بررسی اثر درمانی عسل کُنار (سدر) بر بهبود آتروفی و زخم‌های ناشی از لیکن پلان اروزیو و آتروفیک دهانی

این پایان نامه در قالب فرمت word قابل ویرایش ، آماده پرینت و ارائه به عنوان پروژه پایانی میباشد.


مقدمه: این مطالعه ، به منظور بررسی اثرات عسل کنار(سدر)، در درمان لیکن پلان آتروفیک و اروزیو دهانی انجام شده است.

مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر، یک مطالعه  کارازمایی بالینی می باشد  که از شهریور 1390 تا شهریور 1391 ادامه پیدا کرد.  تعداد 30 بیمار(2 مرد و 28 زن)  به صورت تصادفی در دو گروه همگن شده قرار گرفتند. گروه اول، عسل کنار را(20 میلی لیتر عسل ، 3 بار در روز، روی زخم ها مالیده و سپس قورت می دادند.) همراه با درمان استاندارد(دهانشویه دگزامتازون 0.5 میلی گرم، 4 بار در روز و کپسول 100 میلی گرم فلوکنازول، یک عدد در روز) به مدت 4 هفته، ادامه می دادند و بیماران گروه دوم، فقط درمان استاندارد را دریافت  کردند.

معاینات بیماران، به صورت هفتگی انجام می شد و اندازه ضایعات آتروفیک و اروزیو، اندازه شدت ضایعات ( بر اساس معیار تانگ پراسوم) و اندازه درد و سوزش( با معیار VAS) ثبت می شد.

نتایج: هر دو گروه  درمان، کاهش معنا دار در میزان سوزش، اندازه ضایعه اروزیو و اندازه ضایعه آتروفیک را تجربه کردند (به خصوص در کنترل اول) اما اختلاف معناداری بین دو گروه وجود نداشت. (p>0.05) عسل به همراه درمان استاندارد، تاثیر بیشتری در درمان زخم های ضایعه در گروه کنترل داشت، (میزان بهبودی زخم در گروه تجربی  69% می باشد درحالی که  میزان بهبودی زخم در گروه کنترل50% می باشد.)به عبارت دیگر، اثر عسل بر روی ضایعات زخمی، بارزتر از اثر آن بر ضایعات اروزیو و آتروفیک بود،هر چند این تفاوت معنادار نبود.(p=0.137)

نتیجه: عسل در درمان درد و سوزش و همچنین بهبود ضایعه آترفیک و اروزیو در مقایسه با گروه شاهد تاثیر معناداری نداشت،اما ممکن است در بهبودی زخم های لیکن پلان دهانی تاثیر مثبتی داشته باشد. به هر حال انجام تحقیقات  بیشتر با حجم نمونه بزرگتر الزامی است.

لیکن پلان یک بیماری التهابی پوستی مخاطی است که منشا ایمنولوژیک داشته و به شکل‌های گوناگون تظاهر می‌یابد.(1)این بیماری در حفره دهان، پوست، مخاط ژنیتال،ناخن‌ها و پوست سر ایجاد می‌شود. لیکن پلان یکی از شایع ترین بیماری‌های مخاطی حفره دهان است.(2)

طبقه‌بندی این بیماری به طرق مختلف صورت گرفته است از جمله:

1- واکنش‌های لیکنوئیدی

2- لیکن پلان

 

واکنش‌های لیکنوئیدی

واکنش لیکنوئیدی برای توصیف ضایعاتی که از لحاظ بالینی و هیستوپاتولوژیکی مشابه لیکن پلان هستند،ولی سبب شناسی مشخصی دارند به کار می‌رود.در تشخیص افتراقی لیکن پلان دهانی(oral lichen planus=OLP) همیشه باید ابتدا واکنش‌های لیکنوئید رد شوند.(3)

برخی مواد دندان پزشکی، دارو‌ها و بیماری‌ها سبب بروزاین ضایعات می‌شود.(4)بیشتر آلرژن ها، مواد خارجی مانند مواد فلزی مانند طلا، نیکل، جیوه و پالادیوم و داروها می‌باشند.(3)نمای بالینی این ضایعات مشابه لیکن پلان می‌باشد، ولی معمولا انتشار کم تر و در اکثر مواقع به صورت یک طرفه در گونه و ناحیه طرفی زبان دیده می‌شود.بر خلاف OLP که شایعترین نمای بالینی آن نوع رتیکولر می‌باشد، در مورد این ضایعات شایعترین تظاهر، نوع اروزیو است.(1 و 5)

واکنش‌های دارویی لیکنوئیدی مشخصات بالینی و هیستوپاتولوژی مشابه OLP دارند، با این تفاوت که در تاریخچه بیماری ممکن است نشانه هایی از مصرف داروهایی که ممکن است علت ضایعه باشد را در اختیار قرار دهد.این واکنش‌ها معمولا بعد از 72-24 ساعت بعد از برخورد با آلرژن آغاز می‌گردد. 3C456E644E6F74653E3C436974653E3C417574686F723E49736D61696C3C2F417574686F723E3C596561723E323030373C2F596561723E3C5265634E756D3E33323C2F5265634E756D3E3C446973706C6179546578743E28332C2036293C2F446973706C6179546578743E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E33323C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E33323C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E49736D61696C2C20532E20422E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4B756D61722C20532E204B2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5A61696E2C20522E20422E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F66204F72616C20506174686F6C6F67792C204F72616C204D65646963696E6520616E6420506572696F646F6E746F6C6F67792C20466163756C7479206F662044656E7469737472792C20556E6976657273697479206F66204D616C6179612C204B75616C61204C756D7075722C204D616C61797369612E3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E4F72616C206C696368656E20706C616E757320616E64206C696368656E6F6964207265616374696F6E733A206574696F706174686F67656E657369732C20646961676E6F7369732C206D616E6167656D656E7420616E64206D616C69676E616E74207472616E73666F726D6174696F6E3C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4A204F72616C205363693C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E4A6F75726E616C206F66206F72616C20736369656E63653C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A204F72616C205363693C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F66206F72616C20736369656E63653C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A204F72616C205363693C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F66206F72616C20736369656E63653C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E38392D3130363C2F70616765733E3C766F6C756D653E34393C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E323C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323030372F30372F32303C2F65646974696F6E3E3C6B6579776F7264733E3C6B6579776F72643E41646D696E697374726174696F6E2C20546F706963616C3C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E43656C6C205472616E73666F726D6174696F6E2C204E656F706C61737469633C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E44656E74616C204D6174657269616C732F6164766572736520656666656374733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E466C756F72657363656E7420416E7469626F647920546563686E697175652C204469726563743C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E476C75636F636F727469636F6964732F61646D696E697374726174696F6E2026616D703B20646F736167653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48657061746974697320432F636F6D706C69636174696F6E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48756D616E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6974792C2043656C6C756C61723C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6F7375707072657373697665204167656E74732F7468657261706575746963207573653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C696368656E20506C616E75732C204F72616C2F646961676E6F7369732F6472756720746865726170792F6574696F6C6F67792F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E50686F746F6368656D6F746865726170793C2F6B6579776F72643E3C2F6B6579776F7264733E3C64617465733E3C796561723E323030373C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E4A756E3C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E313334332D3439333420285072696E7429262378443B313334332D3439333420284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E31373633343732313C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C436974653E3C417574686F723E49736D61696C3C2F417574686F723E3C596561723E323030373C2F596561723E3C5265634E756D3E3130323C2F5265634E756D3E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E3130323C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E3130323C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E49736D61696C2C20532E422E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4B756D61722C20532E4B2E532E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5A61696E2C20522E422E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C7469746C65733E3C7469746C653E4F72616C206C696368656E20706C616E757320616E64206C696368656E6F6964207265616374696F6E733A206574696F706174686F67656E657369732C20646961676E6F7369732C206D616E6167656D656E7420616E64206D616C69676E616E74207472616E73666F726D6174696F6E3C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4A204F72616C205363693C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A204F72616C205363693C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F66206F72616C20736369656E63653C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C70616765733E38392D3130363C2F70616765733E3C766F6C756D653E34393C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E323C2F6E756D6265723E3C64617465733E3C796561723E323030373C2F796561723E3C2F64617465733E3C6973626E3E313334332D343933343C2F6973626E3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C2F456E644E6F74653E00 (3, 6)قطع دارو و تعویض آن با یک داروی دیگر قابل اطمینان ترین روش برای تشخیص ضایعات دارویی لیکنوئیدی می‌باشد،اما ممکن است انجام آن امکان پذیر نباشد.در بعضی موارد  مانند واکنش لیکنوئیدی ناشی از مواد ترمیمی انجام پچ تست به منظور اثبات آلرژی تماسی ممکن است نیاز باشد. 3C456E644E6F74653E3C436974653E3C417574686F723E486972656D6174683C2F417574686F723E3C596561723E323031313C2F596561723E3C5265634E756D3E31333C2F5265634E756D3E3C446973706C6179546578743E28332C2035293C2F446973706C6179546578743E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E31333C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E31333C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E486972656D6174682C20532E204B2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4B616C652C20412E20442E3C2F617574686F723E3C617574686F723E43686172616E74696D6174682C20532E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F66204F72616C20506174686F6C6F67792C20426861726174692056696479617065657468204465656D656420556E69766572736974792044656E74616C20436F6C6C6567652C2057616E616C6573776164692C2053616E676C692C204D616861726173687472612C20496E6469612E2073616E74686F73685F686972656D61746832303037407265646966666D61696C2E636F6D3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E4F72616C206C696368656E6F6964206C6573696F6E733A20636C696E69636F2D706174686F6C6F676963616C206D696D6963727920616E642069747320646961676E6F7374696320696D706C69636174696F6E733C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E496E6469616E204A2044656E74205265733C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E496E6469616E206A6F75726E616C206F662064656E74616C207265736561726368203A206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F6620496E6469616E20536F636965747920666F722044656E74616C2052657365617263683C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E496E6469616E204A2044656E74205265733C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E496E6469616E206A6F75726E616C206F662064656E74616C207265736561726368203A206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F6620496E6469616E20536F636965747920666F722044656E74616C2052657365617263683C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E496E6469616E204A2044656E74205265733C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E496E6469616E206A6F75726E616C206F662064656E74616C207265736561726368203A206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F6620496E6469616E20536F636965747920666F722044656E74616C2052657365617263683C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E3832372D33343C2F70616765733E3C766F6C756D653E32323C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E363C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323031322F30342F31303C2F65646974696F6E3E3C6B6579776F7264733E3C6B6579776F72643E446961676E6F7369732C20446966666572656E7469616C3C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48756D616E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C696368656E20506C616E75732C204F72616C2F646961676E6F7369732F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C696368656E6F6964204572757074696F6E732F636C617373696669636174696F6E2F20646961676E6F7369732F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6F7574682044697365617365732F20646961676E6F7369732F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E53746F6D6174697469732F646961676E6F7369732F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C2F6B6579776F7264733E3C64617465733E3C796561723E323031313C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E4E6F762D4465633C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E313939382D333630332028456C656374726F6E696329262378443B303937302D3932393020284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E32323438343837393C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C656C656374726F6E69632D7265736F757263652D6E756D3E31302E343130332F303937302D393239302E39343637393C2F656C656374726F6E69632D7265736F757263652D6E756D3E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C436974653E3C417574686F723E49736D61696C3C2F417574686F723E3C596561723E323030373C2F596561723E3C5265634E756D3E33323C2F5265634E756D3E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E33323C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E33323C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E49736D61696C2C20532E20422E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4B756D61722C20532E204B2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5A61696E2C20522E20422E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F66204F72616C20506174686F6C6F67792C204F72616C204D65646963696E6520616E6420506572696F646F6E746F6C6F67792C20466163756C7479206F662044656E7469737472792C20556E6976657273697479206F66204D616C6179612C204B75616C61204C756D7075722C204D616C61797369612E3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E4F72616C206C696368656E20706C616E757320616E64206C696368656E6F6964207265616374696F6E733A206574696F706174686F67656E657369732C20646961676E6F7369732C206D616E6167656D656E7420616E64206D616C69676E616E74207472616E73666F726D6174696F6E3C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4A204F72616C205363693C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E4A6F75726E616C206F66206F72616C20736369656E63653C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A204F72616C205363693C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F66206F72616C20736369656E63653C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A204F72616C205363693C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F66206F72616C20736369656E63653C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E38392D3130363C2F70616765733E3C766F6C756D653E34393C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E323C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323030372F30372F32303C2F65646974696F6E3E3C6B6579776F7264733E3C6B6579776F72643E41646D696E697374726174696F6E2C20546F706963616C3C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E43656C6C205472616E73666F726D6174696F6E2C204E656F706C61737469633C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E44656E74616C204D6174657269616C732F6164766572736520656666656374733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E466C756F72657363656E7420416E7469626F647920546563686E697175652C204469726563743C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E476C75636F636F727469636F6964732F61646D696E697374726174696F6E2026616D703B20646F736167653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48657061746974697320432F636F6D706C69636174696F6E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48756D616E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6974792C2043656C6C756C61723C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6F7375707072657373697665204167656E74732F7468657261706575746963207573653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C696368656E20506C616E75732C204F72616C2F646961676E6F7369732F6472756720746865726170792F6574696F6C6F67792F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E50686F746F6368656D6F746865726170793C2F6B6579776F72643E3C2F6B6579776F7264733E3C64617465733E3C796561723E323030373C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E4A756E3C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E313334332D3439333420285072696E7429262378443B313334332D3439333420284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E31373633343732313C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C2F456E644E6F74653E00 (3, 5)

 

واکنش رد پیوند علیه میزبان GVHD)=( Graft Versus-host disease:

در GVHD سلول‌های ایمنی صلاحیت‌‌دار بافت پیوند شده برای پس زدن میزبان تلاش می‌کنند.

