عوامل گوناگوني چون توپوگرافي، ويژگي هاي اقليمي، قابليت هاي اقتصادي، معيشت، منابع آب و... در سرزمين پهناور ايران موجب پديدار شدن بافت هاي روستايي متفاوتي از نظر شكل گيري كالبدي شده است.
    در بخشي از اين پهنه گسترده، روستا بافت منسجم و به هم پيچيده اي از خانه هايي است كه به صورت پلكاني بر دامنه شيب كوه ها قرار گرفته اند. اين نوع روستاها را بيشتر در نواحي كوهستاني مشاهده مي كنيم. روستاي ماسوله در گيلان، ابيانه در كاشان و پاوه در كرمانشاه نمونه هاي خوبي براي اينگونه بافت هاي روستايي هستند. در جاي ديگر خانه هاي روستايي در دل كوه ها به صورت دستكند ساخته شده و خطوط ارتباطي دشوار و پيچيده اي آنها را به يكديگر متصل مي كند. همچون روستاي كندوان در آذربايجان و ميمند در كرمان. نمونه ديگري از روستا،

    * گونه هاي بافت روستايي براساس شكل استقرار
    گونه اول، روستاهاي متمركز و منسجم هستند كه در اين تيپ روستاها، خانه ها به يكديگر چسبيده و منظر بصري متمركزي دارند كه عمدتاً بدون فضاي خالي است. مزرعه كه محل كار عموم روستاييان است از واحدهاي مسكوني جدا بوده و اغلب فاصله نسبتاً زيادي با محل سكونت دارد. عواملي چون امنيت و دفاع، وجود منابع دائمي آب، شيب زمين و... را مي توان در شكل گيري اينگونه روستاها دخيل دانست. در مناطق خشك و كويري يكي از علل عمده اين تمركز، وجود قنوات يا چشمه هاي دائمي است. از طرف ديگر امنيت و دفاع در برابر اقوام، اشرار و حيوانات وحشي موجب تمركز مساكن و اتكاي ساكنين به يكديگر مي شود. حتي

    *تنوع كالبدي روستاهاي اقليم گرم و خشك كويري ( نمونه موردي يزد)
    استان يزد داراي حدوداً ۵۰۰۰ روستا و آبادي با تنوع بسيار از نظر اقليمي و جغرافيايي است. در اين شهر و روستاهاي اطراف ساختمايه غالب خشت و گل است. البته با توجه به وجود ارتفاعات شيركوه در غرب يزد، در برخي از دره هاي اين كوه آبادي هاي سرسبزي نيز وجود دارد. با يك مطالعه و بررسي كلي مي توان از نظر ريخت شناسي، تنوع در بافت روستاهاي يزد را به گونه هاي زير بيان كرد: روستاهاي دشتي و روستاهاي كوهپايه اي از لحاظ جغرافيايي و روستاهاي باغ محله اي و روستاهاي

نمونه ای از خانه های روستایی در فرانسه

خانه های روستایی در شمال

خانه هاي سنگي كندوان

در فاصله ۲۲ کیلومتری جنوب شرقی اسکو و ۶۲ کیلومتری شهر تبریز در میان دره ای سرسبز و باصفا ٬از پیچ جاده که میگذری ناگهان با یکی از شگفت انگیز ترین روستاهای ایران روبرو میشوی. روستای کندوان با خانه های هرمیش در دل صخره های سنگی و سخت کوه سهند و با پنجره های کج و کوله و رنگیش پیشینه ای ۸۰۰ ساله دارد. واژه کندوان از لفظ «کندو» میاید که به نوع معماری خانه های روستا برمیگردد.این خانه های کله قندی همچون سلولهای کندو زنبور عسل ساخته شده اند. البته فرم اولیه آنها

غبار کهنگي از خانه هاي روستايي زدوده شد  

بيرجند- کند شدن روند مهاجرت به شهرها يکي از مهمترين دستاوردهاي اجراي طرح نوسازي مسکن روستايي بوده است.

سانحه خيز بودن کشور از يک سو و تبعات سوء ناشي از نبود مسکن مناسب در روستاها از سوي ديگر سبب شد دولت طرح ويژه بازسازي و بهسازي مسکن روستايي را براي سامان دادن به مسکن روستائيان در سفرهاي استاني مورد توجه قرار دهد .

خراسان جنوبي که از جمله مناطق زلزله خيز کشور است در اولين سفر رئيس جمهور به اين استان در سال 1384 اجراي اين طرح را آغاز کرد.

خانه‌های روستایی از نگاه عکاسان 

اولین مسابقه سراسری عکس خانه‌های روستایی همزمان با «کنفرانس بین‌المللی سکونت‌گاه‌های روستایی» برگزار می‌شود.

به گزارش کتاب‌‌نیوز، این مسابقه به همت بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و همزمان با نخستین کنفرانس بین‌المللی سکونت‌گاه‌های روستایی در اردیبهشت‌ماه 1389 برگزیدگان خود را اعلام خواهد کرد.

آسيب پذيري خانه هاي روستايي

روستاها به عنوان مراکز توليد فرآورده هاي متنوع زراعي و محصولات باغي مورد توجه است و در اين بين ايجاد فرصت هاي توليد تجاري اقلام کشاورزي سبب شده است تا روستاييان با توليدات مرغوب فرآورده هاي باغي و زراعي قادر باشند جهشي قابل توجه در ميزان درآمدهاي سالانه خود به وجود آورند.

اما مي بينيم که بيشتر روستاييان هنوز نتوانسته اند از فرصت توليد تجاري اقلام کشوري به نحو مطلوبي استفاده کنند و همچنان در شرايط خط فقر و آسيب پذيري مالي زندگي روزمره خود را پشت سر مي گذارند.

آسيب پذيري خانه هاي روستايي

روستاها به عنوان مراکز توليد فرآورده هاي متنوع زراعي و محصولات باغي مورد توجه است و در اين بين ايجاد فرصت هاي توليد تجاري اقلام کشاورزي سبب شده است تا روستاييان با توليدات مرغوب فرآورده هاي باغي و زراعي قادر باشند جهشي قابل توجه در ميزان درآمدهاي سالانه خود به وجود آورند.

اما مي بينيم که بيشتر روستاييان هنوز نتوانسته اند از فرصت توليد تجاري اقلام کشوري به نحو مطلوبي استفاده کنند و همچنان در شرايط خط فقر و آسيب پذيري مالي زندگي روزمره خود را پشت سر مي گذارند.

منابع
    * زرگر،اكبر- در آمدي بر شناخت معماري روستايي ايران- دانشگاه شهيد بهشتي۱۳۸۴،
    * معماريان،غلامحسين- آشنايي با معماري مسكوني ايراني گونه شناسي درونگرا - انتشارات دانشگاه علم و صنعت۱۳۸۴،
    * توسلي، محمود- معماري اقليم گرم و خشك- بهمن ۱۳۵۴
    * رضواني، علي اصغر- رابطه شهر و روستا- نشر ماكان، ۱۳۸۲

www.magiran.com