این پایان نامه در قالب فرمت word قابل ویرایش ، آماده پرینت و ارائه به عنوان پروژه پایانی میباشد.

زمینه: از چند دهه گذشته توجه مدیران اجرایی و صاحب نظران به سمت برنامه ریزی بلندمدت به ویژه برنامه راهبردی جلب شده است. در واقع سازمان ها باید تفکر استراتژیک داشته باشند، یافته ها و ادراکات خود را برای سازگاری با محیط های متغیر به استراتژی های کارساز مبدل سازند و در نهایت بستر لازم برای اجرای آن ها را فراهم نمایند چراکه برنامه ریزی راهبردی فرآیندی است برای دستیابی به اهداف سازمان در محیط های رقابتی، پویا و در حال تغییر که از طریق تخصیص منابع طراحی می گردد

هدف: ارزیابی اثربخشی برنامه راهبردی دانشگاه علوم پزشکی قزوین در سال های 89 – 86

روش: بررسی حاضر مطالعه توصیفی – تحلیلی در حوزه های ذیربط دانشگاه علوم پزشکی قزوین می باشد. اطلاعات از طریق بحث های گروهی و مشارکت ذینفعان در تدوین روش ارزشیابی و فرم های گزارش های  پیشرفت برنامه ریزی راهبردی حوزه ها و نیز مصاحبه و پرسشنامه گردآوری شده است.

یافته ها: روند دستیابی به اهداف راهبردی در حوزه های ذیربط تا سال 88 صعودی بوده و در این مدت کمبود منابع مالی از عمده ترین دلایل عدم تحقق اهداف محسوب می شده است در حالی که سال 89 میزان وصول اهداف از پیش تعیین شده کمتر گردیده و عوامل جدیدی به لیست موانع تحقق راهبردها اضافه شده اند. دیدگاه کارشناسان برنامه و مدیران ارشد نیز در خصوص عوامل موثر بر اثربخشی برنامه مطالعه و اولویت بندی شد که امتیازاتی که به عوامل 11 گانه موثر بر اثربخشی اختصاص دادند کاملا متفاوت از یکدیگر بود . 

نتیجه گیری : با توجه به متوافر بودن دیدگاه های مدیران و کارشناسان برنامه در خصوص اثربخشی آن بازبینی مولفه های اصلی برنامه راهبردی، تلاش در راستای استقرار تفکر استراتژیک، آموزش و توانمند سازی افراد و مدیریت دانش راهبردی در سطح دانشگاه، به یکسان سازی دیدگاه های موجود کمک خواهد کرد تا  ضمانت اجرای برنامه و ارتقای اثربخشی آن را به همراه داشته باشد.

تغییرات سریع اجتماعی و گسترش روزافزون وسایل ارتباط جمعی و همچنین افزایش سطح دانش عمومی در کشورها در سال های اخیر، سازمان های خدماتی و اجتماعی را با توقعات و انتظارات جدید روبرو ساخته است که پاسخگویی به آن ها با سازو کارهای سنتی و به شیوه مرسوم امکان پذیر نیست. نگاهی به دستاوردهای چشمگیر جوامع طی ادوار مختلف تاریخ مدون بشر نشانگر این واقعیت است که برنامه ریزی به عنوان مهم ترین رشد و توسعه سازمان پیوسته جایگاه ویژه ای داشته است. از طرفی در سال های اخیر توجه روزافزونی به برنامه ریزی راهبردی به عمل آمده و تنها راه اثربخشی و کارآمدی مدیران در بهره گیری از این شیوه جستجو شده است. تجهیز منابع سازمان و وحدت بخشیدن به تلاش های آن برای نیل به اهداف دراز مدت با توجه به امکانات و محدودیت های درونی و بیرونی سازمان از مشخصه های بارز برنامه راهبردی است. در حقیقت طرح و اجرای این برنامه به سازمان های دولتی و غیر انتفاعی امکان بهره برداری از اتفاقات آینده را می دهد (پیرس و رابینسون 1384).

