این پایان نامه در قالب فرمت word قابل ویرایش ، آماده پرینت و ارائه به عنوان پروژه پایانی میباشد.
مقدمه: اضافه وزن وچاقی یکی از مشکلات مربوط به سلامتی است که شیوع آن درکشورهای توسعه یافته ودرحال توسعه رو به افزایش است وبه صورت یک معضل بهداشتی درآمده است. چاقی در دوران کودکی و نوجوانی به ویژه طی دهه دوم زندگی به عنوان یک پیش بینی کننده قوی چاقی بزرگسالی مطرح است.
هدف: هدف از مطالعه حاضرتعیین عوامل پیش بینی کننده اضافه وزن وچاقی درکودکان بدو ورود به دبستانهای شهر رشت سال1391می باشد
مواد و روشها: این پژوهش از نوع توصیفی –مقطعی است که بر روی 426 کودک سن 7-6 ساله انجام گردیده است که جهت ورود به مدارس ابتدایی شهر رشت در سال 1391 در طرح ملی سنجش سلامت کودکان بدو ورود به مدرسه به پایگاههای سنجش سلامت مراجعه کردند و به روش طبقه بندی واز دوناحیه شهر رشت انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها٬ پرسشنامه محقق ساز جهت بررسی عوامل پیش بینی کننده اضافه وزن وچاقی و مشخصات دموگرافیک واحدهای مورد پژوهش و همچنین ترازو و متر جهت اندازه گیری شاخص توده بدنی می باشد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS=17 و با کمک آزمون تی مستقل و آنالیز واریانس و آزمون ضریب همبستگی پیرسون تجزیه و تحلیل شد.
یافته ها: نتایج نشان داد که 6/8 درصد کودکان پسر و 14 درصد کودکان دختر دارای اضافه وزن و 19 درصد کودکان پسر و 3/15 درصد کودکان دختر چاق می باشند.اضافه وزن و چاقی کودک با سابقه چاقی خانوادگی(001/0 P< )، نمایه توده بدنی مادر(025/0 P< )، میزان مصرف غذا در مقایسه با افراد همسن (001/0 P< ) و میزان ساعات فعالیت بدنی کودک (023/0 P< )ارتباط داشت.
نتیجه گیری: چهار متغییر سابقه چاقی خانوادگی، نمایه توده بدنی مادر، نظر والدین در مورد خوردن کودک در مقایسه با همسالان وساعات فعالیت بدنی کودک بعنوان پیش بینی کننده های اضافه وزن وچاقی کودکان بدو ورود به مدرسه شناخته شدند.
زمینه پژوهش:
انسان محور توسعه است وسلامت انسان رمز توسعه محسوب می شود. همه ما میخواهیم سلامت باشیم اما بسیاری از ما نمیدانیم که سلامتی چیست و چگونه بدست می آید. انسانها تعاریف متفاوتی از سلامتی دارند، بعضی آن را به صورت منفی یعنی "نداشتن بیماری" و بعضی به صورت مثبت یعنی" بالاترین حد خوب بودن" تعریف می کنند تا جایی که دو نفر انسان سالم ممکن است درک متفاوتی از سلامتی خود داشته باشند. تعاریفی که انسانها از سلامتی دارند بر عملکرد آنها برای تامین ، حفظ وارتقاء سلامتی تاثیرمی گذارد(1).
عمومأ عوامل تعیین کننده سلامتی به سه دسته تقسیم می شوند که شامل ژنتیک ، محیط و سبک زندگی می باشند.این سه عامل تشکیل سه ضلعی را می دهند که دائما در حال تعاملند. اگر چه وضعیت سلامت فرد به صورت اولیه تحت تاثیر عوامل ژنتیکی قرار می گیرد اما دیده شده است که فاکتورهای محیط و سبک زندگی به طور قوی بر سلامت شخص اثر می گذارند ، به طوری که متخصصان بهداشتی امروزه سبک زندگی را یکی از مهمترین فاکتورهای موثر بر سلامتی می دانند(2).
یکی از مشکلات مربوط به سلامتی که ارتباط تنگاتنگی با شیوه زندگی دارد معضل چاقی در جامعه امروز می باشد امروزه افزایش وزن وچاقی روی سلامت بسیاری از افراد در جوامع مختلف تاثیر سوء گذاشته است. برخلاف گذشته كه تصور مي شد افراد چاق،افراد سالم وقوي هستند. امروزه ثابت شده است كه اين افراد نه تنها قوي نيستند بلكه بيشتر بيمار شده و عمر كوتاه تري دارند (4).
امروزه تعداد افراد چاق در حال افزایش است واین مشکل که درگذشته ای نه چندان دور مشکل کشورهای پیشرفته وصنعتی محسوب می شد هم اکنون در تمام نقاط جهان واز جمله در کشورهای در حال توسعه که معمولأ کمبودهای غذایی مشکل اصلی تغذیه ای است نیز در حال افزایش است. علاوه بر این کاهش سن ابتلاء به چاقی وشیوع آن درکودکان ونوجوانان نیز اهمیت زیادی دارد، زیرا چاقی در این سن تاثیر بیشتری بر سلامتی می گذارد در بسیاری از موارد ، چاقی دوران بزرگسالی از کودکی آغاز می شود و پیشگیری موثر به نحوه برخورد وکنترل چاقی در دوران کودکی بستگی دارد(4).
