانونی و اخلاقی حرفه خود را بشناسد تا در کیفیت ارائه خدمات خدشه ای وارد نشود.
5-1)خدمات مامایی را بارعایت شان و منزلت مددجویان و با احترام به ارزش ها،اعتقادات مذهبی و فرهنگی آنها ارائه نماید6
6-1)در ارائه خدمات اصول صداقت، انصاف، ادب و مهربانی را رعایت نماید.
7-1)تفاوت های فرهنگی،آداب و رسوم،مذهب و زبان مراجعه کنندگان را در نظر گرفته و رفتار او به دور از هرگونه تبعیض باشد.
تعهدات حرفه ای
8-1)به اصولی مانند حفظ اسرار بیمار،رعایت حریم خصوصی،احترام به استقلال فردی و رضایت آگاهانه وی پایبند باشد.
9-1)در ارائه خدمات مامایی اصل عدم ضرر و برتری منافع مددجو را رعایت  نماید.
10-1)مراقبتها و خدمات مامایی را در چهارچوب استانداردهای حرفه ای خود و دانش روز و بر اساس تحقیقات معتبر ارائه دهد.
11-1)در ارائه خدمات مامایی به هماهنگی در  ارکان مراقبت(اعم از پیشگیری،تشخیص،درمان و توانبخشی)آگاهی داشته و آن را رعایت نماید.
12-1)در حوزه های مختلف فعالیت خود (اعم از آموزشی،پژوهشی،مدیریتی و بالینی)قوانین موجود را شناخته و به آنها پایبند باشد.
13-1)تصمیم گیری های خود را در محدوده قانونی،اخلاقی،شرعی و بر مبنای اطلاعات و شواهد علمی اتخاذ نماید.

تعهدات حرفه ای
14-1)به افراد آسیب پذیر جامعه (کودکان،زنان باردار و سالمندان)توجه ویژه داشته باشند.
15-1)خدمات ایمن را در محیطی ایمن ارائه دهد و بداند که 
ارائه خدمت در محیط ایمن نوعی مسئولیت همگانی است
16-1)خدمات مامایی را مطابق با مقررات و دستورالعملهای موجود ارائه دهد و بصورت دقیق و کامل،ثبت و گزارش کند.
17-1)در جهت تامین فضایی مناسب از نظر نور،صدا،حرارت،نظافت،نظم،ایمنی و شادی اهتمام ورزد.
18-1)در حفظ ایمنی خود،مددجو و همکاران اهتمام ورزد.
19-1)برای پیشگیری از بیماریهای منتقله از طریق خون و مایعات احتیاطات لازم را به عمل آورد.
20-1)خدمات را به موقع و همراه با پبگیری مناسب انجام دهد.

تعهدات حرفه ای
21-1)دریافت و اجرای دستورات پزشک را به صورت مکتوب انجام دهد.
22-1)مسئول حفظ صلاحیت حرفه ای خویش باشد به نحوی که رفتار وی سبب خدشه دار شدن حرفه نگردد.
23-1)از پذیرفتن اعتبارات و امتیازات از طرف مددجو و همراهان وی سبب ایجاد معذوریت اخلاقی در حال و آینده میشود.پرهیز نماید.
ارائه خدمات مامایی به مددجو و همراهان وی
2) ماما باید:
1-2)هنگام ارائه خدمات به مددجو کارتی که نشا ن دهنده نام و نقش حرفه ای وی است را به همراه و داشته باشد و در ابتدا خود را به مددجو معرفی نموده و خوشامد بگوید
2-2)با مددجو و همراه وی ارتباطی موثر همراه با مهربانی و خونسردی برقرار نماید تا نگرانی و اضطراب موجود را کاهش دهد و به رفع نیازها در وی منجر گردد.
.
ارائه خدمات مامایی به مددجو و همراهان وی
3-2)سوالات خود را به زبانی ساده و روشن و در سطح فهم و درک مددجو بپرسد و از قضاوت کردن در مورد جوابهای مددجو بپرهیزد.
4-2)فرصت کافی برای پاسخگویی به سوالات و آموزش به مددجو و همراه وی در نظر بگیرد.
5-2)اطلاعات و مهارت های  لازم برای      مشارکت در  مراقبت را به همراه مددجو ارائه دهد.

