فصل اول
روش آناليز روغن :
يك روان كننده را مي توان در حد ديگر اجزاء يك دستگاه مكانيكي مورد ارزيابي قرار داد چرا كه در طي دوره كار وظايف مهمي را به عهده دارد.
با آزمايش نمونه روغن گرفته شده از ماشين اندازه گيري قابليت روان كننده براي انجام وظايف اصلي آن ممكن گشته و همچنين اطلاعات وسيعي راجع به كار و شرايط سلامتي ماشين بدست مي آيد.
تكنيكهاي آناليز روغن مي تواند به عنوان روشهاي مفيدي براي نظارت و كنترل ماشين آلات صنعتي عمراني حمل و نقل و نظامي مورد استفاده واقع شوند . در واقع به دليل اينكه روغن در تماس دائم با سطوح قطعات مختلف سيستم قراردارد بنابراين با نمونه گيري مي توان اطلاعات درون سيستم را به خارج از آن منتقل و در اختيار تشكيلات كنترلي و نظارتي ماشين آلات قرار دارد . در حقيقت با استمرار اين نظارت مي توان قبل از پيشرفت و توسعه خرابي و رسيدن به مرحله بحراني اقدامات پيشگيرانه اي را معمول داشت .
آناليز روغن از زمانهاي گذشته به عنوان يك بخش از برنامه نت در صنايع نظامي و غير نظامي بكار گرفته شده است و در حال حاضر نيز بنحو موفقيت آميزي در صنايع كوچكتر گسترش يافته و عملاً بكار گرفته مي شود . نقطه قوت اين تكنيك قابليت آن در شناسايي آلودگي فرسايش و عيب سيستم در مراحل اوليه است . باين ترتيب اين فرصت بدست خواهد آمد تا اقدامات در زماني جهت پيشگري و يا برنامه ريزي تعميرات در زمان مناسب صورت پذيرد . همچنين با تجزيه و تحليل ذرات بدست آمده از روغن نمونه ، از نظر : اندازه ، رنگ ، شكل و تراكم ، شناسايي نوع و محل عيوب ميسر مي گردد . امروزه روش « مراقبت وضعيت » سيستمهاي مكانيكي از طريق آناليز روغن به كمك متدها و ابزار مختلف در سطح گسترده اي در خدمت صنعت دنيا مي باشد .
آنچاه مسلم است ايجاد و ره اندازي يك سيستم كنترل و نظارت براي هر مجموعه صنعتي خود نياز به سرمايه گذاريهاي مادي و انساني داشته و طبيعتاً دستيابي به يك سيستم پيشرفته و كارا مستلزم زمان ، دانش فني و كسب تجارب كافي نيروهاي انساني مي باشد . به همين دليل معمولاً توصيه مي شود . در مرحله راه اندازي و به خدمت گيري تكنيك «مراقبت وضعيت» از روشها و تجهيزات ساده تر استفاده گردد .
آناليز روغن يك راه حل
امروزه روش آناليز روغن ماشين آلات يكي از روشهاي موثر «مراقبت وضعيت » است كه براي كنترل قسمتهاي مهم ماشين نظير موتورها ، گيربكسها ، سيستمهاي هيدروليك و به طور كلي قسمتهائيكه در آن از روغن به عنوان روان كننده استفاده مي شود بكار مي رود . اين روش از كارآئي بالايي برخوردار است بويژه براي ماشين آلات متحرك نظير وسائط نقليه سنگين جاده اي ، ماشين آلات عمراني ، تجهيزات نظامي چون تانكها ، چرخبالها ، جنگنده ها و الخ ، به عنوان يك روش موثر شناخته شده اشت .
در واقع در روش آناليز روغن ، از روانكار به عنوان يك منبع سرشار اطلاعات استفاده مي شود . گردش روغن در داخل سيستم اين امكان را بوجود مي آورد تا آثار اتفاقات و يا تغييرات وضعيت سيستم به خارج از آن منتقل گردد . اطلاعات موجود در روغن با انجام آزمايشات مختلف كه بر روي چند قطره از آن صورت مي پذيرد قابل استخراج مي باشد . با مقايسه نتايج آزمايشات هر مرحله با مراحل قبل مي توان هر گونه تغييرات در وضعيت كار و سلامت دستگاه را شناسائي نمود .
فصل دوم
اطلاعات استخراجي از نمونه
الف ) راجع به خود روغن :
مشخصات روغن مصرفي هر دستگاه بايستي دقيقاً منطبق با ويژگيهاي روغن تعريف شده آن دستگاه باشد . روغن مصرفي ، توسط طراح دستگاه ، با توجه به بار وارده ، دما و ديگر شرايط كاري دستگاه تعريف مي شود . هر گونه تخطي در مشخصات روغن تعريف شده منجر به خسارات تدريجي و نامحسوس و يا سريع محسوس خواهد شد .
با آزمايش نمونه روغن ، از صحت مشخصات مورد انتظار اطمينان حاصل خواهد شد بعضا روغن مورد آزمايش به دليل مسائلي نظير موارد ذيل فاقد شرايط لازم جهت مصرف خواهد بود :