شهر پايدار به شهري اطلاق مي گردد كه طراحي آن بر اساس اثرات زيست محيطي شكل گرفته است به طوري كه در اين شهر ها مصر ف انرژي ، آب در حداقل ممكن است . مردم ساكن در اينگونه شهر ها كمترين ميزان مصرف انرژي ، آب و اتلاف مواد غذايي وگرما را دارند. در نتيجه آلودگي آب و هوا و توليد گازهايي مضر مانند متان يا CO2 بسيارپايين است.اصطلاح شهر پايدار را آقاي ريچارد رجيستر براي اولين بار در كتاب خودش تحت عنوان " ساختن شهرها براي آينده اي سالم" درسال 1987مبحث شهر پايدار را مطرح نمود. بعدها معماراني چون پل اف دونتون شركتي تآسيس كرد كه هدفش طراحي اينگونه شهرها بود.
جديدترين محلي كه موضوع شهر پايدار را برجسته نموده است سازمان ملل متحد مي باشد. شركت كنندگان در بزرگترين گردهمايي جهاني براي توسعه پايدار در سال 2012در ريودوژانيروي برزيل با عنوان ريو+20رخ داد. نتيجه اين نشست سندي شد تحت عنوان " آينده اي كه مي خواهم" در متن سند مذكور كه چشم انداز توسعه پايدار جهاني را ترسيم نموده است به شهر هاي پايدار اشاره گرديده است.
در خصوص اينكه شهر پايدار چگونه بايد باشد وياتعريف آن چيست تقريبآ بين همه صاحب نظران يك توافق ويژه وجود دارد. اكثرکارشناسان توسعه توافق دارند که یک شهر پایدار باید طوري اداره گردد كه نیازهای حال حاضررا بدون به خطر انداختن توانایی نسل های آینده برای رفع نیازهای خود را تامین کند.
در اين راستا شهر پايدار بايد طوري اداره گردد كه كمترين وابستگي به محيط پيرامون خود و منابع آن داشته باشد.به شکلی كه انرژي مورد نياز خود را از منابع تجديد پذير تآمين مينمايد. كمترين اثر و رد پاي زيست محيطي در پيرامون خود باقي ميگذارد در نتيجه محيط زيست قادر خواهد بود تآثيرات مربوطه را مجددا به طور طبيعي در مدت زمان كوتاه احيا نمايد.از زمين استفاده مناسب برده شده و آلودگي هاي خاك در حداقل است . پسماند هاي حاصله از فعاليتهاي به طور صحيح مديريت ميگردد .از موارد زايد كمپوست توليد ميشود وساير پسماندهاي غير قابل بازيافت دريك فرايند تعريف شده تبديل به انرژي ميگردند.در نتيجه ميزان سهم تآثير گذاري شهر در تغييرات اب و هوايي به حداقل ميرسد. 

تخمین زده می شود که بیش از 50٪ از جمعیت جهان (حدود تقريبي سه ونيم ميليارد نفر) در حال حاضر در شهرستانها و مناطق شهری زندگی می کند. دست اندركاران و مديرات شهرهاي بزگ با مشالات زندگي شهري آشنا هستند. افزايش جمعيت شهري هم ميتواند چالش باشد و هم فرصت . از اين جنبه كه جمعيت زياد شهري در يك جا به صورت متراكم يك چلش خواهد بود در صورتي كه الزامات مورد نياز مد نظر قرار نگيرد ولي از اين جنبه كه انسان يك موجود اجتماعي است در صورت مديريت صيح شهري و تلاش در ايجاد پايداري شهري ميتواند رنق تعاملات سازنده اجتماعي و كسب وكار رو به رشد را به دنبال داشته باشد. 
كارشناسان پيش بيني ميكنند كه تا سال 2030تقريبآ 60درصد از جمعيت جهان در مناطق شهري ساكن شوند. همچنين 95درصد توسعه مناطق شهري در كشورهاي در حال توسعه خواهد بود. گفته ميشود تقريبآ 2 درصد از سطح زمين را مناطق شهري در جهان اشغال كرده اند ولي همين ميزان اشغال سطح زمين بيش از 60تا80درصد مصرف انرژي جهان و حدودآ75درصد انتشار كربن را به خود اختصاص داده است. افزايش جمعيت شهري و رشد سريع شهر نشيني فشار زيادي را به منابع آب شيرين وارد ميسازد و توليد فاضلاب بيش از اندازه را به دنبال دارد . اين موضوع موجب در خظر افتادن محيط زندگي وسلامت عمومي است.اما چگالي بالا از شهرها ميتوانددستاوردهاي بهره وري و نو آوري در فن آوري را به ارمغان آورد در صورتي كه كاهش مصرف انرژي و منابع مد نظر قرار گرفته شود.
برخلاف باور رايج زندگي شهري بهتر از محيط روستايي ميتواند به امر حفاظت از محيط زيست بپردازد. اين امر نيازمند توجه به زير ساخت هايي چون حمل ونقل عمومي مناسب و سازگار با محيط زيست ، توليد مواد غذايي سالم ، مديريت صيحيح انرژي و ...، مي باشد. 
برخي شهر پايدار را با مفاهيم ديگري نيز بكار برده و تعريف ميكنند . يكي از موارد مشابهي كه رواج دارد اصطلاح "شهر سبز" است. مشخصات شهر سبز همانند شهر پايدار بهره گيري از انرژي هاي تجديد پذير نظير خورشيد و باد، حمل ونقل عمومي سالم و آسان و قابل دسترس، ساختمان هاي سازگار با محيط زيست ...، مي باشد. 

