فهرست مطالب

1. فصل اول : کلیات تحقیق .................................................................................................................................................................1- 1-  مقدمه ....................................................................................................................................................................................... 6

1- 6-  بیان مساله ............................................................................................................................................................................... 6

1- 7- اهمیت و ضرورت تحقیق ....................................................................................................................................................... 4

1- 4- اهداف تحقیق ........................................................................................................................................................................... 9

1- 4- 1- هدف اصلی .................................................................................................................................................................... 9

1- 4- 6- اهداف فرعی .................................................................................................................................................................. 9

1- 9-  سؤالهای تحقیق ................................................................................................................................................................... 2

1- 2-  مدل مفهومی تحقیق ............................................................................................................................................................. 2

1- 3-  فرضیه های تحقیق ................................................................................................................................................................ 8

1- 8-  متغیرهای تحقیق ................................................................................................................................................................... 8

1- 5-  روش شناسی تحقیق ............................................................................................................................................................. 8

1- 5- 1- روش تحقیق ................................................................................................................................................................. 8

1- 5- 6-  جامعه آماری ............................................................................................................................................................... 5

1- 5- 7-  روش نمونه گیری و تخمین حجم جامعه ............................................................................................................... 5

1- 5- 4- روش های گردآوری داده ها و ابزار مورد استفاده برای آن .................................................................................... 5

1- 5- 9- روش های تحلیل داده ها ............................................................................................................................................ 5

1- 5- 2-  قلمرو مکانی - جامعه تحقیق .................................................................................................................................... 5

1- 5-3-  قلمرو زمانی تحقیق ..................................................................................................................................................... 5

1- 10- شرح واژه ها و اصطلاحات تحقیق ................................................................................................................................... 10 فصل دوم : مبانی نظری و پیشینهی تحقیق ......................................................................................................................... 17 6-1-  مقدمه .................................................................................................................................................................................... 17

 أ

6-6- بین المللی شدن و استراتژی بازرگانی بین الملل .............................................................................................................. 14

6-6-1-  بین المللی شدن ........................................................................................................................................................ 14

6-6-6- ویژگی های شرکت های بین المللی شده ................................................................................................................ 19

6-6-7- بین المللی شدن کسب و کارها ..................................................................................................................................12

6-6-4- دلایل و انگیزه شرکت ها از ورود به بازارهای بین المللی .......................................................................................12

6-6-9- رویکردهای توسعه بازار بین المللی ........................................................................................................................... 18

6-6-2- استراتژی های توسعه بازار .......................................................................................................................................... 18

6-6-3- انواع استراتژی های بازرگانی بین الملل ................................................................................................................... 15

6-7- بازاریابی بین الملل ................................................................................................................................................................ 61

6-7-1- جایگاه بازاریابی بین الملل در بازرگانی بین الملل .................................................................................................. 61

6-7-6- تعاریف و مفهوم بازاریابی بین الملل ......................................................................................................................... 67

6-7-7- سیر تکاملی بازاریابی بین الملل ................................................................................................................................. 67

6-7-4- تصمیمات بازاریابی بین الملل .................................................................................................................................... 69

6-4- دیدگاه مبتنی بر منابع .......................................................................................................................................................... 63

6-4-1- طبقه بندی منابع از دیدگاه مبتنی بر منابع ............................................................................................................. 65

6-4-6- پایداری یک مزیت ....................................................................................................................................................... 70

6-4-7- ابعاد مزیت رقابتی ........................................................................................................................................................ 71

6-9-  صادرات.................................................................................................................................................................................. 71

6-9-1- دلایل اهمیت یافتن صادرات ...................................................................................................................................... 77

6-9-6- مشکلات صادراتی ........................................................................................................................................................ 74

6-9-7- محرک ها و برانگیزاننده های صادرات ...................................................................................................................... 78

6-2- قابلیت های کسب و کار ....................................................................................................................................................... 40

6-2-1- قابلیت های یادگیری سازمانی برای نوآوری ............................................................................................................. 40

6-2-6- قابلیت های ارتباطی .................................................................................................................................................... 46

ب

6-2-7- قابلیت های کیفیتی .................................................................................................................................................... 47

6-3- استراتژی محصول .................................................................................................................................................................. 49

6-3-1- کیفیت محصول ........................................................................................................................................................... 49

6-3-6- نوآوری محصول ............................................................................................................................................................42

6-8-  عملکرد صادراتی ................................................................................................................................................................... 48

6-8-1- عوامل موثر بر عملکرد صادراتی ................................................................................................................................. 90

6-8-6- مشکلات شیوه ارزیابی عملکرد صادراتی ...................................................................................................................20

6-8-7- مدل های مربوط به عملکرد صادراتی ........................................................................................................................26

6-5- پیشینه تحقیق ....................................................................................................................................................................... 38

6-5-1- تحقیقات انجام شده در ایران ..................................................................................................................................... 38

6-5-6- تحقیقات انجام شده در جهان .................................................................................................................................... 80