ارائه خدمات مامایی به مددجو و همراهان وی
6-2)دانش فرهنگی و آگاهی خود را نسبت به زبان مورد استفاده و فرهنگ موجود در آن منطقه توسعه دهد تا ارتباط موثرتری با خدمت گیرندگان و اطرافیان آنها داشته باشد.
7-2)اطلاعات مددجو را جزء اسرار شخصی وی تلقی نماید و بدون رضایت وی در اختیار دیگران قرا ندهد،مگر در موارد قانونی و مجاز مانند مواردی که خطری وی یا خانواده اش را تهدید می نماید.

ارائه خدمات مامایی به مددجو و همراهان
8-2)اطلاعاتی که از مددجو به دست می آورد را محرمانه نگه دارد و به مددجو یادآور شود که ممکن است برای مشاوره بخشی ازین اطلاعات با سایر اعضای تیم درمان یا پژوهش درمیان گذاشته شود.
9-2)توضیحات لازم در خصوص خدمت را قبل و حین آن به مددجو ارائه دهد و وی را از نتایج خدمات مطلع سازد.
ارائه خدمات مامایی به مددجو و همراهان وی
10-2)در تمام مراحل مراقبتی،مددجو را از وضعیت خود آگاه سازد و باعث آرامش و امنیت وی و خانواده اش گردد.
11-2)قبل از انجام هر نوع اقدام درمانی(تجویز دارو،پیشنهاد روش های پیشگیری از بارداری و تنظیم خانواده و غیره)فواید و مضرات آن را با زبانی ساده و قابل فهم توضیح دهد تا مددجو و همراه وی فرصت انتخاب آگاهانه داشته باشند.

ارائه خدمات مامایی به مددجو و همراهان وی
12-2)قبل از انجام اقدامات تشخیصی(از قبیل سونوگرافی،بررسی سلامت جنین و...)علت این اقدام را برای مددجو توضیح دهد.
13-2)برای انتقال اطلاعات حساس و محرمانه 
به همراهان،از مددجو اجازه بگیرد.
14-2)در حوزه فعالیتی خود راستگویی را در برخورد با مددجو و همراه وی رعایت نماید.
15-2)نسبت به حفظ حریم مددجو در زمان ارائه خدمات مامایی حساس باشد و با بی تفاوتی به این موضوع ششان انسانی را خدشه دار نکند.

ارائه خدمات مامایی به مددجو و همراهان وی
16-2)خدمات مامایی را صرف نظر از جنس، سن، نژاد، موقعیت،وضعیت اقتصادی،سبک زندگی،فرهنگ،باورهای سیاسی و توانایی های جسمی مددجو ارائه دهد.
17-2)قبل از ارائه هر نوع خدمت،اصل داشتن استقلال فردی را رعایت نماید و بدون کسب اجازه از مددجو عملی را انجام ندهد.