در واقع چاقی وضعیتی است که در آن ذخایر چربی در بدن افزایش یافته و به حدی برسد که به سلامت فرد آسیب برساند. همچنین طبق تعریف اضافه وزن[1] شرایطی است که در آن وزن فرد از مقدار استاندارد آن بر طبق قد تجاوز کند(19).
اما در مورد کودکان اضافه وزن وچاقی براساس منحنی های استاندارد نمایه توده بدنی ( [2] BMI) برای سن وجنس طبق مرجع مرکزپیشگیری وکنترل بیماریها(CDC[3]) وبر اساس حدود مرزی BMI بین صدک 85 تا 95 به عنوان اضافه وزن و صدک 95 وبیشتر به عنوان چاق تعریف شده است(4).
چاقی در دوران کودکی و نوجوانی به ویژه طی دهه دوم زندگی به عنوان یک پیش بینی کننده قوی چاقی بزرگسالی مطرح است. شیوع چاقی در میان کودکان و نوجوانان در بسیاری از کشورهای جهان حتی در کشورهایی که در آنها سوء تغذیه ناشی از کمبود دریافت هنوز یک مشکل سلامت عمومی است ، در حال افزایش است(5).
بر این اساس بین چاقی دوران کودکی با افزایش احتمال چاقی دوران بزرگسالی ومشکلات جسمی ناشی از آن یک ارتباط تنگاتنگ وجود دارد، امروزه اضافه وزن وچاقی یک بیماری مزمن است که به صورت یک معضل بهداشتی درآمده است ویکی از جدی ترین چالش های سلامتی عمومی در قرن 21 می باشد(11).
در سال 2007 برآورد شده است که در سطح جهان حدود 22 میلیون کودک زیر 5 سال اضافه وزن داشتندوبیشتر از 75 درصد کودکان مبتلا به اضافه وزن وچاقی در کشورهای با درآمد کم ومتوسط زندگی می کنند. نه تنها میزان شیوع چاقی دوران کودکی چالش برانگیز است بلکه سرعت شیوع آن نیز افزایش یافته است (6).
شیوع چاقی در کودکان افزایش چشمگیری پیدا کرده است. داده های مربوط به سالهای 2010-2009 نشان می دهند که 15 درصداز کودکان آمریکایی2تا 19ساله دارای اضافه وزن هستند که این میزان در سال 2006 تقریبأ 13 درصد بوده است. بیشترین میزان شیوع چاقی در گروههایی دیده شده است که دارای بیشترین میزان اضافه وزن می باشند وهمچنین در گروههای قومی خاص نظیر سیاهپوستان آمریکایی که بیش از 30 درصد کودکان آنها اضافه وزن دارند(7).
درايالات متحده آمريكا متوسط شيوع اضافه وزن وچاقي در كودكان به ترتيب 22 درصد و11 درصد گزارش گرديد.در حالي كه در ايالت كارولينا آمريكا شيوع آنها به ترتيب 4/32 درصد و4/16 درصد بوده ،كه درنژاد سياه 54 درصد دختران و45 درصد پسران اضافه وزن يا چاقي داشته اند.براساس مطالعات انجام شده، شيوع اضافه وزن كودكان در اسپانيا وايتاليا 40 درصد،كانادا 3/25 درصد،يونان 22 درصد،تركيه 6/10درصد،هند 10 درصد ،مالزي 3/16 درصد ،قطر 6/28 درصد وكويت 30 درصد گزارش گرديد(8).
طبق آمار سازمان جهانی بهداشت،30%جمعیت خاورمیانه اضافه وزن دارند.امروزه اضافه وزن درکودکان به صورت اپیدمی درآمده ودر گروه سنی 12-6 سال،اضافه وزن در طول یک دهه اخیر به بیش از دو برابر رسیده است(9).
طبق مطالعات انجام شده شیوع چاقی درکل مدارس ایران 10-5 درصد می باشد برخی مطالعات انجام شده درایران نشان می دهد که شیوع چاقی دردهه اخیر رو به افزایش بوده است به طوری که در يك بررسي در دانش آموزان دختر در مقطع ابتدايي درشهرتهران،شيوع اضافه وزن وچاقي به ترتيب 3/13 درصد و7/7 درصد بود(8).
درسال 1389 یک مطالعه درشهر رشت نشان داد که شیوع اضافه وزن درمیان دختران وپسران مدارس ابتدایی به ترتیب 15درصد و5/11 درصد بود و شیوع چاقی 5 درصد در میان پسران و9/5 درصد در میان دختران مدارس ابتدایی می باشد(9).
یکی از راه های ساده برای تشخیص چاقی٬ اندازه گیری وزن وقد کودک ومقایسه با نمودارهای وزن و قد استاندارد می باشد . با استفاده از این نمودارها٬ وزن طبیعی یا عادی کودک را با توجه به قد و جثه او به دست می آورند. اگر کودکی سنگین تر از 95درصد از کودکان هم قد خود باشد٬ باید او را چاق به حساب آورد .چون وزن کودک ساده ترین ومهمترین شاخص رشد کودک محسوب می شود.وزن مناسب نه تنها نشان دهنده تغذیه صحیح کودک است ،بلکه نشان دهنده سلامت کودک نیز می باشد. درنمودار رشد کودک که در واقع نمودار رشد وتکامل جسمی کودک است ، اندازه گیری وزن فاکتور مهم تلقی می شود چرا که با اندازه گیری وزن وتعیین آن (افزایش وزن وچاقی ،ثابت بودن و کاهش وزن) درکودک در واقع امر پایش سلامت کودک انجام می شود(5).