چكیده
تاریخ شاه صفی تألیف ابوالمفاخر بن فضل‌اللَّه الحسینی سوانح نگار تفرشی، تاریخنگار و سراینده دوره شاه عباس و شاه صفی اوّل، و دربردارنده تاریخ چهارده سال زمامداری شاه صفی از آغاز تا مرگ وی ا ست. از زندگی مؤلّف،اطّلاعی در دست نیست. همین قدر معلوم است كه وی برادر میرمحمد حسین تفرشی (از رجال دوره شاه عبّاس اول) و مدّتی نامعلوم شاگرد میرزا ابراهیم حسینی همدانی بوده است.
ابوالمفاخر در تاریخ خود بدون تغییر در منطق تاریخنگاری روزگار خود، درموازات سنّت تاریخنگاری و تحت تأثیر اندیشه سیاسی ـ مذهبی زمان خود قرارداشته و با به كارگیری فراوان از مفاهیم كهن ایران همچون « فر» و «فره یزدانی» درتوصیف ساختار سیاسی عهد شاه صفی، تفسیری قدسی وفرا زمینی ارائه كرده‌است. در كنار نگاه دینی او به ساختار سیاسی صفویان، وجه دیگر قدرت‌زمامداران آن، كه بر محور طریقت و ولایت صوفیانه قرار داشت، از نظرش دورنمانده است.
تاریخ شاه صفی افزون بر ارائه آگاهیهای سودمند از اوضاع سیاسی و نظامی
ایران در دوره حكومت شاه صفی، از لحاظ اشتمال بر اطّلاعات پراكنده اجتماعی، شرح حال رجال دوره صفوی، آگاهیهای جغرافیایی درباره شهرها، قریه‌ها وموقعیت آنها و... نیز مهم‌ّ است.
تاكنون سه نسخه خطّی از این اثر، شناخته شده است:
1. دستنویس شماره384 كتابخانه چستربیتی 2. دستنویس محفوظ در افغانستان 3. دستنویس شماره2339 كتابخانه آیت اللَّه مرعشی نجفی.