GVHD مزمن در 15 تا 50% از بیمارانی که 3 تا 5  ماه  پس از پیوند  زنده می‌مانند رخ می‌دهد. (1)

GVHD داخل دهانی با التهاب لیکنوئیدی که در سراسر دهان ایجاد می‌شود، شناخته می‌شود و بیشتر زبان و گونه را درگیر می‌کند در واقع حفره دهان یک مکان شایع برای تغییرات در GVHD می‌باشد و واکنش لیکنوئیدی جزئی از GVHD می‌باشد. 3C456E644E6F74653E3C436974653E3C417574686F723E496D616E67756C693C2F417574686F723E3C596561723E323030383C2F596561723E3C5265634E756D3E333C2F5265634E756D3E3C446973706C6179546578743E28372C2038293C2F446973706C6179546578743E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E333C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E333C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E496D616E67756C692C204D2E204D2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E416C6576697A6F732C20492E3C2F617574686F723E3C617574686F723E42726F776E2C20522E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5061766C657469632C20532E205A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E41746B696E736F6E2C204A2E20432E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4578706572696D656E74616C205472616E73706C616E746174696F6E20616E6420496D6D756E6F6C6F6779204272616E63682C2043656E74657220666F722043616E6365722052657365617263682C204E6174696F6E616C2043616E63657220496E737469747574652C2042657468657364612C204D6172796C616E642C205553412E3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E4F72616C2067726166742D7665727375732D686F737420646973656173653C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4F72616C204469733C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E4F72616C2064697365617365733C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4F72616C204469733C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4F72616C2064697365617365733C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4F72616C204469733C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4F72616C2064697365617365733C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E3339362D3431323C2F70616765733E3C766F6C756D653E31343C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E353C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323030382F30372F30333C2F65646974696F6E3E3C6B6579776F7264733E3C6B6579776F72643E4368726F6E696320446973656173653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E477261667420767320486F737420446973656173652F20636F6D706C69636174696F6E732F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48656D61746F706F6965746963205374656D2043656C6C205472616E73706C616E746174696F6E2F206164766572736520656666656374733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48756D616E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6F7574682044697365617365732F206574696F6C6F67792F696D6D756E6F6C6F67792F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C2F6B6579776F7264733E3C64617465733E3C796561723E323030383C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E4A756C3C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E313335342D3532335820285072696E7429262378443B313335342D3532335820284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E31383539333435363C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C637573746F6D323E323536353836323C2F637573746F6D323E3C656C656374726F6E69632D7265736F757263652D6E756D3E31302E313131312F6A2E313630312D303832352E323030382E30313434382E783C2F656C656374726F6E69632D7265736F757263652D6E756D3E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C436974653E3C417574686F723E53636875626572743C2F417574686F723E3C596561723E323030383C2F596561723E3C5265634E756D3E343C2F5265634E756D3E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E343C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E343C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E53636875626572742C204D2E204D2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E436F727265612C204D2E20452E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4F72616C204D65646963696E6520536572766963652C2046726564204875746368696E736F6E2043616E6365722052657365617263682043656E7465722C2053656174746C652043616E636572204361726520416C6C69616E63652C2038323520456173746C616B65204176656E756520456173742C2053656174746C652C2057412039383130392C205553412E206D736368756265724073656174746C656363612E6F72673C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E4F72616C2067726166742D7665727375732D686F737420646973656173653C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E44656E7420436C696E204E6F72746820416D3C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E44656E74616C20636C696E696373206F66204E6F72746820416D65726963613C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E44656E7420436C696E204E6F72746820416D3C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E44656E74616C20636C696E696373206F66204E6F72746820416D65726963613C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E44656E7420436C696E204E6F72746820416D3C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E44656E74616C20636C696E696373206F66204E6F72746820416D65726963613C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E37392D3130392C20766969692D69783C2F70616765733E3C766F6C756D653E35323C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E313C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323030372F31322F32353C2F65646974696F6E3E3C6B6579776F7264733E3C6B6579776F72643E416375746520446973656173653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E416472656E616C20436F7274657820486F726D6F6E65732F7468657261706575746963207573653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4368726F6E696320446973656173653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E477261667420767320486F737420446973656173652F206574696F6C6F67792F706174686F6C6F67792F746865726170793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48656D61746F706F6965746963205374656D2043656C6C205472616E73706C616E746174696F6E2F206164766572736520656666656374733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48756D616E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6F7375707072657373697665204167656E74732F7468657261706575746963207573653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6F7574682044697365617365732F206574696F6C6F67792F706174686F6C6F67792F746865726170793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6F757468204D75636F73612F6472756720656666656374732F706174686F6C6F67792F726164696174696F6E20656666656374733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4F72616C2048796769656E653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E53616C697661727920476C616E642044697365617365732F6574696F6C6F67792F746865726170793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E5461737465204469736F72646572732F6472756720746865726170792F6574696F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C2F6B6579776F7264733E3C64617465733E3C796561723E323030383C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E4A616E3C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E303031312D3835333220285072696E7429262378443B303031312D3835333220284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E31383135343836363C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C656C656374726F6E69632D7265736F757263652D6E756D3E31302E313031362F6A2E6364656E2E323030372E31302E3030343C2F656C656374726F6E69632D7265736F757263652D6E756D3E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C2F456E644E6F74653E00 (7, 8)

GVHD می‌تواند در هر دو فرم حاد و مزمن مشاهده شود. البته اغلب فرم مزمن در ارتباط  بانمای معمول واکنش‌های لیکنوئیدی است.علائم کلینیکی آن شامل رتیکول‌های سفید هایپر کراتوتیک و پلاک‌ها و تغییرات اریتماتوز و زخم‌هاست که می‌تواند از میزان کم تا زیاد متفاوت باشد.(9)

الگوی بالینی واکنش‌های لیکنوئیدی از الگوی لیکن پلان دهانی که به صورت  شبکه‌ای، اریتم  و اولسر می‌باشد، قابل تشخیص نیست، همچنین افتراق این دو بر پایه نماهای هیستو پاتولوژیکی ممکن نیست. اما واکنش‌های لیکنوئیدی مرتبط  با GVHD معمولا قسمت بیشتری  از مخاط دهان  را درگیر می‌سازد.(10, 3)

کنترل و درمان GVHD

استراتژی درمانی مشابه OLP ممکن است  برای GVHD  مزمن دهانی  به کار رود که شامل  استفاده  از استروئیدهای  موضعی مانند flucinonide است . ایجاد بدخیمی  ثانویه، به  عنوان  یک مشکل  جدی بالقوه در GVHD شناخته شده است.(1)

 

 

 

 

لیکن پلان

در مقالات، میزان شیوع متفاوتی برای OLP گزارش شده که از 0.5% تا 2.2% متفاوت است (1)و در تحقیقات اخیر 27/1% جمعیت کلی را عنوان کرده اند.(11)در بین بیماران مراجعه کننده نسبت زنان بیشتر از مردان است، اما نمی‌تواند به معنای شیوع بیشتر در زنان کل جمعیت باشد. متوسط سن در زمان تشخیص حدود 55 سال است.(1)

ضایعات پوستی در 15% بیماران وجود دارند که به صورت پاپول‌های ارغوانی و چند ضلعی می‌باشد که خارش دار بوده و معمولا سطوح تاشونده اندام‌ها را درگیر می‌کند.(10)

درگیری مخاط دهان یافته شایعی است و در بسیاری از موارد تنها علامت بروز بیماری می‌باشد(10) قسمت خلفی مخاط باکال محل شایع درگیری است و زبان، لثه،مخاط لبیال، ورمیلیون لب پایین در رتبه‌های بعدی قرار دارند.ضایعات مخاطی لیکن پلان دارای تظاهرات بالینی و الگوی پراکندگی مشخصی بوده و شامل انواع متفاوتی می‌باشد. 3C456E644E6F74653E3C436974653E3C417574686F723E4D616C656B69706F75723C2F417574686F723E3C596561723E323031323C2F596561723E3C5265634E756D3E363C2F5265634E756D3E3C446973706C6179546578743E28312C203132293C2F446973706C6179546578743E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E363C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E363C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E4D616C656B69706F75722C204D2E20522E3C2F617574686F723E3C617574686F723E536861726166692C20412E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4B617A656D692C20532E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4B68617A6165692C20532E3C2F617574686F723E3C617574686F723E53686972616E692C20462E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F66204F70657261746976652044656E7469737472792C20466163756C7479206F662044656E7469737472792C20417A616420556E69766572736974792C204B686F72617367616E20284973666168616E204272616E6368292C204973666168616E2C204972616E2E3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E436F6D70617269736F6E206F6620636F6C6F722073746162696C697479206F66206120636F6D706F7369746520726573696E20696E20646966666572656E7420636F6C6F72206D656469613C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E44656E7420526573204A20284973666168616E293C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E44656E74616C207265736561726368206A6F75726E616C3C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E44656E7420526573204A20284973666168616E293C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E44656E74616C207265736561726368206A6F75726E616C3C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E44656E7420526573204A20284973666168616E293C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E44656E74616C207265736561726368206A6F75726E616C3C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E3434312D363C2F70616765733E3C766F6C756D653E393C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E343C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323031322F31312F32303C2F65646974696F6E3E3C64617465733E3C796561723E323031323C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E4A756C3C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E323030382D303235352028456C656374726F6E696329262378443B313733352D3333323720284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E32333136323538363C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C436974653E3C417574686F723E4570737465696E3C2F417574686F723E3C596561723E323030333C2F596561723E3C5265634E756D3E32393C2F5265634E756D3E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E32393C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E32393C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E4570737465696E2C204A2E20422E3C2F617574686F723E3C617574686F723E57616E2C204C2E20532E3C2F617574686F723E3C617574686F723E476F72736B792C204D2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5A68616E672C204C2E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F662044656E7469737472792C2056616E636F7576657220486F73706974616C20616E64204469766973696F6E206F6620486F73706974616C2044656E7469737472792C20556E6976657273697479206F66204272697469736820436F6C756D6269612C2043616E6164612E206A6570737465696E407569632E6564753C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E4F72616C206C696368656E20706C616E75733A2070726F677265737320696E20756E6465727374616E64696E6720697473206D616C69676E616E7420706F74656E7469616C20616E642074686520696D706C69636174696F6E7320666F7220636C696E6963616C206D616E6167656D656E743C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4F72616C2053757267204F72616C204D6564204F72616C20506174686F6C204F72616C20526164696F6C20456E646F643C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E4F72616C20737572676572792C206F72616C206D65646963696E652C206F72616C20706174686F6C6F67792C206F72616C20726164696F6C6F67792C20616E6420656E646F646F6E746963733C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4F72616C2053757267204F72616C204D6564204F72616C20506174686F6C204F72616C20526164696F6C20456E646F643C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4F72616C20737572676572792C206F72616C206D65646963696E652C206F72616C20706174686F6C6F67792C206F72616C20726164696F6C6F67792C20616E6420656E646F646F6E746963733C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4F72616C2053757267204F72616C204D6564204F72616C20506174686F6C204F72616C20526164696F6C20456E646F643C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4F72616C20737572676572792C206F72616C206D65646963696E652C206F72616C20706174686F6C6F67792C206F72616C20726164696F6C6F67792C20616E6420656E646F646F6E746963733C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E33322D373C2F70616765733E3C766F6C756D653E39363C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E313C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323030332F30372F30393C2F65646974696F6E3E3C6B6579776F7264733E3C6B6579776F72643E43617263696E6F6D612C20537175616D6F75732043656C6C2F67656E65746963733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E43656C6C205472616E73666F726D6174696F6E2C204E656F706C61737469632F67656E65746963733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E47656E65732C2054756D6F722053757070726573736F723C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48756D616E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6F7375707072657373697665204167656E74732F7468657261706575746963207573653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C696368656E20506C616E75732C204F72616C2F6472756720746865726170792F20706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C6F7373206F662048657465726F7A79676F736974793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6F757468204E656F706C61736D732F67656E65746963733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E5269736B3C2F6B6579776F72643E3C2F6B6579776F7264733E3C64617465733E3C796561723E323030333C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E4A756C3C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E313037392D3231303420285072696E7429262378443B313037392D3231303420284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E31323834373434313C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C656C656374726F6E69632D7265736F757263652D6E756D3E31302E313036372F6D6F652E323030332E53313037393231303430333030313631363C2F656C656374726F6E69632D7265736F757263652D6E756D3E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C2F456E644E6F74653E (1, 12)