در عین حال نگاهی به دستاوردهای چشمگیر جوامع طی ادوار مختلف و بررسی اولیه شرایط بازار بهداشتی- درمانی و نوسان های محیط داخلی و خارجی حاکم بر آن حاکی از آن است که سازمان­های بهداشتی درمانی نیز مانند دیگر سازمان ها برای تداوم و حفظ بقاء خود نیازمند به کارگیری برنامه راهبردی بوده­اند. در سال 1970 برنامه راهبردی در پاسخ به رشد جمعیت و جهت طراحی ساختار جدید و توسعه خدمات مراقبت بهداشتی وارد حوزه سلامت شد. با ابداع سیستم های پرداخت در سال 1980 برنامه راهبردی برای سازمان های سلامت به عنوان یک ضرورت مطرح شد تا در محیط های رقابتی موفق شوند (آصف زاده، 1387). لذا مدیران سازمان های بهداشتی و درمانی در همه سطوح به درک فرآیند برنامه ریزی راهبردی، اهداف، مزایا، چالش ها و فاکتورهای کلیدی موفقیت آن نیاز دارند. دانشگاه علوم پزشکی قزوین نیز مهم ترین سازمان عهده دار سلامت استان در جهت تحقق اهداف ایران 1400، در سال 1384 اقدام به تدوین برنامه راهبردی و برنامه اجرایی 5 ساله نمود که تدوین آن بر اساس الگوی ارائه شده از سوی ستاد مرکزی وزارت متبوع در سه مرحله انجام شد که عبارتند از مرحله اول پیش برنامه ریزی و تدوین بیانیه رسالت، دورنما و ارزش ها، مرحله دوم تحلیل استراتژیک محیط و مرحله آخر تعین اهداف راهبردی و راهبردها. در سال 1386 نیز با تشکیل کمیته راهبردی و ارزشیابی برنامه استراتژیک فعالیت هایی در راستای اهداف کلان دانشگاه نظیر ارتقاء کیفی منابع انسانی، ارتقاء سطح منابع مالی دانشگاه و افزایش سطح مشارکت مردم و ارتقاء کیفی و کمی خدمات آموزشی، پژوهشی، دانشجویی فرهنگی، بهداشتی، درمانی و دارویی- غذایی صورت گرفته است. اعضای کمیته مذکور از 14 حوزه زیربط در برنامه راهبردی ( شامل حوزه های ریاست، معاونت آموزشی، معاونت پژوهشی، معاونت دانشجویی، معاونت بهداشتی، معاونت درمان، معاونت غذا و دارو، معاونت توسعه مدیریت و منابع، مرکز فوریت های پزشکی، دانشکده پزشکی، دانشکده دندانپزشکی، دانشکده بهداشت، دانشکده پیراپزشکی، دانشکده پرستاری و مامایی) انتخاب شدند. این کمیته با طراحی فرم های گزارش پیشرفت برنامه راهبردی   ( پیوست شماره 1 ) میزان پیشرفت و تاخیر را در زمینه اهداف حوزه ها ، هر 6 ماه یک بار مورد بررسی قرار داده است. (آصف زاده 1388). لذا این مطالعه با بررسی روند پیشرفت برنامه، تطابق گزارش های ارسالی با شواهد و مدارک موجود، موانع عدم تحقق یا دستیابی به برخی اهداف و نظرسنجی از اعضای کمیته راهبردی و مدیران ارشد دانشگاه، اثربخشی برنامه راهبردی را طی 4 سال 89-86 مورد مطالعه قرار داده است و در عین حال به بررسی دیدگاه کارشناسان برنامه ریزی و مدیران ارشد دانشگاه در خصوص عوامل موثر بر اثربخشی برنامه راهبردی پرداخته تا شکاف ها یا فصل مشترک دیدگاه کارشناسان و مدیران را در این زمینه مشخص نماید.

