چكيده 1

مقدمه. 1

تاريخچه عملكرد ويروس‌ها بر اقتصاد. 2

تأثير ويروس كرونا بر اقتصاد جهان. 3

تأثيرات مثبت ويروس كرونا بر پويايي اقتصاد پساكرونا 4

تأثير ويروس كرونا بر اقتصاد ايران. 7

نتيجه‌گيري   11

منابع

چكيده

ویروس کووید- ۱۹ با شیوع گسترده در اکثر کشورهای جهان واکنش شدید بازارهای مالی جهانی را در پی داشته و ترس از یک همه گیری جهانی را برانگیخته است. از آن زمان تاکنون ریسک های کووید-۱۹ به طرز تهاجمی طبقه های مختلف دارایی را به گونه ای ارزش گذاری کرده که برخی هراس دارند نتیجه نهایی این ویروس، رکود اقتصاد جهان باشد. پرسش اصلي اين تحقيق به اين صورت است كه تاثير ويروس كرونا بر اقتصاد جهان چه بوده است. حقيقت اين است كه شیوع ویروس کرونا در دنیا، روی اقتصاد جهان تاثیرات عمیقی داشته است. بورس بسیاری از کشورهای دنیا در طول این زمان قرمز بود و هنوز هم قرمز است. کارخانه‌ها و شرکت‌ها تعطیل هستند. افراد زیادی بیکار شده‌اند. شرکت‌های کوچک بسیاری ورشکست شده‌اند. شرکت‌های هوایی بسیاری در آستانه ورشکستگی قرار گرفته‌اند. اين اوضاع در عين حال پرسش های معمول میان فعالان اقتصادی به وجود اورده است كه اين پرسش‌ها شامل این است که آیا شکست بازار واقعا رکود اقتصادی را در پی خواهد داشت؟ رکود اقتصادی ناشی از کووید-۱۹ چقدر جدی خواهد بود؟ سناریوهای محتمل برای رشد و بازیابی پس از بحران چیست؟ آیا بحران تاثیر ساختاری پایداری از خود به جا خواهد گذاشت؟

مقدمه

درحال حاضر دنیا با شرایط بسیار ویژه ای مواجه شده است و مردم در سراسر آن درگیر ویروسی هستند که شیوع آن در پایان سال ۲۰۱۹ میلادی از شهر ووهان چین آغاز شد و طی این مدت کشورهای جهان را یک به یک درنوردید.

شیوع کرونا نه تنها باعث ابتلای افراد زیادی شده بلکه تاثیر زیادی بر اقتصاد، صنایع مختلف، حمل و نقل هوایی، خرده فروشی، ورزش و سرگرمی نیز داشته است (موذن‌زاده، 1399). شیوع ویروس کرونا در سراسر جهان و تبدیل شدن به بزرگ ترین بحران جهانی پس از جنگ جهانی دوم تمامی معادلات و پیش بینی های کارشناسان را برهم زد. بحرانی که اقتصاد کل دنیا را تحت تاثیر قرار داده و تاثیراتش بر اقتصاد کشورها تقریبا در هر نقطه ای از جهان مشهود است و هیچ کشوری نمی تواند به صورت مستقل به لحاظ اقتصادی مسائلش را حل کند و پیش ببرد.

تاريخچه عملكرد ويروس‌ها بر اقتصاد

بیماری های همه گیر جهانی، همراه اجتناب ناپذیر اقتصاد هستند. شبکه های تجارت به هم متصل و شهرهای پر از جمعیت، جوامع را ثروتمندتر و آسیب پذیرتر کرده اند؛ از امپراتوری های قدیمی گرفته تا اقتصاد جهانی به هم متصل امروز. اثرات کووید- ۱۹ در مقایسه با بیماری های گذشته متفاوت است، چون جمعیت بسیار فقیرتر گذشته اطلاعات چندانی در مورد ویروس ها و باکتری ها نداشتند. با این حال، خسارات گذشته می تواند راهنمایی برای تغییرات اقتصادی در نتیجه ویروس کرونا باشد (فاضلي، 1399: 1).

تأثير ويروس كرونا بر اقتصاد جهان

به نظر می رسد تحولات اخیر در بازارهای مالی نشان می دهد که اقتصاد جهانی در مسیر رکود قرار دارد. با این حال نگاه دقیق تر نشان می دهد که رکود اقتصادی را نباید به عنوان یک سرنوشت محتوم پذیرفت.

اول اینکه ارزش گذاری ریسک دارایی ها نشان می دهد که تاثیرات کووید- ۱۹ در همه بخش ها یکسان نبوده است. به طور مثال، گسترش اعتبار به میزان قابل توجهی افزایش یافته که خود نمایانگر آن است که بازارهای اعتباری هنوز مشکلات مالی و تامین مالی را پیش بینی نکرده اند. پیش بینی می شود نوسانات ماه آینده یکی از بزرگ ترین نوسانات سی سال اخیر به جز بحران مالی جهانی ۲۰۰۸- ۲۰۰۷ خواهد بود.

تأثيرات مثبت ويروس كرونا بر پويايي اقتصاد پساكرونا

اما اين ويروس مي‌تواند بر اقتصاد دنيا تكانه‌هايي نيز وارد كند.

