مقدمه:
مطمئناٌ آموزش هرچه با تحقیق ومطالعه و مباحث علمی و آگاهی از ساختار های علمی آمیخته شود، مسیر بهتری را در جهت تحقیق اهداف خود پیدا خواهد نمود، تدوین مقاله علمی برای انتشار در مجله های علمی به ویژه در محیط های دانشگاهی و دانشسرایی شیوه متعارضی برای تولید کننده گان و دست اندر کاران مسایل علمی است.
نقشی که علم بر عهده دارد این است که قوانین و اصول کلی را در زمینه چگونگی وقایع و پدیده هایی که به علم مورد بحث ارتباط دارد ایجاد کند و از این رهگذر ما را قادر سازد تا دانستنی های خود را پیرامون مسایل مختلف به یک دیگر مرتبط سازیم و نسبت به وقایعی که هنوز برایمان نا شناخته است، به درستی و به طور قابل اعتماد پیشبینی نماییم.
صرف نظر از آثار حقوقی، اداری و استخدامی مقالات علمی، هر نویسنده علاقه مند است حاصل کاری خود را در مجله یا نشریه منتشر کند و آن را به خوانش علاقه مند دانش برساند. ضمن اینکه غالباٌ محققان، اعم از دانشجویان تحصیلات عالی یا مسوولان پروژه ها ... ناگزیرند از کار خود مقاله ارایه دهند، روی این ملحوظ دانستن معیار ها و به کار بستن روش های تحقیق و پژوهش برای هر پژوهشگرامری حتمی پنداشته میشود. بنابر ارزش مندی خاصی که پژوهش و تحقیق در عرصه کار های علمی و محیط های اکادمیک دارد و با توجه به اینکه تحقیق در دانشکده های مختلف دانشگاه ها وتربیه معلم های افغانستان تدریس میشود بناٌ موجودیت یک جزوه درسی که بتوان به کمک آن به اساسات و اصول تحقیق پی برد، همین ضرورت مرا واداشت که اثر علمی خود را تحت نام روش تحقیق در مضمون تاریخ بنگارم.
قابل یاد اوریست اثری علمی دست داشته تحت عنواوین، روش تحقیق در علوم اجتماعی، مراحل تحقیق درعلوم اجتماعی، منابع جمع آوری معلومات روش تاریخی، مشاهده، روش سروی یا پیمایش، پرسشهای چندپاسخی، مصـاحبه(گفتگو)، مقایسه علم تاریخ باعلوم مثبته و بعضی ازمسائیل موردبحث درتاریخ را مورد بحث قرار گرفته است وبه ترتیب روی هریک از مراحل تحقیات اسنادی با دقت تمام پژوهش به عمل آمده است.
باید تاکید نمایم، امروز تحقیق و پژوهش از جمله مسایل نهایت با ارزش و مهم محسوب میشود که نمی توان راهکار های تحقیق را در داخل این برگ نهایت محدود ارایه کرد؛ اما این اثر کوچک می توند به عنوان نخستین گام در عرصه تحقیق تا اندازه موثر واقع شود، البته پژوهش در زمینه تحقیق کاری بس دشوار، وقت گیر و مستلزم تجربه کافی در زمینه میباشد. همین موضوع سبب گردیده تا من به مطالعه آثار سایر دانشمندان در این عرصه پرداخته و با استفاده مزید از تجارب آنها سطح علمی خود را بالا ببرم. در اخیر از استاد رهنما خود شوئندوی محمد عمر "خواجه" استاد تربیه معلم سیدجمال الدین افغان اظهار سپاس میکنم با آنکه مصروفیت های درسی و خانوادگی که داشت از هیچ نوع همکاری دریغ نورزید.