 

انواع لیکن پلان دهانی

1.رتیکولار(reticular)

2.اروزیو و زخمی(erosive and ulcerative )

3.پاپولار(popular)

4.پلاک مانند(plaque like)

5.بولوز(bullouse)

6.آتروفیک(atrophic)

7.پیگمانته(pigmented)

 

 

لیکن پلان رتیکولار

دارای شیوع بیشتری نسبت به لیکن پلان اروزیو می‌باشد و معمولا علایمی را ایجاد نمی‌کند و به طور دو طرفه، خلف مخاط باکال را در گیر می‌نماید.سایر سطوح مخاطی دهان نیز ممکن است همزمان درگیر شوند، مانند کناره‌ها و سطح پشتی زبان، لثه،کام و حاشیه ور میلیون.علت نامگذاری،وجود خطوط مشبکی است که به عنوان نمای اختصاصی ضایعه مطرح می‌باشد(خطوط ویکهام).در لبه‌های این خطوط شبکه وار،نمای خطوط ظریف ویکهام که به صورت خطوط ریز اشعه وار مشاهده می‌شوند،دیده می‌شود.(1)

لیکن پلان اروزیو  و زخمی

شیوع کم تری دارد،اما به علت علامتدار بودن ضایعات(درد و سوزش)،اهمیت آن برای بیماران بیشتر است. همچنین گفته شده این نوع، خطر بدخیمی بیشتری نسبت به نوع رتیکولر دارد.

از لحاظ بالینی نواحی اریتماتوزو قرمز روشنی دیده می‌شود که در مرکز آن‌ها، زخم‌هایی با شدت‌های متفاوت و در اطراف آن‌ها خطوط سفید رنگ و ظریفی به صورت اشعه وار دیده می‌شود. لیکن پلان اروزیو می‌تواند در لثه، نمای ژنژیویت دسکواماتیو را ایجاد نماید که می‌تواند فاقد طرح و ضایعه سفید همراه باشد.شایع ترین مکان درگیری،قسمت خلفی مخاط باکال می‌باشد. 3C456E644E6F74653E3C436974653E3C417574686F723E4C656E65723C2F417574686F723E3C596561723E323030313C2F596561723E3C5265634E756D3E3130333C2F5265634E756D3E3C446973706C6179546578743E28312C203134293C2F446973706C6179546578743E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E3130333C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E3130333C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E4C656E65722C20452E562E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4272696576612C204A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5363686163687465722C204D2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E576573742C204C2E452E3C2F617574686F723E3C617574686F723E576573742C20442E502E3C2F617574686F723E3C617574686F723E656C2D417A686172792C20522E412E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C7469746C65733E3C7469746C653E5375636365737366756C2074726561746D656E74206F662065726F73697665206C696368656E20706C616E7573207769746820746F706963616C20746163726F6C696D75733C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4172636869766573206F66206465726D61746F6C6F67793C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4172636869766573206F66206465726D61746F6C6F67793C2F66756C6C2D7469746C653E3C2F706572696F646963616C3E3C70616765733E3431393C2F70616765733E3C766F6C756D653E3133373C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E343C2F6E756D6265723E3C64617465733E3C796561723E323030313C2F796561723E3C2F64617465733E3C75726C733E3C2F75726C733E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C436974653E3C417574686F723E4D616C656B69706F75723C2F417574686F723E3C596561723E323031323C2F596561723E3C5265634E756D3E363C2F5265634E756D3E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E363C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E363C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E4D616C656B69706F75722C204D2E20522E3C2F617574686F723E3C617574686F723E536861726166692C20412E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4B617A656D692C20532E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4B68617A6165692C20532E3C2F617574686F723E3C617574686F723E53686972616E692C20462E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F66204F70657261746976652044656E7469737472792C20466163756C7479206F662044656E7469737472792C20417A616420556E69766572736974792C204B686F72617367616E20284973666168616E204272616E6368292C204973666168616E2C204972616E2E3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E436F6D70617269736F6E206F6620636F6C6F722073746162696C697479206F66206120636F6D706F7369746520726573696E20696E20646966666572656E7420636F6C6F72206D656469613C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E44656E7420526573204A20284973666168616E293C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E44656E74616C207265736561726368206A6F75726E616C3C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E44656E7420526573204A20284973666168616E293C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E44656E74616C207265736561726368206A6F75726E616C3C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E44656E7420526573204A20284973666168616E293C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E44656E74616C207265736561726368206A6F75726E616C3C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E3434312D363C2F70616765733E3C766F6C756D653E393C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E343C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323031322F31312F32303C2F65646974696F6E3E3C64617465733E3C796561723E323031323C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E4A756C3C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E323030382D303235352028456C656374726F6E696329262378443B313733352D3333323720284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E32333136323538363C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C2F456E644E6F74653E00 (1و 13و14)

لیکن پلان پاپولر

این نوع، معمولا در مرحله اولیه بیماری حضور دارد.از نظر بالینی به وسیله نقاط سفید کوچکی مشخص می‌شود که در اکثر مواقع به صورت ترکیب با نوع رتیکولر می‌باشد.گاهی اوقات اجزاء پاپولر به عنوان بخشی از روند طبیعی با خطوط سفید ادغام می‌شوند. 3C456E644E6F74653E3C436974653E3C417574686F723E4D616C656B69706F75723C2F417574686F723E3C596561723E323031323C2F596561723E3C5265634E756D3E363C2F5265634E756D3E3C446973706C6179546578743E28312C203135293C2F446973706C6179546578743E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E363C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E363C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E4D616C656B69706F75722C204D2E20522E3C2F617574686F723E3C617574686F723E536861726166692C20412E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4B617A656D692C20532E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4B68617A6165692C20532E3C2F617574686F723E3C617574686F723E53686972616E692C20462E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F66204F70657261746976652044656E7469737472792C20466163756C7479206F662044656E7469737472792C20417A616420556E69766572736974792C204B686F72617367616E20284973666168616E204272616E6368292C204973666168616E2C204972616E2E3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E436F6D70617269736F6E206F6620636F6C6F722073746162696C697479206F66206120636F6D706F7369746520726573696E20696E20646966666572656E7420636F6C6F72206D656469613C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E44656E7420526573204A20284973666168616E293C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E44656E74616C207265736561726368206A6F75726E616C3C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E44656E7420526573204A20284973666168616E293C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E44656E74616C207265736561726368206A6F75726E616C3C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E44656E7420526573204A20284973666168616E293C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E44656E74616C207265736561726368206A6F75726E616C3C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E3434312D363C2F70616765733E3C766F6C756D653E393C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E343C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323031322F31312F32303C2F65646974696F6E3E3C64617465733E3C796561723E323031323C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E4A756C3C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E323030382D303235352028456C656374726F6E696329262378443B313733352D3333323720284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E32333136323538363C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C436974653E3C417574686F723E5363756C6C793C2F417574686F723E3C596561723E313939383C2F596561723E3C5265634E756D3E3130353C2F5265634E756D3E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E3130353C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E3130353C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E5363756C6C792C20432E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4265796C692C204D2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E466572726569726F2C204D433C2F617574686F723E3C617574686F723E466963617272612C20472E3C2F617574686F723E3C617574686F723E47696C6C2C20592E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4772696666697468732C204D2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E486F6C6D73747275702C20502E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4D75746C752C20532E3C2F617574686F723E3C617574686F723E506F727465722C20532E3C2F617574686F723E3C617574686F723E577261792C20442E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C7469746C65733E3C7469746C653E557064617465206F6E206F72616C206C696368656E20706C616E75733A206574696F706174686F67656E6573697320616E64206D616E6167656D656E743C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E437269746963616C205265766965777320696E204F72616C2042696F6C6F67792026616D703B204D65646963696E653C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E437269746963616C205265766965777320696E204F72616C2042696F6C6F67792026616D703B204D65646963696E653C2F66756C6C2D7469746C653E3C2F706572696F646963616C3E3C70616765733E38362D3132323C2F70616765733E3C766F6C756D653E393C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E313C2F6E756D6265723E3C64617465733E3C796561723E313939383C2F796561723E3C2F64617465733E3C6973626E3E313034352D343431313C2F6973626E3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C2F456E644E6F74653E00 (1, 15)

لیکن پلان پلاک مانند

یک پلاک سفید هموژن با حدود واضح را نشان می‌دهد که اغلب نه همیشه به وسیله خطوط محدود می‌شود.ضایعات نوع پلاک ممکن است از نظر بالینی بسیار شبیه لکوپلاکیای دهانی هموژن باشند.افتراق این دو اختلال مخاطی با حضور همزمان نمای رتیکولر یا پاپولر در موارد پلاک مانند در OLP امکان پذیر می‌باشد.این نوع، غلب در سیگاری‌ها مشاهده می‌شود و به دنبال قطع سیگار،پلاک ناپدید شده و به نوع رتیکولر تبدیل می‌شود.بعضی گزارشات از این فرضیه حمایت می‌کند که لیکن پلان دهانی پلاک مانند بیشتر از ضایعات دیگر لیکن پلان به کارسینوم سلول‌های سنگفرشی تبدیل می‌شود. 3C456E644E6F74653E3C436974653E3C417574686F723E47757074613C2F417574686F723E3C596561723E323031323C2F596561723E3C5265634E756D3E373C2F5265634E756D3E3C446973706C6179546578743E283130293C2F446973706C6179546578743E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E373C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E373C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E47757074612C20502E204B2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E52616D616E616E2C20422E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4D6163746167676172742C204A2E204E2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E53756E646172616D2C20412E3C2F617574686F723E3C617574686F723E46616E672C20582E3C2F617574686F723E3C617574686F723E47757074612C20482E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4A6F68616E6E696E672C204A2E204D2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E506970696E6F732C2C2049493C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F6620537572676572792C20556E6976657273697479206F6620576973636F6E73696E20486F73706974616C2026616D703B20436C696E6963732C204D616469736F6E2C20576973632E3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E5269736B20696E64657820666F722070726564696374696E6720706572696F7065726174697665207374726F6B652C206D796F6361726469616C20696E6661726374696F6E2C206F72206465617468207269736B20696E206173796D70746F6D617469632070617469656E747320756E646572676F696E67206361726F74696420656E6461727465726563746F6D793C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4A205661736320537572673C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E4A6F75726E616C206F662076617363756C617220737572676572793C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A205661736320537572673C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F662076617363756C617220737572676572793C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A205661736320537572673C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F662076617363756C617220737572676572793C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C65646974696F6E3E323031322F31312F32303C2F65646974696F6E3E3C64617465733E3C796561723E323031323C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E4E6F762031353C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E313039372D363830392028456C656374726F6E696329262378443B303734312D3532313420284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E32333135393437343C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C656C656374726F6E69632D7265736F757263652D6E756D3E31302E313031362F6A2E6A76732E323031322E30382E3131363C2F656C656374726F6E69632D7265736F757263652D6E756D3E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E456E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C436974653E3C417574686F723E47757074613C2F417574686F723E3C596561723E323031323C2F596561723E3C5265634E756D3E373C2F5265634E756D3E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E373C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E373C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E47757074612C20502E204B2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E52616D616E616E2C20422E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4D6163746167676172742C204A2E204E2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E53756E646172616D2C20412E3C2F617574686F723E3C617574686F723E46616E672C20582E3C2F617574686F723E3C617574686F723E47757074612C20482E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4A6F68616E6E696E672C204A2E204D2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E506970696E6F732C2C2049493C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F6620537572676572792C20556E6976657273697479206F6620576973636F6E73696E20486F73706974616C2026616D703B20436C696E6963732C204D616469736F6E2C20576973632E3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E5269736B20696E64657820666F722070726564696374696E6720706572696F7065726174697665207374726F6B652C206D796F6361726469616C20696E6661726374696F6E2C206F72206465617468207269736B20696E206173796D70746F6D617469632070617469656E747320756E646572676F696E67206361726F74696420656E6461727465726563746F6D793C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4A205661736320537572673C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E4A6F75726E616C206F662076617363756C617220737572676572793C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A205661736320537572673C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F662076617363756C617220737572676572793C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A205661736320537572673C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F662076617363756C617220737572676572793C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C65646974696F6E3E323031322F31312F32303C2F65646974696F6E3E3C64617465733E3C796561723E323031323C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E4E6F762031353C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E313039372D363830392028456C656374726F6E696329262378443B303734312D3532313420284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E32333135393437343C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C656C656374726F6E69632D7265736F757263652D6E756D3E31302E313031362F6A2E6A76732E323031322E30382E3131363C2F656C656374726F6E69632D7265736F757263652D6E756D3E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E456E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C2F456E644E6F74653E (1, 10)