البته مشخصات ذكر شده براي شهر پايدار يا شهر سبز تنها چند ويژگي بالا را شامل نميشود بلكه مفهم پايداري در تمام سطوح و لايه هاي اجتماع جاري است . بطور مثال در شهر هاي پايدار تلاش مي شود كه زير ساخت هاي لازم فراهم گردد ، اشتغال پايدار و سازگار با مفهوم پايداري جاري است. به دليل تحقق پايداري وآرامش رواني ساكنان در شهر در سطح بالايي قرار دارد . فعاليت هاي اجتماعي و اقتصادي مناسب در جريان است و خيلي از مواردي كه از حوصله بحث خارج است. امروزه با توجه به بروز پديده تغييرات آب و هوايي ناشي از فعاليت هاي سوئ صنعتي و گسترش شهر نشيني ناپايدار كه منجر به انتشار بيش از اندازه گاز هاي گلخانه اي شده است، كارشناسان فعال در عرصه در تلاشند براي مقابله با آثار ناميمون اين پديده ضمن كنترل ميزان انتشار گاز هاي مذگور نوعي سازگاري را نيز در اين زمينه ايجاد نمايند. در اين جهت فعالان عرصه مديريت شهري در تلاشند شهرهاي را به صورت پايدار تعريف ، طراحي و مديريت نمايند. 
در همين راستا با امعان نظر به شرايط خاص طبيعي و جفرافيايي شهر همدان و دارابودن محيط طبيعي زيبا، تاريخ وتمدن چند هزار ساله متخصصين امر با شناخت از وضعيت جاري تغييرات آب وهوايي و تآثير پذيري منطقه از اين پديده در تلاشي مجدانه تصميم به معرفي شهر همدان به عنوان اولين "پايلوت سبز پايدار" در ايران وجهان اسلام بر آمدند. تا از اين طريق ضمن مديريت هدفمند شهر زيباي همدان به جهت دارا بودن بستر هاي طبيعي لازم بتوانند پروژه هاي اجرايي مرتبط با شهر را با الگوهاي تعريف شده و مورد وثوق كارشناسان بين المللي فعال در عرصه توسعه پايدار در قالب مفاهيم پايداري تعريف و اجرا نمايند كه در صورت تحقق اين امر مهم نتايج مثبت حاصله از اين تصميم به عنوان تجربه موفق به ساير شهر ها كشور و حتي ساير كشورهاي اسلامي نيز تسري يابد. هرچند اين موضوع در شروع ممكن است مقداري مشكل و پيچيده به نظر برسد ليكن در صورت برنامه ريزي هماهنگ و پيگيري مسئولين امر در كنار همراهي مردم كه نقش بسزايي در تحقق اين موضوع دارند ، بحمد الله وصول نتيجه امكان پذير خواهد بود.

در پایان قرن بیستم انسانها تجربه ای بی سابقه از دخالت در طبیعت دارند. انسان خود را طوری تربیت کرده که به یک گونه شهری تبدیل شده است. در نگاه دیگر شهرستانها در حال تبدیل شدن به زیستگاه اصلی ما انسانها هستند. در آغاز قرن بیست یکم شهرستانها در مورد سرنوشت انسان تصمیم می گیرند و این شهرستانها هستند که با عملکرد خود، وضعیت طبیعت زیست کره را تعیین می کند. از اینرو وضعیت به سمت و سویی پیش خواهد رفت که جهان پایدار بدون شهرپایدار پایدار وجود نخواهد داشت.

به نظر می رسد برای ما ایجاد یک جهان متشکل از شهرهای قابل بقا ، بدون توجه به سازگاربودن شهر ها با محیط زیست، و فائق آمدن به مسائل اجتماعی و اقتصادی غیر ممکن باشد. بعید است دوام انسان با روحیه شهر نشینی که نیازمند بهره برداری از منابع طبیعی از مناطق دور و نزدیک است بدون توجه به ظرفیت معمول زیست کره امکان پذیر باشد.حال سوال این است که آیا شهرها می تواند خود را به سیستم های خود تنظیم که برای آینده رفاه بشریت حیاتی است تجهیز کنند؟

این موفقیت یا شکست شهر نشینی است که با سرنوشت بشر گره خورده است و نزدیک شدن بشر به این موفقیت یا شکست به تعیین سرنوشت مرتبط است. در نگاهی اجمالی به تاریخ بشریت ما نام بسیاری از شهرستانها و شهرهای کوچک وبزرگ را می شنویم که به طور مداوم برای مدت هزار سال یا بیشتر وجود داشته اند، ولی دیگر به بیابان بی حاصل تبدیل شده اند. آنها پس بعد از بین بردن محیط های محلی که یا از آنها منابع مورد نیاز خود را بیش از توان طبیعت تآمین می کردند، و یا زیر فشار فجایع اجتماعی و یا جنگ روبرو شده و فرو پاشیدند.انسان قرن حاضر باید از تاریخ درس بگیریدو مطمئن شویدکه شهرستانها نه فقط از لحاظ اجتماعی ، اقتصادی باید قابل دوام باشند بلکه باید سازگار با محیط زیست پایدارنیز باشند.

تعریف کلمه یا واژه شهر از کشوری به کشور دیگر متفاوت است، بسته به این است که چه مقدار از حومه های اطراف آن تحت لوای آن شهرگنجانده شده است.

بر اساس یک تخمین حدود 80 درصد از جمعیت اروپا، آمریکا و استرالیا در شهرستانها زندگی می کنند. درآسیا و آفریقا این درصد جمعیت شهری کمتر است و توزیع جمعیت در بین شهر و نقاط روستایی نزدیک به همدیگر است. با رشد اقتصادی رقم افزایشی سرعت در حال تغییر وضعیت موجود وجود دارد.

امروزه این رشد اقتصاد جهانی است که با شهرنشینی همراه است. با توجه اینکه شهرستانها به عنوان مکان هایی که بیشتر فعالی