1-2 اهمیت پژوهش

از برجسته ترین ویژگی های کشور های توسعه یافته توجه به دانش مدیریت به عنوان یکی از ضروریات بلامنازع پیشرفت، توسعه و رشد اقتصادی _ اجتماعی است.  در این میان، آنچه به عنوان اصلی ترین کارکرد مدیریت هر کشور و در در هر سطحی مورد بحث می باشد برنامه ریزی و تلاش برای نیل به هدف های پیش بینی شده در آن است. از این رو از چند دهه گذشته توجه مدیران اجرایی و صاحب نظران به سمت برنامه ریزی بلندمدت به ویژه برنامه های راهبردی جلب شده است. در واقع سازمان ها باید تفکر استراتژیک داشته باشند، یافته ها و ادراکات خود را برای سازگاری با محیط های متغیر به استراتژی های کارساز مبدل سازند و در نهایت بستر لازم برای اجرای آن ها را فراهم نمایند چراکه برنامه ریزی راهبردی فرآیندی است برای دستیابی به اهداف سازمان در محیط های رقابتی، پویا و در حال تغییر که از طریق تخصیص منابع طراحی می گردد(ایران نژاد پاریزی، 1373). سازمان هایی که برنامه راهبردی دارند نسبت به سازمان هایی که چنین برنامه ای تهیه نمی کنند با احتمال بیشتری به اهدافشان می­رسند(آصف زاده 1387). به عبارتی برنامه راهبردی با کمک به سازمان برای انتخاب اولویت ها در واقع جهت گیری آینده را مشخص می­نماید و تصمیم های امروز را در پرتو پیامدهای آینده آن ها اتخاذ می­کند تا بدین وسیله موجبات بهبود عملکرد سازمان را فراهم آورد(برایسون، 1382). از طرفی دستاوردهای دنیای پیشرفته به ما آموخته است که برای ایجاد تحول اساسی در انسان ها، گروه ها، سازمان ها و به طور کلی جوامع ، دانشگاه ها می توانند موثرترین نقش را داشته باشند. چراکه دانشگاه جایگاه اندیشه است و دانشگاهی می تواند برای حل مساول روزمره و نیل به اهداف و آرمان های آتی توسعه ملی نیز اندیشه نماید و در عین حال به سطوح مختلف مدیریتی جامعه مشاوره دهد. بنابراین جهت ایفای چنین نقشی لازم است که در وهله اول دانشگاه خود متحول شود و از مدیریت نوین بهره جوید. دستیابی به این هدف در گرو پرداختن به مهم ترین رکن  مدیریت در دنیای امروز یعنی برنامه ریزی راهبردی در راستای ارتقای سطح دانشگاه است(محبی فر، 1386). دانشگاه علوم پزشکی قزوین نیز در سال 1386 در راستای نهادینه کردن مدیریت استراتژیک در سطح دانشگاه به بازنگری برنامه راهبردی تدوین شده در سال 84-82 پرداخت و در سال 1385 دست به اقدام آن زد. لذا پژوهش حاضر علاوه بر  مقایسه دیدگاه های کارشناسان برنامه ریزی و مدیران ارشد دانشگاه، با بررسی روند پیشبرد اهداف اثربخشی برنامه راهبردی دانشگاه را از سال 86 مورد مطالعه قرار داده است.

1-3 اهداف پژوهش

1-3-1 هدف کلی :

تعیین اثربخشی برنامه راهبردی دانشگاه علوم پزشکی قزوین (1386- 1388)

1-3-2 اهداف ویژه:     

< >ارزیابی روند پیشرفت برنامه راهبردی 14 حوزه دانشگاه علوم پزشکی قزوین(1386- 1388)ارزیابی میزان دستیابی به اهداف 14 حوزه دانشگاه علوم پزشکی قزوین(1386- 1388)ارزیابی موانع دستیابی به اهداف 14 حوزه دانشگاه علوم پزشکی قزوین(1386- 1388)شناسایی نظرات اعضای کمیته راهبردی و ارزشیابی برنامه در خصوص اثربخشی برنامه راهبردی دانشگاه علوم پزشکی قزوینشناسایی نظرات مدیران ارشد جهت بررسی اثربخشی برنامه راهبردی دانشگاه علوم پزشکی قزوینمقایسه نظرات اعضای کمیته راهبردی با مدیران ارشد دانشگاه علوم پزشکی قزوین در خصوص اثربخشی برنامه راهبردی دانشگاه1-3-3 اهداف کاربردی:

به طور کلی پس از تعیین وضعیت پیشرفت برنامه راهبردی دانشگاه، ارائه پیشنهاد موثر در جهت اصلاح و بهبود وضعیت هدف گزاری، تحقق اهداف استراتژیک و نیز ارتقای دانش و نگرش موجود میان دست اندرکاران برنامه ریزی راهبردی مورد نظر بوده است.

1-4 سوالات پژوهش

      - روند پیشرفت برنامه راهبردی 14 حوزه دانشگاه علوم پزشکی قزوین(1386- 1388) چگونه است؟

      - میزان دستیابی به اهداف 14 حوزه دانشگاه علوم پزشکی قزوین(1386- 1388) چقدر است؟

     - موانع دستیابی به اهداف 14 حوزه دانشگاه علوم پزشکی قزوین(1386- 1388) کدامند؟

     - نظر اعضای کمیته راهبردی و ارزشیابی برنامه  در خصوص اثربخشی برنامه راهبردی دانشگاه

        علوم پزشکی قزوین(1386- 1388) چیست؟

< >نظر مدیران ارشد دانشگاه  در خصوص اثربخشی برنامه راهبردی دانشگاه علوم پزشکی قزوین   (1386- 1388) چیست؟

< >نظر کارشناسان کمیته راهبردی و ارزشیابی برنامه  درباره اثربخشی برنامه راهبردی دانشگاه       علوم پزشکی قزوین(1386- 1388) در مقایسه با مدیران ارشد 14 حوزه دانشگاه چیست؟

< >ماتریس مقایسه مربوط به پایش هماهنگی واحدهای تابعه دانشگاه جهت تدوین اهداف استراتژیک چگونه است؟