6-10-  مدل مفهومی تحقیق ........................................................................................................................................................ 88 فصل سوم : روش شناسی تحقیق ............................................................................................................................................. 50 7-1- مقدمه ...................................................................................................................................................................................... 51

7-6- نوع تحقیق ............................................................................................................................................................................. 51

7-7- روش تحقیق ........................................................................................................................................................................... 51

7-4- جامعه آماری ........................................................................................................................................................................... 56

7-9- روش نمونهگیری و حجم نمونه ............................................................................................................................................ 57

7-2- روشهای گردآوری دادهها ................................................................................................................................................... 54

7-3- ابزار سنجش پرسشنامه ........................................................................................................................................................ 54

7-8- مقیاسهای مورد استفاده ..................................................................................................................................................... 59

7-5- روایی و پایایی ......................................................................................................................................................................... 53

7-10- روشهای تحلیل دادهها ..................................................................................................................................................... 58

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل دادهها ....................................................................................................................................135 ت

4-1- مقدمه ....................................................................................................................................................................................100

4-6- آمار توصیفی .........................................................................................................................................................................100

4-6-1- اطلاعات جمعیت شناختی ........................................................................................................................................100

4-6-6- بررسی عملکرد صادراتی شرکت ها با توجه به جنسیت و سطح تحصیلات مدیران ......................................... 102

4-7- بررسی روایی .........................................................................................................................................................................103

4-4- آمار استنباطی ......................................................................................................................................................................110

4-4-1-  بررسی نرمال بودن متغیرها ....................................................................................................................................110

4-4-6- بررسی وضعیت شرکت ها با توجه به متغیرهای مورد بررسی .............................................................................111

4-4-7- آزمون همبستگی پیرسون ........................................................................................................................................111

4-4-4- آزمون فرضیه ها .........................................................................................................................................................116

4-4-4-1- آزمون فرضیه های اصلی .................................................................................................................................116 فصل پنجم : نتیجهگیری و پیشنهادها ..................................................................................................................................105 9-1- مقدمه ....................................................................................................................................................................................119

9-6- بحث و نتیجه گیری ............................................................................................................................................................119

9-6-1- نتایج بررسی جمعیت شناختی ................................................................................................................................119

9-6-6- نتایج بدست آمده از متغیرهای جمعیت شناختی تحقیق ................................................................................... 112

9-6-7- تحلیل و تفسیر نتایج حاصل از فرضیه های پژوهش ............................................................................................ 112

9-7- موانع و محدودیتهای پژوهش ..........................................................................................................................................160

9-4- پیشنهادات کاربردی ............................................................................................................................................................160

9- 9- پیشنهادات برای تحقیقات آتی .........................................................................................................................................166

منابع و ماخذ ................................................................................................................................................................................. 421 منابع فارسی ...............................................................................................................................................................................164 منابع انگلیسی ............................................................................................................................................................................. 162

ث

پیوستها ............................................................................................................................................................................................. i پیوست 1- پرسشنامه ..................................................................................................................................................................... ii پیوست 6 : جداول آماری........................................................................................................................................................... vii

فهرست اشکال

شکل 1-1: مدل مفهومی تحقیق ...................................................................................................................................................... 3 شکل 6-1 : استراتژی های توسعه بازار ......................................................................................................................................... 18 شکل 6-6 : جایگاه بازاریابی بین الملل در بازرگانی بین الملل.................................................................................................. 66 شکل 6-7: تصمیمات بازاریابی بین الملل ......................................................................................................................................62 شکل 6-4 : زنجیره مزیت رقابتی بر اساس تئوری مبتنی بر منابع ........................................................................................... 65 شکل 6-9 : مدل ضاییم و زقیدی ........................................................................................................................... 24 شکل 6-2 : مدل سوسا و لنگلر .......................................................................................................................................................28 شکل 6-3 : مدل الوان ابراهیم و اوگانیمی .................................................................................................................................... 36 شکل 6-8 : مدل تان و سوسا ......................................................................................................................................................... 33 شکل 6-5: مدل مفهومی تحقیق ................................................................................................................................................... 85

فهرست جداول

جدول6-1 : موانع صادراتی که مکررا در تحقیقات ذکر شدهاند ................................................................................................ 73 جدول 6-6: انواع نوآوری ................................................................................................................................................................. 43 جدول6-7:  تعیین کنندهای عملکرد صادارتی ............................................................................................................................ 95