به طور مشخصی انواع رتیکولر،پاپولر و پلاک مانند بدون علامت هستند،هر چند بیماران ممکن است احساس زبری را تجربه کنند.(1,13)

لیکن پلان بولوز

این نوع،خیلی غیر معمول است و در 3.5% از بیماران دیده می‌شود.ممکن است به صورت ساختار‌های تاولی که به وسیله شبکه رتیکولر محدود شده اند،تظاهر یابد.در بررسی هیستو پاتولوژیکیف ممکن است ساختار‌های مشابه بول ساب اپی تلیالی مشاهده گردد.(15)

لیکن پلان آتروفیک

به وسیله یک ناحیه قرمز هموژن مشخص می‌شود.زمانی که این نوع در مخاط گونه یا کام حضور داشته باشد،خطوط سفید رنگ به طور شایع در اطراف آن دیده می‌شود.بعضی بیماران ممکن است نوع اریتماتوز را منحصرا در لثه چسبنده داشته باشند و می‌تواند بدون هر گونه پاپول یا خطوطی ایجاد شود که به عنوان دسکواماتیو جنجیوایتیس شناخته می‌شود.

بنابراین به منظور تشخیص این نوع ضایعه نیاز به بررسی هیستوپاتولوژیکی می‌باشد.(1 و 16)

لیکن پلان پیگمانته

در واقع، نوع جدیدی از لیکن پلان محسوب نمی شود.در این نوع، به خاطر پاسخ بدن به التهاب مزمن، پیگمانتاسیون تحریکی ایجاد می شود( Post inflammatory یا  Post inflammation)ضایعات شامل ماکول‌های قهوه ای از چند میلی متر تا چند سانتی متر با محدوده شارپ و سطح صاف هستند.ضایعات بزرگتردر سطح حالت لایه ای یا آستری دارند.این نوع،بیشتر در هند و آسیای مرکزی شایع است.در مطالعه روی ضایعات لیکن پلان پیگمانته، به این نتیجه رسیدند که ضایعات این نوع، دارای خارش کمتر نسبت به ضایعات تیپیک و یا گاها بدون خارش هستند. 3C456E644E6F74653E3C436974653E3C417574686F723E506F636B3C2F417574686F723E3C596561723E323030313C2F596561723E3C5265634E756D3E32383C2F5265634E756D3E3C446973706C6179546578743E283137293C2F446973706C6179546578743E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E32383C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E32383C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E506F636B2C204C2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4A656C696E6B6F76612C204C2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E44726C696B2C204C2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E41627268616D6F76612C20532E3C2F617574686F723E3C617574686F723E566F6A746563686F76736B612C20532E3C2F617574686F723E3C617574686F723E53657A656D736B612C20442E3C2F617574686F723E3C617574686F723E426F726F6461636F76612C20492E3C2F617574686F723E3C617574686F723E486572636F676F76612C204A2E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F66204465726D61746F6C6F677920616E642056656E65726F6C6F67792C20436861726C657320556E697665727369747920326E64204D65646963616C205363686F6F6C2C204D6F746F6C20556E697665727369747920486F73706974616C2C205072616775652C20437A6563682052657075626C69632E206C756D69722E706F636B4061746C61732E637A3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E4C696368656E20706C616E7573207069676D656E746F7375732D696E7665727375733C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4A204575722041636164204465726D61746F6C2056656E6572656F6C3C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E4A6F75726E616C206F6620746865204575726F7065616E2041636164656D79206F66204465726D61746F6C6F677920616E642056656E6572656F6C6F6779203A204A454144563C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A204575722041636164204465726D61746F6C2056656E6572656F6C3C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F6620746865204575726F7065616E2041636164656D79206F66204465726D61746F6C6F677920616E642056656E6572656F6C6F6779203A204A454144563C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A204575722041636164204465726D61746F6C2056656E6572656F6C3C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F6620746865204575726F7065616E2041636164656D79206F66204465726D61746F6C6F677920616E642056656E6572656F6C6F6779203A204A454144563C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E3435322D343C2F70616765733E3C766F6C756D653E31353C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E353C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323030322F30312F30353C2F65646974696F6E3E3C6B6579776F7264733E3C6B6579776F72643E416765643C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4178696C6C613C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E42696F7073792C204E6565646C653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E46656D616C653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E47726F696E3C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48756D616E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48797065727069676D656E746174696F6E2F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6F686973746F6368656D69737472793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C696368656E20506C616E75732F646961676E6F7369732F20706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D616C653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6964646C6520416765643C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E50726F676E6F7369733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E53616D706C696E6720537475646965733C2F6B6579776F72643E3C2F6B6579776F7264733E3C64617465733E3C796561723E323030313C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E5365703C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E303932362D3939353920285072696E7429262378443B303932362D3939353920284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E31313736333338393C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C2F456E644E6F74653E00 (17)

 

پاتوفیزیولوژی

گرچه پاتوژنز دقیقی برای لیکن پلان مطرح نشده است، اما عواملی شامل:ایمنی سلولی، سیتوکاین‌های التهابی،عدم تعادل آنتی اکسیدانها در ایجاد آن مطرح می‌باشد.

1. نقش سیستم ایمنی با واسطه سلولی

ارتشاح لنفوسیتی به طورغالب از نوع T سیتوتوکسیک (CD8) می‌باشد که در OLP در مجاورت لایه بازال اپی تلیوم مشاهده می‌شود.در واقع تاثیر سلول‌های CD8+ بر آنتی ژن سطحی تغییر یافته کراتینوسیت مشخص شده است.همچنین گفته شده، کراتینوسیت‌ها و سلولهای لانگرهانس به عنوان سلول ارایه دهنده آنتی ژن در محل ضایعه لیکن پلان ایفای نقش می‌نمایند.(18)

کراتینوسیت‌های لایه بازال به عنوان سلول هدف در واکنش خود ایمنی لیکن پلان مطرح هستند. این سلول‌ها یا خود دچار تغییرات  آنتی ژنیک می‌شوند یا آنتی ژن‌های خارجی بر سطح آن‌ها قرارمی گیرد.سپس کراتینو سیتها با تولید کموکاین سبب تحریک سیستم ایمنی می‌شوند.(19) بنابراین آپوپتوز کراتینوسیت‌ها توسط سلول‌های CD8 رخ می‌دهد که اولین عامل در تشکیل ضایعات OLP می‌باشد.مرگ برنامه ریزی شده کراتینوسیت‌ها منجر به تشکیل civatte body و فاگوسیته شدن آنها توسط ماکروفاژها و یا در صورت نفوذ به داخل بافت همبند زیرین باعث ایجاد اجسام کولوئید می‌شود که در اطراف آن می‌تواند رسوب ایمنوگلوبین M مشاهده شود.(1) گسیختگی غشای پایه که در OLPاتفاق می‌افتد هم می‌تواند مرتبط با این فرایند باشد، زیرا کراتینوسیت با ترشح کلاژن نوع 4 و لامینین 5 به داخل غشای پایه در ایجاد ساختمان و تثبیت آن نقش دارد.بنابر این کراتینو سیتی که توانایی این عملکرد را نداشته باشد، باعث ایجاد سستی و از هم پاشیدگی غشای پایه می‌شود و محل اتصال بافت همبند و اپی تلیوم می‌تواند از هم گسیخته شود که باعث تشکیل شکاف هیستولوژیکی و تاول بالینی می‌گردد. 3C456E644E6F74653E3C436974653E3C417574686F723E53756765726D616E3C2F417574686F723E3C596561723E323030323C2F596561723E3C5265634E756D3E33313C2F5265634E756D3E3C446973706C6179546578743E28332C203230293C2F446973706C6179546578743E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E33313C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E33313C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E53756765726D616E2C20502E20422E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5361766167652C204E2E20572E3C2F617574686F723E3C617574686F723E57616C73682C204C2E204A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5A68616F2C205A2E205A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5A686F752C20582E204A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4B68616E2C20412E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5365796D6F75722C20472E204A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E42696762792C204D2E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E41737472615A656E656361205226616D703B4420426F73746F6E2C2033352047617465686F7573652044726976652C2057616C7468616D2C204D412030323435312C205553412E207068696C69702E73756765726D616E4061737472617A656E6563612E636F6D3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E54686520706174686F67656E65736973206F66206F72616C206C696368656E20706C616E75733C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4372697420526576204F72616C2042696F6C204D65643C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E437269746963616C207265766965777320696E206F72616C2062696F6C6F677920616E64206D65646963696E65203A20616E206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F662074686520416D65726963616E204173736F63696174696F6E206F66204F72616C2042696F6C6F67697374733C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4372697420526576204F72616C2042696F6C204D65643C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E437269746963616C207265766965777320696E206F72616C2062696F6C6F677920616E64206D65646963696E65203A20616E206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F662074686520416D65726963616E204173736F63696174696F6E206F66204F72616C2042696F6C6F67697374733C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4372697420526576204F72616C2042696F6C204D65643C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E437269746963616C207265766965777320696E206F72616C2062696F6C6F677920616E64206D65646963696E65203A20616E206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F662074686520416D65726963616E204173736F63696174696F6E206F66204F72616C2042696F6C6F67697374733C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E3335302D36353C2F70616765733E3C766F6C756D653E31333C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E343C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323030322F30382F32333C2F65646974696F6E3E3C6B6579776F7264733E3C6B6579776F72643E416E696D616C733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E41706F70746F7369733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4175746F696D6D756E652044697365617365732F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E43656C6C2044656772616E756C6174696F6E2F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4379746F746F7869636974792C20496D6D756E6F6C6F6769633C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48756D616E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6520546F6C6572616E63653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4B65726174696E6F63797465732F6379746F6C6F67792F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C696368656E20506C616E75732C204F72616C2F20696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C796D70686F637974652041637469766174696F6E3C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6173742043656C6C732F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E54756D6F72204E6563726F73697320466163746F722D616C7068612F70687973696F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C2F6B6579776F7264733E3C64617465733E3C796561723E323030323C2F796561723E3C2F64617465733E3C6973626E3E313034352D3434313120285072696E7429262378443B313034352D3434313120284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E31323139313936313C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C436974653E3C417574686F723E49736D61696C3C2F417574686F723E3C596561723E323030373C2F596561723E3C5265634E756D3E33323C2F5265634E756D3E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E33323C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E33323C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E49736D61696C2C20532E20422E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4B756D61722C20532E204B2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5A61696E2C20522E20422E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F66204F72616C20506174686F6C6F67792C204F72616C204D65646963696E6520616E6420506572696F646F6E746F6C6F67792C20466163756C7479206F662044656E7469737472792C20556E6976657273697479206F66204D616C6179612C204B75616C61204C756D7075722C204D616C61797369612E3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E4F72616C206C696368656E20706C616E757320616E64206C696368656E6F6964207265616374696F6E733A206574696F706174686F67656E657369732C20646961676E6F7369732C206D616E6167656D656E7420616E64206D616C69676E616E74207472616E73666F726D6174696F6E3C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4A204F72616C205363693C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E4A6F75726E616C206F66206F72616C20736369656E63653C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A204F72616C205363693C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F66206F72616C20736369656E63653C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A204F72616C205363693C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F66206F72616C20736369656E63653C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E38392D3130363C2F70616765733E3C766F6C756D653E34393C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E323C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323030372F30372F32303C2F65646974696F6E3E3C6B6579776F7264733E3C6B6579776F72643E41646D696E697374726174696F6E2C20546F706963616C3C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E43656C6C205472616E73666F726D6174696F6E2C204E656F706C61737469633C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E44656E74616C204D6174657269616C732F6164766572736520656666656374733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E466C756F72657363656E7420416E7469626F647920546563686E697175652C204469726563743C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E476C75636F636F727469636F6964732F61646D696E697374726174696F6E2026616D703B20646F736167653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48657061746974697320432F636F6D706C69636174696F6E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48756D616E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6974792C2043656C6C756C61723C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6F7375707072657373697665204167656E74732F7468657261706575746963207573653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C696368656E20506C616E75732C204F72616C2F646961676E6F7369732F6472756720746865726170792F6574696F6C6F67792F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E50686F746F6368656D6F746865726170793C2F6B6579776F72643E3C2F6B6579776F7264733E3C64617465733E3C796561723E323030373C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E4A756E3C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E313334332D3439333420285072696E7429262378443B313334332D3439333420284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E31373633343732313C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C2F456E644E6F74653E (3, 20)