با گسترش بیشتر بحران ویروس کرونا و تبعات اقتصادی آن، بسیاری از شرکت ها سیاست های خود را تغییر داده اند و در برخی موارد، به کارمندان ساعتی و پروژه ای خود، برای اولین بار امکان دسترسی موقت به مرخصی استعلاجی با حقوق داده اند. اما وقتی این بحران تمام شود، آیا شرکت هایی که دوام آورده اند تغییرات ماندگارتری ایجاد خواهند کرد؟

یکی از موسسان سازمان B Lab، اندرو کاسوی، معتقد است این همه گیری می تواند تحولاتی را که در حال

حتی شرکت‌هایی که قطعات خود را از چین نمی‌خریدند هم تحت تاثیر قرنطینه و تعطیلی‌های ناشی از شیوع ویروس کرونا در چین قرار گرفتند؛ زیرا زنجیره تامینی آن‌ها هم غیرمستقیم به چین وصل بود. یا مواد اولیه از چین می‌آمد یا محصولی که شرکت‌های تحت قرارداد این شرکت اصلی، باید از چین تهیه می‌کردند!

مثال بعدي كه مي توان از ان اسم برد گردشگري است. شواهد نشان می دهد تاثیرات منفی در میان کشورهای اروپایی بیشترین تاثیر را در پی داشته است. اخیرا ۹ کشور مطرح اروپایی در زمینه گردشگری یادداشت توافق همکاری به منظور هماهنگی اقدامات انجامی برای پشتیبانی از صنعت گردشگری (با توجه بحران کرونا) امضا کردند. بروکسل در پی ایجاد یک برنامه مشترک بهداشتی برای اپراتورهای گردشگری در سطح اتحادیه اروپا است تا کشورها به جای توافقات دوجانبه در بخش گردشگری که ممکن است به ضرر بعضی کشورها باشد، توافقی دسته جمعی در مورد نحوه همکاری با رعایت مسائل بهداشتی داشته باشند (فاضلي، 1399: 1).

تأثير ويروس كرونا بر اقتصاد ايران

شکی وجود ندارد که بحران ویروس کرونا اقتصاد ایران را تحت‌الشعاع قرار خواهد داد و منجر به‌کاهش تولید ناخالص داخلی خواهد شد.

با توجه به‌کاهش صادرات نفت ایران از ۸/ ۲ میلیون بشکه در روز (۲ سال پیش) به شرایط فعلی با چند صدهزار بشکه در روز (نمودار ۲)، حتی قبل از شیوع ویروس کرونا نیز مقامات کشور به‌خوبی می‌دانستند که قادر به‌کاهش صدمات اقتصادی وارده به خانوارها و به‌خصوص اقشار کم‌درآمد جامعه نیستند. صندوق بین‌المللی پول تخمین زده است که بعد از خروج ایالات‌متحـده از توافق هستـه‌ای، ارزش ریـال بیش از ۵۰ درصـد کاهـش یافته است. تورم با شتاب فزاینده به ۴۰ درصد رسید و شرکت‌های بزرگ خارجی کشور را ترک کردند و براساس همین تخمین، اقتصاد ایران در سال گذشته ۵/ ۹ درصد کوچک‌تر شده است (نمودار ۳). بنابراین اقتصاد داخلی ایران پیش از شیوع ویروس کرونا نیز شرایط پرتلاطمی را تجربه می‌کرده است.

می‌دانم که تحریم‌ها وجود دارند؛ اما می‌توان با بهبود روابط با کشورهای دنیا، هزینه این تحریم‌ها را برای شرکت‌های علاقه‌مند کاهش داد.شاید اگر قرار باشد کشور ما روزی از برداشتن تحریم‌ها سود کند، امروز بهترین فرصت باشد. می‌توان با تعامل با کشورهای دنیا در راستای کاهش تحریم‌ها، ورود شرکت‌های مختلف به ایران را تسهیل کرد. این کار به ایجاد اشتغال، توسعه کشور و بهبود وضعیت رفاهی مردم و کارهای بزرگی دیگری می‌انجامد که تا دهه‌ها اثرات مثبت آن در کل ایران دیده خواهد شد (دولتي، 1399).

نتيجه‌گيري

بررسی برخی از چالش ها و پیامدهای این ویروس فراگیر، از جنبه هایی فارغ از مسائل بهداشتی و درمانی (که خود نیازمند بررسی مجزا، دقیق و موشکافانه است) می تواند بسیار مفید بوده و تجربه گرانبهایی را به انسان در جهان پساکرونا هدیه کند. يكي از اين بحث‌ها، بحث اقتصادي است.

ماجرای کرونا تاکنون اثرات قابل توجهی بر بازارهای جهانی داشته است. آمار نهایی آسیب های اقتصادی این بحران هنوز نامشخص است، اما احتمالا بسیار مخرب تر از آن چیزی است که دنیا در گذشته و در وقایعی مثل شیوع ویروس سارس در سال ۲۰۰۳ یا انفجار نیروگاه هسته ای فوکوشیما در سال ۲۰۱۱ تجربه کرده است. اما شدت و ضعف هایش ممکن است در کشورهای مختلف متفاوت باشد.

منابع

آذري‌نيا، احسان (1399). اقتصاد جهان پس از کرونا. روزنامه دنياي اقتصاد، دوشنبه 25 فروردين، شماره 4861، بخش باشگاه اقتصاددانان، قابل دسترس در:

https://www.magiran.com/article/4029756

بت‌شكن، محمدهاشم و عبداللهي‌پور، محمدصادق (1399). اثر كرونا بر اقتصاد ايران. روزنامه دنياي اقتصاد، شماره 3642201، قابل دسترس در:

https://www.donya-e-eqtesad.com/fa/tiny/news-3642201