ارائه خدمات مامایی به مددجو و همراهان وی
18-2)قبل از ارائه خدمات مامایی،رضایت آگاهانه مددجو و یا سرپرست قانونی وی را جلب نماید و اطلاعات کافی را با توجه با سطح دانش و فرهنگ مددجو در اختیار وی قرار دهد تا تصمیم گیری کند.
19-2)خدمات مامایی را مبتنی بر دانش روز،قضاوت صحیح و عادلانه ارائه دهد.
20-2خدمات مامایی که به سود مددجو است(مانند شروع به موقع شیردهی و تماس پوست با پوست مادر و نوزاد)را انجام دهد.
ارائه خدمات مامایی به مددجو و همراهان وی
21-2)از انجام اقدامات تهاجمی بدون اندیکاسیون مامایی برای مددجو مانند گذاشتن آنژیوکت،انجام شیو، انما، القای لیبر و انجام اپیزیوتومی پرهیز نماید.
22-2)در صورت تمایل مددجو،به همراه وی اجازه همراهی و مشارکت در ارائه خدمات را بدهد.
23-2)به درخواست مددجو و همراه وی جهت انتخاب فردی خاص برای ارائه خدمت تا حد امکان احترام بگذارد.
ارائه خدمات مامایی به مددجو و همراهان وی
24-2)برای نقش حمایتی همسر و خانواده مددجو در دورانهای مختلف(مانند دوران بارداری،زایمان و پس از آن)احترام و ارزش قائل است.
25-2)در مواجهه با افکار،عقاید و رفتارهای گوناگون شکیبایی خود را حفظ نماید.
26-2)در موارد مشاهده نقض حقوق مددجو، به مسئول مربوطه گزارش دهد.
27-2)توصیه ها و آموزش های لازم را قبل از ترخیص و پیگیریهای مورد نیاز پس از ترخیص را بطور واضح برای مددجو و همراه وی توضیح دهد
ارتباط با همکاران
3) ماما باید:
1-3)بداند که جو حاکم بر اعضای کادر درمانی مستقر در یک بخش(از نظر رعایت موازین اخلاقی)در برخورد با بیمار موثر است.
3-2)با همکاران خود در ارائه خدمات مامایی بصورت مشارکتی فعالیت کند تا به نیازهای مددجو بهتر پاسخ داده شود.
3-3)با همکاران خود ارتباطی محترمانه،صبورانه،حمایت آمیز،سازنده،مبتنی بر اعتماد،انعطاف پذیر و به دور از استرس و منازعه برقرار نماید.
ارتباط با همکاران
4-3)برای دانش،تجربیات،تخصص،دیدگاه ها،عقاید،اولویتها و عملکرد همکاران خود احترام قائل بوده و آنها را منابع با ارزشی در نظر بگیرد.
5-3)تفاوت های میان همکاران را بپذیرد،برای آنها ارزش قائل باشدو نیاز به داشتن روابطی به دور از تبعیض را در حرفه خود لازم بداند