مزمن شدن OLP ممکن است به دلیل شکستن غشای بازال و آپوپتوز کراتینوسیت‌ها می‌باشد بنابراین کراتینوسیت‌های آپوپتیک قادر به ترمبم غشای بازال نیستند.(18)

 

2. نقش سایتوکاین ها

سیتو کاین‌های التهابی نقش مهمی در پاتوژنز لیکن پلان دارند.مطالعات نشان داده است،سلول T در برخورد با آنتی ژن سطحی کراتینوسیت، TNF-αرا ترشح می‌کند.گیرنده TNF-α به وسیله سلول‌های اپی تلیوم بازال و فوق بازال بیان می‌شود و این خود نشان دهنده نقش این سایتوکاین در پاتوژنز بیماری است.(18)

 افزایش TNF-α و IL 2,4,8 و INF-  در سرم بیماران با OLP گزارش شده است. INF-  توسط سلول‌های لنفوسیت CD4+ترشح می‌شود و باعث افزایش تحریک ترشح TNF-αبه وسیله سلول‌های CD8+می شود که خود منجر به آپوپتوز کراتینوسیت‌ها می‌گردد.اکثر لنفوسیت‌های داخل اپی تلیوم در OLP،CD8+ هستند، در حالیکه در لامینا پروپریا اکثرا CD4+ می‌باشند. 3C456E644E6F74653E3C436974653E3C417574686F723E53756765726D616E3C2F417574686F723E3C596561723E323030323C2F596561723E3C5265634E756D3E33313C2F5265634E756D3E3C446973706C6179546578743E28332C203230293C2F446973706C6179546578743E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E33313C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E33313C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E53756765726D616E2C20502E20422E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5361766167652C204E2E20572E3C2F617574686F723E3C617574686F723E57616C73682C204C2E204A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5A68616F2C205A2E205A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5A686F752C20582E204A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4B68616E2C20412E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5365796D6F75722C20472E204A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E42696762792C204D2E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E41737472615A656E656361205226616D703B4420426F73746F6E2C2033352047617465686F7573652044726976652C2057616C7468616D2C204D412030323435312C205553412E207068696C69702E73756765726D616E4061737472617A656E6563612E636F6D3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E54686520706174686F67656E65736973206F66206F72616C206C696368656E20706C616E75733C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4372697420526576204F72616C2042696F6C204D65643C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E437269746963616C207265766965777320696E206F72616C2062696F6C6F677920616E64206D65646963696E65203A20616E206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F662074686520416D65726963616E204173736F63696174696F6E206F66204F72616C2042696F6C6F67697374733C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4372697420526576204F72616C2042696F6C204D65643C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E437269746963616C207265766965777320696E206F72616C2062696F6C6F677920616E64206D65646963696E65203A20616E206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F662074686520416D65726963616E204173736F63696174696F6E206F66204F72616C2042696F6C6F67697374733C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4372697420526576204F72616C2042696F6C204D65643C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E437269746963616C207265766965777320696E206F72616C2062696F6C6F677920616E64206D65646963696E65203A20616E206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F662074686520416D65726963616E204173736F63696174696F6E206F66204F72616C2042696F6C6F67697374733C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E3335302D36353C2F70616765733E3C766F6C756D653E31333C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E343C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323030322F30382F32333C2F65646974696F6E3E3C6B6579776F7264733E3C6B6579776F72643E416E696D616C733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E41706F70746F7369733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4175746F696D6D756E652044697365617365732F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E43656C6C2044656772616E756C6174696F6E2F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4379746F746F7869636974792C20496D6D756E6F6C6F6769633C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48756D616E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6520546F6C6572616E63653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4B65726174696E6F63797465732F6379746F6C6F67792F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C696368656E20506C616E75732C204F72616C2F20696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C796D70686F637974652041637469766174696F6E3C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6173742043656C6C732F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E54756D6F72204E6563726F73697320466163746F722D616C7068612F70687973696F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C2F6B6579776F7264733E3C64617465733E3C796561723E323030323C2F796561723E3C2F64617465733E3C6973626E3E313034352D3434313120285072696E7429262378443B313034352D3434313120284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E31323139313936313C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C436974653E3C417574686F723E49736D61696C3C2F417574686F723E3C596561723E323030373C2F596561723E3C5265634E756D3E33323C2F5265634E756D3E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E33323C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E33323C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E49736D61696C2C20532E20422E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4B756D61722C20532E204B2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5A61696E2C20522E20422E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F66204F72616C20506174686F6C6F67792C204F72616C204D65646963696E6520616E6420506572696F646F6E746F6C6F67792C20466163756C7479206F662044656E7469737472792C20556E6976657273697479206F66204D616C6179612C204B75616C61204C756D7075722C204D616C61797369612E3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E4F72616C206C696368656E20706C616E757320616E64206C696368656E6F6964207265616374696F6E733A206574696F706174686F67656E657369732C20646961676E6F7369732C206D616E6167656D656E7420616E64206D616C69676E616E74207472616E73666F726D6174696F6E3C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4A204F72616C205363693C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E4A6F75726E616C206F66206F72616C20736369656E63653C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A204F72616C205363693C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F66206F72616C20736369656E63653C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A204F72616C205363693C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F66206F72616C20736369656E63653C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E38392D3130363C2F70616765733E3C766F6C756D653E34393C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E323C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323030372F30372F32303C2F65646974696F6E3E3C6B6579776F7264733E3C6B6579776F72643E41646D696E697374726174696F6E2C20546F706963616C3C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E43656C6C205472616E73666F726D6174696F6E2C204E656F706C61737469633C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E44656E74616C204D6174657269616C732F6164766572736520656666656374733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E466C756F72657363656E7420416E7469626F647920546563686E697175652C204469726563743C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E476C75636F636F727469636F6964732F61646D696E697374726174696F6E2026616D703B20646F736167653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48657061746974697320432F636F6D706C69636174696F6E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48756D616E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6974792C2043656C6C756C61723C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6F7375707072657373697665204167656E74732F7468657261706575746963207573653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C696368656E20506C616E75732C204F72616C2F646961676E6F7369732F6472756720746865726170792F6574696F6C6F67792F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E50686F746F6368656D6F746865726170793C2F6B6579776F72643E3C2F6B6579776F7264733E3C64617465733E3C796561723E323030373C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E4A756E3C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E313334332D3439333420285072696E7429262378443B313334332D3439333420284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E31373633343732313C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C2F456E644E6F74653E (3, 20)

در محل از هم گسیختگی غشای پایه در OLP خوشه‌های ماست سل‌ها نیز دیده شده است.
این سلول‌ها و همچنین  سلول لانگرهانس،باعث آغاز پاسخ ایمنی موضعی می‌شوند. بدین نحو که دگرانوله شدن ماست سل و ماکروفاژ باعث آزاد سازی سیتو کاین هایی از قبیل کیماز(chymas) و TNF-α می‌شود. 3C456E644E6F74653E3C436974653E3C417574686F723E53756765726D616E3C2F417574686F723E3C596561723E323030323C2F596561723E3C5265634E756D3E33313C2F5265634E756D3E3C446973706C6179546578743E28332C2032302C203231293C2F446973706C6179546578743E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E33313C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E33313C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E53756765726D616E2C20502E20422E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5361766167652C204E2E20572E3C2F617574686F723E3C617574686F723E57616C73682C204C2E204A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5A68616F2C205A2E205A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5A686F752C20582E204A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4B68616E2C20412E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5365796D6F75722C20472E204A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E42696762792C204D2E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E41737472615A656E656361205226616D703B4420426F73746F6E2C2033352047617465686F7573652044726976652C2057616C7468616D2C204D412030323435312C205553412E207068696C69702E73756765726D616E4061737472617A656E6563612E636F6D3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E54686520706174686F67656E65736973206F66206F72616C206C696368656E20706C616E75733C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4372697420526576204F72616C2042696F6C204D65643C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E437269746963616C207265766965777320696E206F72616C2062696F6C6F677920616E64206D65646963696E65203A20616E206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F662074686520416D65726963616E204173736F63696174696F6E206F66204F72616C2042696F6C6F67697374733C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4372697420526576204F72616C2042696F6C204D65643C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E437269746963616C207265766965777320696E206F72616C2062696F6C6F677920616E64206D65646963696E65203A20616E206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F662074686520416D65726963616E204173736F63696174696F6E206F66204F72616C2042696F6C6F67697374733C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4372697420526576204F72616C2042696F6C204D65643C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E437269746963616C207265766965777320696E206F72616C2062696F6C6F677920616E64206D65646963696E65203A20616E206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F662074686520416D65726963616E204173736F63696174696F6E206F66204F72616C2042696F6C6F67697374733C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E3335302D36353C2F70616765733E3C766F6C756D653E31333C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E343C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323030322F30382F32333C2F65646974696F6E3E3C6B6579776F7264733E3C6B6579776F72643E416E696D616C733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E41706F70746F7369733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4175746F696D6D756E652044697365617365732F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E43656C6C2044656772616E756C6174696F6E2F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4379746F746F7869636974792C20496D6D756E6F6C6F6769633C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48756D616E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6520546F6C6572616E63653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4B65726174696E6F63797465732F6379746F6C6F67792F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C696368656E20506C616E75732C204F72616C2F20696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C796D70686F637974652041637469766174696F6E3C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6173742043656C6C732F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E54756D6F72204E6563726F73697320466163746F722D616C7068612F70687973696F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C2F6B6579776F7264733E3C64617465733E3C796561723E323030323C2F796561723E3C2F64617465733E3C6973626E3E313034352D3434313120285072696E7429262378443B313034352D3434313120284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E31323139313936313C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C436974653E3C417574686F723E49736D61696C3C2F417574686F723E3C596561723E323030373C2F596561723E3C5265634E756D3E33323C2F5265634E756D3E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E33323C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E33323C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E49736D61696C2C20532E20422E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4B756D61722C20532E204B2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5A61696E2C20522E20422E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F66204F72616C20506174686F6C6F67792C204F72616C204D65646963696E6520616E6420506572696F646F6E746F6C6F67792C20466163756C7479206F662044656E7469737472792C20556E6976657273697479206F66204D616C6179612C204B75616C61204C756D7075722C204D616C61797369612E3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E4F72616C206C696368656E20706C616E757320616E64206C696368656E6F6964207265616374696F6E733A206574696F706174686F67656E657369732C20646961676E6F7369732C206D616E6167656D656E7420616E64206D616C69676E616E74207472616E73666F726D6174696F6E3C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4A204F72616C205363693C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E4A6F75726E616C206F66206F72616C20736369656E63653C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A204F72616C205363693C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F66206F72616C20736369656E63653C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A204F72616C205363693C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F66206F72616C20736369656E63653C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E38392D3130363C2F70616765733E3C766F6C756D653E34393C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E323C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323030372F30372F32303C2F65646974696F6E3E3C6B6579776F7264733E3C6B6579776F72643E41646D696E697374726174696F6E2C20546F706963616C3C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E43656C6C205472616E73666F726D6174696F6E2C204E656F706C61737469633C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E44656E74616C204D6174657269616C732F6164766572736520656666656374733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E466C756F72657363656E7420416E7469626F647920546563686E697175652C204469726563743C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E476C75636F636F727469636F6964732F61646D696E697374726174696F6E2026616D703B20646F736167653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48657061746974697320432F636F6D706C69636174696F6E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48756D616E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6974792C2043656C6C756C61723C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6F7375707072657373697665204167656E74732F7468657261706575746963207573653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C696368656E20506C616E75732C204F72616C2F646961676E6F7369732F6472756720746865726170792F6574696F6C6F67792F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E50686F746F6368656D6F746865726170793C2F6B6579776F72643E3C2F6B6579776F7264733E3C64617465733E3C796561723E323030373C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E4A756E3C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E313334332D3439333420285072696E7429262378443B313334332D3439333420284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E31373633343732313C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C436974653E3C417574686F723E536861726D613C2F417574686F723E3C596561723E323031313C2F596561723E3C5265634E756D3E33393C2F5265634E756D3E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E33393C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E33393C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E536861726D612C20522E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5369726361722C204B2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E53696E67682C20532E3C2F617574686F723E3C617574686F723E526173746F67692C20562E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F66204F72616C20506174686F6C6F677920616E64204D6963726F62696F6C6F67792C2044204A20436F6C6C656765206F662044656E74616C20536369656E63657320616E642052657365617263682C204D6F64696E616761722C20496E6469613C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E526F6C65206F66206D6173742063656C6C7320696E20706174686F67656E65736973206F66206F72616C206C696368656E20706C616E75733C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4A204F72616C204D6178696C6C6F66616320506174686F6C3C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A204F72616C204D6178696C6C6F66616320506174686F6C3C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F66206F72616C20616E64206D6178696C6C6F66616369616C20706174686F6C6F6779203A204A4F4D46503C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C70616765733E3236372D37313C2F70616765733E3C766F6C756D653E31353C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E333C2F6E756D6265723E3C64617465733E3C796561723E323031313C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E5365702D4465633C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E303937332D3032395820285072696E7429262378443B313939382D333933582028456C656374726F6E6963293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E32323134343832373C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C656C656374726F6E69632D7265736F757263652D6E756D3E31302E343130332F303937332D303239782E38363637343C2F656C656374726F6E69632D7265736F757263652D6E756D3E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C2F456E644E6F74653E (3, 20, 21)

