فرض كنيد كه يك مانع كدر حاوي يك روزنه كوچك داريم كه امواج تخت حاصل از يك چشمه نقطه‌اي شكل خيلي دور (s) ، آن را روشن كرده است. صفحه مشاهده ، پرده‌اي است موازات با مانع كدر ، دورتر بودن صفحه مشاهده به آرامي باعث تغيير پيوسته در فريزها مي‌شود. در فاصله خيلي دور از مانع نقش تصوير شده بطور قابل ملاحظه‌اي پخش خواهد شد. بطوري كه به روزنه واقعي بي‌شباهت است و يا شباهت اندكي با آن خواهد داشت. از آنجا به بعد حركت دادن پرده تنها اندازه نقش پراش را تغيير مي‌دهد ولي شكل آن را بدون تغيير مي‌گذارد. اين پراش را فرانهوفر يا پراش ميدان- دور مي‌گويند.
- پراش فرنهوفر تك شكاف
در اين نمونه شكاف مستطيل شكل كه پهناي كوچك و طول چند سانتي متردارد، در مقابل منبع نور قرار مي‌گيرد. پرتوهاي نور بعد از عبور از شكاف
- شكاف دوگانه
در اين نمونه مانع كدر كه در مقابل نور قرار مي‌گيرد از دو شكاف مستطيل شكل موازي تشكيل شده است. هر روزنه به خودي خود همان نقش پراش تك شكافي را
روي پرده ديد ايجاد خواهد كرد.
روش آزمايش اول:
ديافراگم تك شكافي را بر روي صفحه منشور اسپكترومتر سوار كرده و با تنظيم شكاف كليماتور و طول تلسكوپ اسپكترومتر نوارهاي تاريك و روشن را مشاهده كرده
اندازه گيري ضخامت شكاف:
a1=133.90 mm
a2=133.55 mm → a1-a2=0.35 mm
a3=133.48 mm
a4=133.26 mm → a3-a4=0.22 mm
ضخامت شكاف d= 0.35+0.22/2=0.28 mm
براي به دست آوردن Ө1 وӨ2 تار رتيكول را به كناره هاي نوارهاي تاريك و روشن قرار ميدهيم.
محاسبه خطا:
λ=dsin Ө1
ln λ=lnd+ln sinӨ1 , 1΄=0.02°
روش آزمايش دوم:
پس از تنظيم دستگاه نوار مركزي را روي تار قائم رتيكول انداخته و فاصله زاويه اي آن را از نوار تاريك اول مربوط به تفرق اندازه گرفته و Ө1 را بدست مي آوريم
در ادامه به طور گسترده يك آزمايش را مانند آزمايش هاي بالا مورد پوشش قرار خواهيم داد.