ج

جدول 6-4: معیارهای اندازهگیری عملکرد صادراتی ...................................................................................................................20 جدول 6-9: خلاصه پیشینه سایر تحقیقات .................................................................................................................................. 87 جدول 7-1 : طیف لیکرت استفاده شده در پرسشنامه ............................................................................................................... 59 جدول 7-6 : شاخصهای سنجش متغیرهای تحقیق ................................................................................................................. 59 جدول 7-7 : مقادیر آلفای کرونباخ ............................................................................................................................................... 53 جدول 4-1: فراوانی جنسیت پاسخدهندگان ..............................................................................................................................100 جدول 4-6: فراوانی تحصیلات پاسخدهندگان ...........................................................................................................................101 جدول4-7: فراوانی کشورهایی که شرکتها اقدام به صادرات به آنها میکنند ....................................................................106 جدول4-4: میزان تجربه بین المللی مدیران ...............................................................................................................................107 جدول4-9: میزان سابقه فعالیت مدیران ......................................................................................................................................104 جدول4-2: میزان سابقه فعالیت صادراتی ....................................................................................................................................109 جدول 4-3: نتایج آزمون t تک نمونهای ......................................................................................................................................103 جدول 4-8: نتایج آزمون ANOVA ..............................................................................................................................................103 جدول4-5: ارزیابی روایی همگرا مدل اندازه گیری ...................................................................................................................108 جدول 4-10: بررسی روایی واگرا مدل اندازه گیری ..................................................................................................................105 جدول 4-11: نتایج آزمون t تک نمونه ای..................................................................................................................................111 جدول 4-16: نتایج آزمون همبستگی پیرسون)فرضیه های فرعی( ........................................................................................116

ح

فهرست نمودارها

نمودار 4-1- نمودار میلهای مربوط به فراوانی جنسیت پاسخ دهندگان ................................................................................101 نمودار 4-6- نمودار میلهای مربوط به فراوانی تحصیلات پاسخ دهندگان...............................................................................106 نمودار 4-7- نمودار میلهای مربوط به فراوانی کشورهایی که شرکتها اقدام به صادرات به آنها میکنند .....................107 نمودار 4-4- نمودار میلهای مربوط به فراوانی تجربه بینالمللی مدیران ................................................................................104 نمودار 4-9- نمودار میلهای مربوط به فراوانی سابقه فعالیت مدیران ......................................................................................109 نمودار 4-2- نمودار میلهای مربوط به فراوانی سابقه فعالیت صادراتی .................................................................................... 102

توسعه صادرات غیر نفتی به دلیل کاهش درآمدهای نفتی و پایان پذیر بودن منابع نفتی از یک طرف و افزایش جمعیت کشور از طرفی دیگر، امری ضروری و اجتناب ناپذیر است. رفتار و عملکرد شرکت در بازارهای صادراتی و همچنین بررسی عوامل اساسی موفقیت آن، یکی از موضوعات مهم در این حیطه محسوب میشود. عملکرد صادراتی به عنوان یکی از شاخصهای کلیدی در موفقیت عملیات یک شرکت در نظر گرفته شده است. از این رو به دلیل اهمیت و جایگاه ویژه صنایع غذایی در صادرات غیر نفتی، در تحقیق حاضر به بررسی این صنعت پراخته شده است. هدف این تحقیق بررسی رابطه قابلیتهای کسب و کار و عملکرد صادراتی با توجه به استراتژی محصول میباشد. در این تحقیق برای درک اینکه چطور مجموعهای از قابلیتها)یادگیری سازمانی، قابلیتهای ارتباطی و کیفیتی( با استراتژی محصول)کیفیت محصول و نوآوری محصول( و عملکرد صادراتی رابطه دارند، از دیدگاه مبتنی بر منابع استفاده شده است. روش تحقیق از نوع توصیفی پیمایشی است. روش گردآوری دادهها در دو بخش مطالعات کتابخانهای و میدانی میباشد. جهت جمع آوری دادهها، از پرسشنامه با 73 سوال با آلفای کرونباخ 549/0 استفاده شده است .جامعه آماری این تحقیق شرکتهای صادراتی صنایع غذایی در شهر تهران و پاسخگویان مدیران عامل و مدیران ارشد بخش بازرگانی و صادرات این شرکتها میباشند. در این تحقیق به دلیل محدود بودن جامعه از روش نمونه گیری تصادفی ساده برای انتخاب شرکتها و از روش نمونه گیری در دسترس جهت پاسخگویی به پرسشنامه در شرکتهای مورد مطالعه استفاده شده است. نمونه آماری مورد استفاده در این تحقیق شامل 53 شرکت از کل جامعه است و نهایتا 26 پرسشنامه جمع آوری شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. جهت تجزیه و تحلیل دادهها از دو نرم افزار Excel برای ثبت و تلخیص دادهها و نرم افزار تحلیل آماری Spss برای آزمون فرضیات تحقیق استفاده شده است. نتایج نشان میدهد که قابلیتهای یادگیری سازمانی با نوآوری محصول رابطه دارد. رابطه بین قابلیتهای ارتباطی و نوآوری محصول و قابلیتهای ارتباطی و کیفیت محصول نیز تائید گردید. همچنین رابطه بین قابلیتهای کیفیتی و کیفیت محصول تائید گردید و در نهایت نتایج، رابطه مثبت بین کیفیت محصول و عملکرد صادراتی را نشان داد. در حالی که رابطه بین نوآوری محصول و عملکرد صادراتی در این تحقیق تائید نگردید. بنابراین مدیران باید بر روی قابلیتهای مدیریت ارتباط برای بهبود نوآوری محصول و کیفیت محصول سرمایه گذاری کنند که در نتیجه این منجر به ارتقای عملکرد صادراتی میشود.