کیماز ترشح شده از ماست سل‌ها به عنوان ماتریکس متالوپروتئیناز عمل می‌کند و به طور مستقیم یا غیر مستقیم باعث از هم پاشیدن غشای پایه می‌شود. 3C456E644E6F74653E3C436974653E3C417574686F723E49736D61696C3C2F417574686F723E3C596561723E323030373C2F596561723E3C5265634E756D3E33323C2F5265634E756D3E3C446973706C6179546578743E28332C203231293C2F446973706C6179546578743E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E33323C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E33323C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E49736D61696C2C20532E20422E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4B756D61722C20532E204B2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5A61696E2C20522E20422E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F66204F72616C20506174686F6C6F67792C204F72616C204D65646963696E6520616E6420506572696F646F6E746F6C6F67792C20466163756C7479206F662044656E7469737472792C20556E6976657273697479206F66204D616C6179612C204B75616C61204C756D7075722C204D616C61797369612E3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E4F72616C206C696368656E20706C616E757320616E64206C696368656E6F6964207265616374696F6E733A206574696F706174686F67656E657369732C20646961676E6F7369732C206D616E6167656D656E7420616E64206D616C69676E616E74207472616E73666F726D6174696F6E3C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4A204F72616C205363693C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E4A6F75726E616C206F66206F72616C20736369656E63653C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A204F72616C205363693C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F66206F72616C20736369656E63653C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A204F72616C205363693C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F66206F72616C20736369656E63653C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E38392D3130363C2F70616765733E3C766F6C756D653E34393C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E323C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323030372F30372F32303C2F65646974696F6E3E3C6B6579776F7264733E3C6B6579776F72643E41646D696E697374726174696F6E2C20546F706963616C3C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E43656C6C205472616E73666F726D6174696F6E2C204E656F706C61737469633C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E44656E74616C204D6174657269616C732F6164766572736520656666656374733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E466C756F72657363656E7420416E7469626F647920546563686E697175652C204469726563743C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E476C75636F636F727469636F6964732F61646D696E697374726174696F6E2026616D703B20646F736167653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48657061746974697320432F636F6D706C69636174696F6E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48756D616E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6974792C2043656C6C756C61723C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6F7375707072657373697665204167656E74732F7468657261706575746963207573653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C696368656E20506C616E75732C204F72616C2F646961676E6F7369732F6472756720746865726170792F6574696F6C6F67792F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E50686F746F6368656D6F746865726170793C2F6B6579776F72643E3C2F6B6579776F7264733E3C64617465733E3C796561723E323030373C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E4A756E3C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E313334332D3439333420285072696E7429262378443B313334332D3439333420284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E31373633343732313C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C436974653E3C417574686F723E536861726D613C2F417574686F723E3C596561723E323031313C2F596561723E3C5265634E756D3E33393C2F5265634E756D3E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E33393C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E33393C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E536861726D612C20522E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5369726361722C204B2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E53696E67682C20532E3C2F617574686F723E3C617574686F723E526173746F67692C20562E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F66204F72616C20506174686F6C6F677920616E64204D6963726F62696F6C6F67792C2044204A20436F6C6C656765206F662044656E74616C20536369656E63657320616E642052657365617263682C204D6F64696E616761722C20496E6469613C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E526F6C65206F66206D6173742063656C6C7320696E20706174686F67656E65736973206F66206F72616C206C696368656E20706C616E75733C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4A204F72616C204D6178696C6C6F66616320506174686F6C3C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A204F72616C204D6178696C6C6F66616320506174686F6C3C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F66206F72616C20616E64206D6178696C6C6F66616369616C20706174686F6C6F6779203A204A4F4D46503C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C70616765733E3236372D37313C2F70616765733E3C766F6C756D653E31353C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E333C2F6E756D6265723E3C64617465733E3C796561723E323031313C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E5365702D4465633C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E303937332D3032395820285072696E7429262378443B313939382D333933582028456C656374726F6E6963293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E32323134343832373C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C656C656374726F6E69632D7265736F757263652D6E756D3E31302E343130332F303937332D303239782E38363637343C2F656C656374726F6E69632D7265736F757263652D6E756D3E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C2F456E644E6F74653E00 (3, 21)

INF-   همچنین باعث فعال شدن سلول‌های کشنده طبیعی و سیتو توکسیسیتی می‌شود که به روند تخریب سلول‌ها از این طریق نیز کمک می‌کنند.(3)

مطالعات نشان می‌دهد که در OLPافزایش تولید سایتوکاین‌های نوع 1 و 2 وجود دارد.سیتوکاین‌های نوع 1(INF-  و TNF-α،12،2IL)، سیتوکاین پیش التهابی با ایمنی با واسطه سلول می‌باشند و سیتو کاین‌های نوع 2، ایمنی هومورال را تحریک می‌کند.ترشح سیتوکاین‌های Th1 توسط سلول‌های بیان کننده آنتی ژن یکی از دلایل تخریب بافت توسط دفاع اتوایمیون در OLP است. 3C456E644E6F74653E3C436974653E3C417574686F723E53756765726D616E3C2F417574686F723E3C596561723E323030323C2F596561723E3C5265634E756D3E33313C2F5265634E756D3E3C446973706C6179546578743E2832302C2032322C203233293C2F446973706C6179546578743E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E33313C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E33313C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E53756765726D616E2C20502E20422E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5361766167652C204E2E20572E3C2F617574686F723E3C617574686F723E57616C73682C204C2E204A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5A68616F2C205A2E205A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5A686F752C20582E204A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4B68616E2C20412E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5365796D6F75722C20472E204A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E42696762792C204D2E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E41737472615A656E656361205226616D703B4420426F73746F6E2C2033352047617465686F7573652044726976652C2057616C7468616D2C204D412030323435312C205553412E207068696C69702E73756765726D616E4061737472617A656E6563612E636F6D3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E54686520706174686F67656E65736973206F66206F72616C206C696368656E20706C616E75733C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4372697420526576204F72616C2042696F6C204D65643C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E437269746963616C207265766965777320696E206F72616C2062696F6C6F677920616E64206D65646963696E65203A20616E206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F662074686520416D65726963616E204173736F63696174696F6E206F66204F72616C2042696F6C6F67697374733C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4372697420526576204F72616C2042696F6C204D65643C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E437269746963616C207265766965777320696E206F72616C2062696F6C6F677920616E64206D65646963696E65203A20616E206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F662074686520416D65726963616E204173736F63696174696F6E206F66204F72616C2042696F6C6F67697374733C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4372697420526576204F72616C2042696F6C204D65643C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E437269746963616C207265766965777320696E206F72616C2062696F6C6F677920616E64206D65646963696E65203A20616E206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F662074686520416D65726963616E204173736F63696174696F6E206F66204F72616C2042696F6C6F67697374733C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E3335302D36353C2F70616765733E3C766F6C756D653E31333C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E343C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323030322F30382F32333C2F65646974696F6E3E3C6B6579776F7264733E3C6B6579776F72643E416E696D616C733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E41706F70746F7369733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4175746F696D6D756E652044697365617365732F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E43656C6C2044656772616E756C6174696F6E2F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4379746F746F7869636974792C20496D6D756E6F6C6F6769633C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48756D616E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6520546F6C6572616E63653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4B65726174696E6F63797465732F6379746F6C6F67792F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C696368656E20506C616E75732C204F72616C2F20696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C796D70686F637974652041637469766174696F6E3C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6173742043656C6C732F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E54756D6F72204E6563726F73697320466163746F722D616C7068612F70687973696F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C2F6B6579776F7264733E3C64617465733E3C796561723E323030323C2F796561723E3C2F64617465733E3C6973626E3E313034352D3434313120285072696E7429262378443B313034352D3434313120284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E31323139313936313C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C436974653E3C417574686F723E56696E63656E743C2F417574686F723E3C596561723E313939303C2F596561723E3C5265634E756D3E33333C2F5265634E756D3E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E33333C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E33333C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E56696E63656E742C20532E20442E3C2F617574686F723E3C617574686F723E466F746F732C20502E20472E3C2F617574686F723E3C617574686F723E42616B65722C204B2E20412E3C2F617574686F723E3C617574686F723E57696C6C69616D732C20542E20502E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F66204F72616C20506174686F6C6F677920616E6420446961676E6F7369732C20556E6976657273697479206F6620496F776120436F6C6C656765206F662044656E7469737472792C20496F776120436974792E3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E4F72616C206C696368656E20706C616E75733A2074686520636C696E6963616C2C20686973746F726963616C2C20616E64207468657261706575746963206665617475726573206F66203130302063617365733C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4F72616C2053757267204F72616C204D6564204F72616C20506174686F6C3C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E4F72616C20737572676572792C206F72616C206D65646963696E652C20616E64206F72616C20706174686F6C6F67793C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4F72616C2053757267204F72616C204D6564204F72616C20506174686F6C3C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4F72616C20737572676572792C206F72616C206D65646963696E652C20616E64206F72616C20706174686F6C6F67793C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4F72616C2053757267204F72616C204D6564204F72616C20506174686F6C3C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4F72616C20737572676572792C206F72616C206D65646963696E652C20616E64206F72616C20706174686F6C6F67793C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E3136352D37313C2F70616765733E3C766F6C756D653E37303C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E323C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E313939302F30382F30313C2F65646974696F6E3E3C6B6579776F7264733E3C6B6579776F72643E41646D696E697374726174696F6E2C20546F706963616C3C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E41646F6C657363656E743C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4164756C743C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E416765643C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E416765642C20383020616E64206F7665723C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E46656D616C653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E47696E676976616C2044697365617365732F6472756720746865726170792F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48756D616E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C696368656E20506C616E75732F206472756720746865726170792F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D616C653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6964646C6520416765643C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6F7574682044697365617365732F206472756720746865726170792F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6F7574687761736865733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E507265646E69736F6E652F61646D696E697374726174696F6E2026616D703B20646F736167652F7468657261706575746963207573653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E546F6E6775652044697365617365732F6472756720746865726170792F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E547269616D63696E6F6C6F6E6520416365746F6E6964652F61646D696E697374726174696F6E2026616D703B20646F736167652F7468657261706575746963207573653C2F6B6579776F72643E3C2F6B6579776F7264733E3C64617465733E3C796561723E313939303C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E4175673C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E303033302D3432323020285072696E7429262378443B303033302D3432323020284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E323239303634343C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C436974653E3C417574686F723E4B616C6F676572616B6F753C2F417574686F723E3C596561723E323030383C2F596561723E3C5265634E756D3E33343C2F5265634E756D3E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E33343C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E33343C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E4B616C6F676572616B6F752C20462E3C2F617574686F723E3C617574686F723E416C62616E69646F752D4661726D616B692C20452E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4D61726B6F706F756C6F732C20412E204B2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E416E746F6E69616465732C20442E205A2E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F66204F72616C204D65646963696E6520616E64204D6178696C6C6F66616369616C20506174686F6C6F67792C205363686F6F6C206F662044656E7469737472792C2041726973746F746C6520556E6976657273697479206F66205468657373616C6F6E696B692C204772656563652E3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E446574656374696F6E206F6620542063656C6C7320736563726574696E672074797065203120616E6420747970652032206379746F6B696E657320696E20746865207065726970686572616C20626C6F6F64206F662070617469656E74732077697468206F72616C206C696368656E20706C616E75733C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E486970706F6B72617469613C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E486970706F6B72617469613C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E486970706F6B72617469613C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E486970706F6B72617469613C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E486970706F6B72617469613C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E486970706F6B72617469613C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E3233302D353C2F70616765733E3C766F6C756D653E31323C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E343C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323030392F30312F32333C2F65646974696F6E3E3C64617465733E3C796561723E323030383C2F796561723E3C2F64617465733E3C6973626E3E313739302D383031392028456C656374726F6E696329262378443B313130382D3431383920284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E31393135383936373C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C637573746F6D323E323538303034353C2F637573746F6D323E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C2F456E644E6F74653E00 (20, 22, 23)