ارتباط با همکاران
6-3)نقش و تخصص سایر حرفی که خدمات مراقبتی و حمایتی از مددجویان را ارائه میدهند مورد توجه و تاکید قرار دهد.
7-3)در صورت مشاهده موارد عدم رغایت ایمنی،بیکفایتی،غیراخلاقی و غیر قانونی بودن خدمات،آنها را به مقامات مسئول گزارش نماید.
8-3)به حقوق همکاران و اعضای سایر رشته ها که در تصمیم گیری های آگاهانه،مناسب و صحیح مشارکت می نماید،احترام بگذارد.
9-3)با داشتن رفتاری صحیح،الگویی مثبت در زمینه حرفه مامایی برای دانشجویان باشد
ارتباط با همکاران
10-3)با سایر ماماها،اساتید و دانشجویان(درصورت آموزشی بودن مرکز)رفتاری توام با احترام و همکاری داشته باشد.
11-3)در صورت وجود مشکل از طریق مشورت با سایر همکاران یا ارجاع به مراکز مراقبتی توانمند در حل مشکل ایجاد شده،اقدام نماید.
ارتباط با خود
4)ماما باید:
1-4)به رشد معنوی و نهادینه کردن اصول اخلاقی در خود بکوشد.
2-4)شان و منزلت خود را حفظ کرده و همراه با عزت نفس خدمت رسانی کند.
3-4)از حقوق مادی و معنوی خود در سیستم آگاه باشد و در جهت احقاق حقوق خوداهتمام ورزد.
4-4)به حقوق و قوانین حرفه مامایی (مانند تقسیم شیفت،نسبت ماما به مددجو،ساعات کار،میزان حقوق و مزایا و غیره)آگاه بوده و برای رفع چالشهای موجود در این زمینه تلاش نماید.
.
ارتباط با همکاران
5-4)در حفظ سلامت خود(سلامت جسمی،روانی،اجتماعی و معنوی)کوشا باشد تا بتواند خدمات مامایی را با کیفیت بیشتری ارائه دهد.
6-4)اطمینان داشته باشدکه اطلاعات شخصی وی محرمانه نگهداری شود و بدون رعایت موازین حقوقی و قانونی در دسترس دیگران قرار نمیگیرد.
آموزش و پژوهش
5)ماما باید:
1-5)نظر محققین و سیاستگذاران را نسبت به موضوعات مرتبط با حرفه مامایی و نیازمند تحقیق و تغییر را جلب نماید و بر انجام پژوهش دراین موارد تاکید نماید
2-5)به حق تصمیم گیری افراد در شرکت یا عدم شرکت در هرگونه فعالیت پژوهشی احترام بگذارد و به وی اطمینان دهد که تصمیم گیری وی تاثیری بر تداوم و نحوه ارائه خدمات نخواهد داشت.
آموزش و پژوهش
3-5) به عنوان مدرس در راستای ارتقای دانش و مهارت دانشجویان و ارتقا عملکرد اخلاقی و حرفه ای آنان تلاش نماید.
4-5)در مواردی که از مددجویان در آموزش دانشجویان استفاده می شود، کلیه حقوق مددجو و ملاحظات اخلاقی به طور کامل رعایت شود.
5-5) به عنوان مدرس تلاش نماید تا ازدانش روز و عملکرد اخلاقی این حرفه آگاه بوده و در ارتقا آن تلاش نماید.
آموزش و پژوهش
7-5) به عنوان محقق ازجایگاه حرفه ای خود برای متقاعد نمودن مددجو  جهت شرکت در تحقیق استفاده نکند.
8-5) به عنوان محقق از اصول و قواعد تحقیق آگاه باشد و با اخلاق در پژوهش آشنا و در چارچوب آن عمل کند.
6-5) در صورت عدم همکاری و موافقت مددجو برای آموزش دانشجو ، روند ارائه خدمات دچار مخاطره نگردد.
مدیریت
ماما باید:
1-6)از وجود استاندارد در فرآیند و ساختار ارائه خدمات مامایی اطمینان حاصل نموده و بر اجرای صحیح و کامل آن نظارت و ارزشیابی کند.
2-6)از وجود شرح وظایف مشخص برای ارائه خدمات مامایی در حوزه مدیریتی خود اطمینان حاصل نماید.
3-6) از وجود کفایت و مناسب بودن تجهیزات و استریل بودن وسایل برای ارائه خدمات به مددجو اطمینان حاصل نماید.
مدیریت
4-6)از ایمنی محیط کار، وسایل وتجهیزات اطمینان حاصل نماید.
5-6)به منظور ارتقا کیفی خدمات مامایی، کیفیت دوره های آموزشی ، دستور العملها، استانداردهای حرفه ای و اخلاقی  و نحوه به کارگیری آنها به طور مستمر مورد بررسی و باز نگری قرار گیرد.
6-6) در گزینش دانشجویان و کارکنان مامایی ، پایبندی آنان به اصول اخلاقی را در نظر گیرد.
مدیریت
7-6)از وجود، کفایت و مناسب بودن امکانات برای استراحت همراه مددجو اطمینان حاصل نماید.
8-6) درجهت احقاق حقوق خدمات مامایی برای ماماها تلاش نماید.
9-6) جهت رفع مشکلات و استرس های ناشی از حرفه مامایی تحقیق و برنامه ریزی نماید.
10-6)مددجو را با حقوق خود در ارائه خدمات آشنا سازد.