سایتوکاین‌های IL1,8,10,12و TNF-αکه توسط کراتینوسیت ترشح می‌شوند،عوامل کموتاکسی برای لنفوسیت به شمار می‌رود و منجر به تخریب سلول اپی تلیوم می‌شوند.همچنین میزان بالایی از IL-6در سلولهای متفلس شده OLP و در سرم بیماران دیده شده که نقش این سیتوکاین  را در پاتوژنز OLP نشان می‌دهد. 3C456E644E6F74653E3C436974653E3C417574686F723E53756765726D616E3C2F417574686F723E3C596561723E323030323C2F596561723E3C5265634E756D3E33313C2F5265634E756D3E3C446973706C6179546578743E2832302C2032322C203233293C2F446973706C6179546578743E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E33313C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E33313C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E53756765726D616E2C20502E20422E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5361766167652C204E2E20572E3C2F617574686F723E3C617574686F723E57616C73682C204C2E204A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5A68616F2C205A2E205A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5A686F752C20582E204A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4B68616E2C20412E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5365796D6F75722C20472E204A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E42696762792C204D2E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E41737472615A656E656361205226616D703B4420426F73746F6E2C2033352047617465686F7573652044726976652C2057616C7468616D2C204D412030323435312C205553412E207068696C69702E73756765726D616E4061737472617A656E6563612E636F6D3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E54686520706174686F67656E65736973206F66206F72616C206C696368656E20706C616E75733C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4372697420526576204F72616C2042696F6C204D65643C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E437269746963616C207265766965777320696E206F72616C2062696F6C6F677920616E64206D65646963696E65203A20616E206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F662074686520416D65726963616E204173736F63696174696F6E206F66204F72616C2042696F6C6F67697374733C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4372697420526576204F72616C2042696F6C204D65643C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E437269746963616C207265766965777320696E206F72616C2062696F6C6F677920616E64206D65646963696E65203A20616E206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F662074686520416D65726963616E204173736F63696174696F6E206F66204F72616C2042696F6C6F67697374733C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4372697420526576204F72616C2042696F6C204D65643C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E437269746963616C207265766965777320696E206F72616C2062696F6C6F677920616E64206D65646963696E65203A20616E206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F662074686520416D65726963616E204173736F63696174696F6E206F66204F72616C2042696F6C6F67697374733C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E3335302D36353C2F70616765733E3C766F6C756D653E31333C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E343C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323030322F30382F32333C2F65646974696F6E3E3C6B6579776F7264733E3C6B6579776F72643E416E696D616C733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E41706F70746F7369733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4175746F696D6D756E652044697365617365732F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E43656C6C2044656772616E756C6174696F6E2F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4379746F746F7869636974792C20496D6D756E6F6C6F6769633C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48756D616E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6520546F6C6572616E63653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4B65726174696E6F63797465732F6379746F6C6F67792F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C696368656E20506C616E75732C204F72616C2F20696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C796D70686F637974652041637469766174696F6E3C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6173742043656C6C732F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E54756D6F72204E6563726F73697320466163746F722D616C7068612F70687973696F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C2F6B6579776F7264733E3C64617465733E3C796561723E323030323C2F796561723E3C2F64617465733E3C6973626E3E313034352D3434313120285072696E7429262378443B313034352D3434313120284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E31323139313936313C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C436974653E3C417574686F723E56696E63656E743C2F417574686F723E3C596561723E313939303C2F596561723E3C5265634E756D3E33333C2F5265634E756D3E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E33333C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E33333C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E56696E63656E742C20532E20442E3C2F617574686F723E3C617574686F723E466F746F732C20502E20472E3C2F617574686F723E3C617574686F723E42616B65722C204B2E20412E3C2F617574686F723E3C617574686F723E57696C6C69616D732C20542E20502E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F66204F72616C20506174686F6C6F677920616E6420446961676E6F7369732C20556E6976657273697479206F6620496F776120436F6C6C656765206F662044656E7469737472792C20496F776120436974792E3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E4F72616C206C696368656E20706C616E75733A2074686520636C696E6963616C2C20686973746F726963616C2C20616E64207468657261706575746963206665617475726573206F66203130302063617365733C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4F72616C2053757267204F72616C204D6564204F72616C20506174686F6C3C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E4F72616C20737572676572792C206F72616C206D65646963696E652C20616E64206F72616C20706174686F6C6F67793C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4F72616C2053757267204F72616C204D6564204F72616C20506174686F6C3C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4F72616C20737572676572792C206F72616C206D65646963696E652C20616E64206F72616C20706174686F6C6F67793C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4F72616C2053757267204F72616C204D6564204F72616C20506174686F6C3C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4F72616C20737572676572792C206F72616C206D65646963696E652C20616E64206F72616C20706174686F6C6F67793C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E3136352D37313C2F70616765733E3C766F6C756D653E37303C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E323C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E313939302F30382F30313C2F65646974696F6E3E3C6B6579776F7264733E3C6B6579776F72643E41646D696E697374726174696F6E2C20546F706963616C3C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E41646F6C657363656E743C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4164756C743C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E416765643C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E416765642C20383020616E64206F7665723C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E46656D616C653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E47696E676976616C2044697365617365732F6472756720746865726170792F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48756D616E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C696368656E20506C616E75732F206472756720746865726170792F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D616C653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6964646C6520416765643C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6F7574682044697365617365732F206472756720746865726170792F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6F7574687761736865733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E507265646E69736F6E652F61646D696E697374726174696F6E2026616D703B20646F736167652F7468657261706575746963207573653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E546F6E6775652044697365617365732F6472756720746865726170792F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E547269616D63696E6F6C6F6E6520416365746F6E6964652F61646D696E697374726174696F6E2026616D703B20646F736167652F7468657261706575746963207573653C2F6B6579776F72643E3C2F6B6579776F7264733E3C64617465733E3C796561723E313939303C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E4175673C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E303033302D3432323020285072696E7429262378443B303033302D3432323020284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E323239303634343C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C436974653E3C417574686F723E4B616C6F676572616B6F753C2F417574686F723E3C596561723E323030383C2F596561723E3C5265634E756D3E33343C2F5265634E756D3E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E33343C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E33343C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E4B616C6F676572616B6F752C20462E3C2F617574686F723E3C617574686F723E416C62616E69646F752D4661726D616B692C20452E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4D61726B6F706F756C6F732C20412E204B2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E416E746F6E69616465732C20442E205A2E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F66204F72616C204D65646963696E6520616E64204D6178696C6C6F66616369616C20506174686F6C6F67792C205363686F6F6C206F662044656E7469737472792C2041726973746F746C6520556E6976657273697479206F66205468657373616C6F6E696B692C204772656563652E3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E446574656374696F6E206F6620542063656C6C7320736563726574696E672074797065203120616E6420747970652032206379746F6B696E657320696E20746865207065726970686572616C20626C6F6F64206F662070617469656E74732077697468206F72616C206C696368656E20706C616E75733C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E486970706F6B72617469613C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E486970706F6B72617469613C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E486970706F6B72617469613C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E486970706F6B72617469613C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E486970706F6B72617469613C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E486970706F6B72617469613C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E3233302D353C2F70616765733E3C766F6C756D653E31323C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E343C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323030392F30312F32333C2F65646974696F6E3E3C64617465733E3C796561723E323030383C2F796561723E3C2F64617465733E3C6973626E3E313739302D383031392028456C656374726F6E696329262378443B313130382D3431383920284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E31393135383936373C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C637573746F6D323E323538303034353C2F637573746F6D323E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C436974653E3C417574686F723E56696E63656E743C2F417574686F723E3C596561723E313939303C2F596561723E3C5265634E756D3E33333C2F5265634E756D3E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E33333C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E33333C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E56696E63656E742C20532E20442E3C2F617574686F723E3C617574686F723E466F746F732C20502E20472E3C2F617574686F723E3C617574686F723E42616B65722C204B2E20412E3C2F617574686F723E3C617574686F723E57696C6C69616D732C20542E20502E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F66204F72616C20506174686F6C6F677920616E6420446961676E6F7369732C20556E6976657273697479206F6620496F776120436F6C6C656765206F662044656E7469737472792C20496F776120436974792E3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E4F72616C206C696368656E20706C616E75733A2074686520636C696E6963616C2C20686973746F726963616C2C20616E64207468657261706575746963206665617475726573206F66203130302063617365733C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4F72616C2053757267204F72616C204D6564204F72616C20506174686F6C3C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E4F72616C20737572676572792C206F72616C206D65646963696E652C20616E64206F72616C20706174686F6C6F67793C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4F72616C2053757267204F72616C204D6564204F72616C20506174686F6C3C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4F72616C20737572676572792C206F72616C206D65646963696E652C20616E64206F72616C20706174686F6C6F67793C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4F72616C2053757267204F72616C204D6564204F72616C20506174686F6C3C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4F72616C20737572676572792C206F72616C206D65646963696E652C20616E64206F72616C20706174686F6C6F67793C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E3136352D37313C2F70616765733E3C766F6C756D653E37303C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E323C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E313939302F30382F30313C2F65646974696F6E3E3C6B6579776F7264733E3C6B6579776F72643E41646D696E697374726174696F6E2C20546F706963616C3C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E41646F6C657363656E743C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4164756C743C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E416765643C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E416765642C20383020616E64206F7665723C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E46656D616C653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E47696E676976616C2044697365617365732F6472756720746865726170792F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48756D616E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C696368656E20506C616E75732F206472756720746865726170792F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D616C653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6964646C6520416765643C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6F7574682044697365617365732F206472756720746865726170792F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6F7574687761736865733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E507265646E69736F6E652F61646D696E697374726174696F6E2026616D703B20646F736167652F7468657261706575746963207573653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E546F6E6775652044697365617365732F6472756720746865726170792F706174686F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E547269616D63696E6F6C6F6E6520416365746F6E6964652F61646D696E697374726174696F6E2026616D703B20646F736167652F7468657261706575746963207573653C2F6B6579776F72643E3C2F6B6579776F7264733E3C64617465733E3C796561723E313939303C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E4175673C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E303033302D3432323020285072696E7429262378443B303033302D3432323020284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E323239303634343C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C2F456E644E6F74653E (20, 22, 23)

درمجموع، سایتوکاین‌های تولید شده، باعث ارتشاح منوسیت ها، ماکروفاژها و لنفوسیت‌ها شده که خود منجر به افزایش بیشتر تولید سایتوکاین به خصوص توسط لنفوسیت‌ها می‌گردد.بنابر این کراتینوسیتها و سلول‌های تک هسته ای تجمع یافته در بافت، تولید موضعی شبکه وار سیتوکاین را سبب می‌شوند که از جمله  آنها TNF-α،GM-CSF،IL6,1β،می باشند که پاسخ‌های التهابی موضعی را افزایش داده و در نهایت باعث آسیب به اپی تلیوم می‌شوند. 3C456E644E6F74653E3C436974653E3C417574686F723E53756765726D616E3C2F417574686F723E3C596561723E323030323C2F596561723E3C5265634E756D3E33313C2F5265634E756D3E3C446973706C6179546578743E2832302C203231293C2F446973706C6179546578743E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E33313C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E33313C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E53756765726D616E2C20502E20422E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5361766167652C204E2E20572E3C2F617574686F723E3C617574686F723E57616C73682C204C2E204A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5A68616F2C205A2E205A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5A686F752C20582E204A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E4B68616E2C20412E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5365796D6F75722C20472E204A2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E42696762792C204D2E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E41737472615A656E656361205226616D703B4420426F73746F6E2C2033352047617465686F7573652044726976652C2057616C7468616D2C204D412030323435312C205553412E207068696C69702E73756765726D616E4061737472617A656E6563612E636F6D3C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E54686520706174686F67656E65736973206F66206F72616C206C696368656E20706C616E75733C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4372697420526576204F72616C2042696F6C204D65643C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C616C742D7469746C653E437269746963616C207265766965777320696E206F72616C2062696F6C6F677920616E64206D65646963696E65203A20616E206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F662074686520416D65726963616E204173736F63696174696F6E206F66204F72616C2042696F6C6F67697374733C2F616C742D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4372697420526576204F72616C2042696F6C204D65643C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E437269746963616C207265766965777320696E206F72616C2062696F6C6F677920616E64206D65646963696E65203A20616E206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F662074686520416D65726963616E204173736F63696174696F6E206F66204F72616C2042696F6C6F67697374733C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C616C742D706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4372697420526576204F72616C2042696F6C204D65643C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E437269746963616C207265766965777320696E206F72616C2062696F6C6F677920616E64206D65646963696E65203A20616E206F6666696369616C207075626C69636174696F6E206F662074686520416D65726963616E204173736F63696174696F6E206F66204F72616C2042696F6C6F67697374733C2F616262722D313E3C2F616C742D706572696F646963616C3E3C70616765733E3335302D36353C2F70616765733E3C766F6C756D653E31333C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E343C2F6E756D6265723E3C65646974696F6E3E323030322F30382F32333C2F65646974696F6E3E3C6B6579776F7264733E3C6B6579776F72643E416E696D616C733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E41706F70746F7369733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4175746F696D6D756E652044697365617365732F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E43656C6C2044656772616E756C6174696F6E2F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4379746F746F7869636974792C20496D6D756E6F6C6F6769633C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E48756D616E733C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E496D6D756E6520546F6C6572616E63653C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4B65726174696E6F63797465732F6379746F6C6F67792F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C696368656E20506C616E75732C204F72616C2F20696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4C796D70686F637974652041637469766174696F6E3C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E4D6173742043656C6C732F696D6D756E6F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C6B6579776F72643E54756D6F72204E6563726F73697320466163746F722D616C7068612F70687973696F6C6F67793C2F6B6579776F72643E3C2F6B6579776F7264733E3C64617465733E3C796561723E323030323C2F796561723E3C2F64617465733E3C6973626E3E313034352D3434313120285072696E7429262378443B313034352D3434313120284C696E6B696E67293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E31323139313936313C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C436974653E3C417574686F723E536861726D613C2F417574686F723E3C596561723E323031313C2F596561723E3C5265634E756D3E33393C2F5265634E756D3E3C7265636F72643E3C7265632D6E756D6265723E33393C2F7265632D6E756D6265723E3C666F726569676E2D6B6579733E3C6B6579206170703D22454E222064622D69643D223565613039647A77716474357635657774783470663073627878667A703230667A706672223E33393C2F6B65793E3C2F666F726569676E2D6B6579733E3C7265662D74797065206E616D653D224A6F75726E616C2041727469636C65223E31373C2F7265662D747970653E3C636F6E7472696275746F72733E3C617574686F72733E3C617574686F723E536861726D612C20522E3C2F617574686F723E3C617574686F723E5369726361722C204B2E3C2F617574686F723E3C617574686F723E53696E67682C20532E3C2F617574686F723E3C617574686F723E526173746F67692C20562E3C2F617574686F723E3C2F617574686F72733E3C2F636F6E7472696275746F72733E3C617574682D616464726573733E4465706172746D656E74206F66204F72616C20506174686F6C6F677920616E64204D6963726F62696F6C6F67792C2044204A20436F6C6C656765206F662044656E74616C20536369656E63657320616E642052657365617263682C204D6F64696E616761722C20496E6469613C2F617574682D616464726573733E3C7469746C65733E3C7469746C653E526F6C65206F66206D6173742063656C6C7320696E20706174686F67656E65736973206F66206F72616C206C696368656E20706C616E75733C2F7469746C653E3C7365636F6E646172792D7469746C653E4A204F72616C204D6178696C6C6F66616320506174686F6C3C2F7365636F6E646172792D7469746C653E3C2F7469746C65733E3C706572696F646963616C3E3C66756C6C2D7469746C653E4A204F72616C204D6178696C6C6F66616320506174686F6C3C2F66756C6C2D7469746C653E3C616262722D313E4A6F75726E616C206F66206F72616C20616E64206D6178696C6C6F66616369616C20706174686F6C6F6779203A204A4F4D46503C2F616262722D313E3C2F706572696F646963616C3E3C70616765733E3236372D37313C2F70616765733E3C766F6C756D653E31353C2F766F6C756D653E3C6E756D6265723E333C2F6E756D6265723E3C64617465733E3C796561723E323031313C2F796561723E3C7075622D64617465733E3C646174653E5365702D4465633C2F646174653E3C2F7075622D64617465733E3C2F64617465733E3C6973626E3E303937332D3032395820285072696E7429262378443B313939382D333933582028456C656374726F6E6963293C2F6973626E3E3C616363657373696F6E2D6E756D3E32323134343832373C2F616363657373696F6E2D6E756D3E3C75726C733E3C2F75726C733E3C656C656374726F6E69632D7265736F757263652D6E756D3E31302E343130332F303937332D303239782E38363637343C2F656C656374726F6E69632D7265736F757263652D6E756D3E3C72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E4E4C4D3C2F72656D6F74652D64617461626173652D70726F76696465723E3C6C616E67756167653E656E673C2F6C616E67756167653E3C2F7265636F72643E3C2F436974653E3C2F456E644E6F74653E00 (20, 21)

 

3. نقش آنتی اکسیدان ها

استرس اکسیداتیو به معنی عدم تعادل بین تولید اکسیژن فعال شده و توانایی سیستم دفاع آنتی اکسیدان بدن در سمیت زدایی و ترمیم صدمه‌های ایجاد شده توسط آن می‌باشد.در نتیجه این فرایند، رادیکال‌های آزاد ایجاد می‌شود که از طریق تولید لیپید پراکسیداز،ایجاد صدمه به غشای سلول می‌کند و صدمه وارده، به شدت این فرایند بستگی دارد و باعث آپوپتوز،نکروز ودرنهایت مرگ سلولی می‌شود.(24, 25)

در OLP سیستم دفاعی آنتی اکسیدان دچار عدم تعادل می‌گردد، به همین دلیل  درمان OLP نیازمند درمانهای دارویی می‌باشد که مکانیسم آنتی اکسیدان را بهبود می‌بخشند،بنا براین داروهایی با این اثر و همچنین اثرات ضد التهابی و سرکوب کننده ترشح سیتو کاین و همچنین سر کوب کننده ایمنی با واسطه سلولی می‌تواند در درمان OLP موثر باشند.(24, 26)

ترومای موضعی،برخی عفونت ها،سبک زندگی و استرس‌های روانی فاکتر‌های شناخته شده در لیکن پلان هستند.نشان داده شده است که استرس روانی و برخی غذاها مانند گوجه فرنگی،میوه‌های اسیدی،مصرف الکل و تنباکو(اشکال مختلف  مصرفی) با عود مجدد ضایعات لیکن پلان مرتبط هستند.(27)

در مطالعه دکتر دلیر ثانی  و همکاران در بررسی فراوانی اختلالات روانپزشکی در بیماران مبتلا به لیکن پلان دهانی، از میان 56 بیمار مبتلا به لیکن پلان دهانی که وارد مطالعه شدند،54 بیمار مبتلا به حداقل یک اختلال روانی بودند.(28)

در مطالعه دکتر Delavarian Z. در بررسی اثر درمان دارویی اختلالات روانی بر لیکن پلان دهانی که بر روی 56 بیمار مراجعه کننده به بخش بیماری‌های دهان انجام گرفت،پاسخ دهی به درمان در بیمارانی که تحت درمان روان پزشکی قرار گرفتند، قابل توجه بود.(29)

همچنین ارتباط بین ویروس هپاتیت C در برخی جمعیت‌ها مشخص شده است.(1)مکانیزم پاتوژنیکی که OLP را با HCV مرتبط می‌کند، مربوط به پیدا کردن آنتی بادی هایی علیه سلول‌های اپی تلیال دهانی در بیماران دارای HCV بود. در یک مطالعه در ژاپن، در سرم خون و زخم بیماران OLP، RNA ویروس HCV پیدا شد و بنابراین گفته شده که امکان وجود ارتباط بین OLPو HCV وجود دارد.به هر حال تاکنون هیچ مدرک مستحکمی که نشان دهنده ارتباط بین ویروس HCV و OLP باشد، وجود ندارد. 1)



 قیمت: 140,000 تومان  پرداخت و دانلود

پس از پرداخت، لینک دانلود فایل برای شما نشان داده می شود. #با_تهیه_نسخه_الکترونیکی ،در کاهش تولید کاغذ و قطع بی رویه درختان کمک میکنید!.


برچسب ها: دانلود پایان نامه بررسی اثر درمانی عسل کُنار (سدر) بر بهبود آتروفی و زخم‌های ناشی از لیکن پلان اروزیو و آتروفیک دهانی دانلود پایان نامه کارشناسی ارشد دکترا پزشکی
دسته بندی: کالاهای دیجیتال » رشته پزشکی (آموزش_و_پژوهش)

تعداد مشاهده: 2549 مشاهده

فرمت فایل دانلودی:.doc

فرمت فایل اصلی: word

تعداد صفحات: 101

حجم فایل:8,816 کیلوبایت


کدتخفیف

با یک خرید موفق از سایت یک کدتخفیف 10درصدی جایزه بگیرید و در خریدهای آتی از آن بهره ببرید. کدتخفیف 10 درصدی، این امکان را به شما می دهد که در خرید بعدی، با وارد کردن کد تخفیف دریافت شده، 10% از قیمت فایل موردنظر کسر گردد. در خرید موفق بعدی نیز، کد جدیدی دریافت خواهید نمود که تخفیف 10 درصدی را در خرید بعدی، برای شما به همراه خواهد داشت.

درباره ما

"فارسفایل"سال1391 به عنوان اولین مرکز ارائه فروش محصولات دیجیتال با هدف کارآفرینی تاسیس گردید. این حوزه با افزایش آنلاین شاپ ها در کسب کارهای اینترنتی که بخش بزرگی از تجارت آنلاین جهانی را در این صنعت تشکیل داده است. اینک بستری مناسب برای راه اندازی فروشگاه کسب کار شما آماده شده که امکان فروش محتوا و محصولات دیجیتالی شما وجود دارد.

تماس با ما

آدرس دفتر مرکزی: مشهد، گناباد، بلوار استقلال، خیابان امام سجاد، پلاک 70 -طبقه همکف کدپستی9691944367
(ساعت پاسخگویی 8صبح الی 22شب)

تلفن تماس051-57224911 ایمیلfarsfile@gmail.com ارسال پیام

آمار سایت

17,516 بازدید امروز
169,827 بازدید دیروز
364,130,846 بازدید کل
36,969 فروش موفق
8,970 تعداد فروشگاه
46,066 تعداد فایل
logo-samandehi
کلیه حقوق مادی و معنوی سایت برای فارس فایل محفوظ می باشد.
کدنویسی توسط : فارسفایل