فهرست

چکیده 1

فصل اول 2

1- 1- مقدمه. 3

1- 2- بیان مساله. 4

1- 3- اهمیت و ضرورت پژوهش... 9

1- 4- اهداف پژوهش... 10

1- 4- 1- هدف اصلی.. 10

1- 4- 1- اهداف فرعی.. 10

1- 5-  فرضیه‌های پژوهش... 11

1- 6- تعاریف (مفهومی و عملیاتی) متغیرهای پژوهش... 11

1- 6- 1- تعاریف مفهومی.. 11

1- 6- 1- 1- ویژگی‌های شخصیتی.. 11

1- 6- 1- 2- روان‌نژندی (N) 11

1- 6- 1- 3- برون‌گرایی (E) 12

1- 6- 1- 4- گشودگی (O) 12

1- 6- 1- 5- موافق بودن (A) 12

1- 6- 1- 6- باوجدان بودن (C) 13

1- 6- 1- 7- شخصیت... 13

1- 7- 1- 8- کیفیت زندگی.. 14

1- 6- 1- 9- خود پنداره 14

1- 6- 2- تعاریف عملیاتی.. 15

1- 6- 2- 1- روان‌نژندی.. 15

1- 6- 2- 2- برون‌گرایی.. 15

1- 6- 2- 3- گشودگی.. 15

1- 6- 2- 4- موافق بودن. 15

1- 6- 2- 5- باوجدان بودن. 16

1- 6- 2- 6- ویژگی‌های شخصیتی.. 16

1- 6- 2- 7- کیفیت زندگی.. 16

1- 6- 2- 8- خود پنداره 16

فصل دوم 17

2- 1- پیش‌درآمد فصل دوم. 18

2- 2- مبانی نظری پژوهش... 18

2- 2-1-پنج عامل بزرگ شخصیت... 18

2- 2- 1- 1- ریشه‏های تاریخی الگوی پنج عاملی در صفات شخصیت... 18

2- 2- 1- 2- مفهوم شخصیت، تعاریف و گستره آن. 19

2- 2- 1- 3- ابعاد پنج‌گانه شخصیت... 24

2- 2- 1- 3- 1- روان‏رنجورخویی(N) 24

2- 2- 1- 3- 2- برون‏گرایی (E) 25

2- 2- 1- 3- 3- انعطاف‏پذیری یا گشودگی نسبت به تجربه (O) 26

2- 2- 1- 3- 4- سازگاری (A) 27

2- 2- 1- 3- 5- وظیفه‏شناسی (C) 27

2- 2-2- خودپنداره 28

2- 2-2-1- خود چيست؟. 28

2- 2- 2- 2- ديدگاه ويليام جيمز. 29

2- 2- 2- 3- ديدگاه كنش متقابل نمادي جورج ميد. 30

2- 2- 2- 4- ديدگاه پديدار شناختي سوزآن‌هارتر. 31

2- 2- 2- 5- ديدگاه رفتار به عنوان منبع خود ـ فهمي، دارلي بم. 33

2- 2- 2- 6- ديدگاه شناختي ـ اجتماعي در زمينه خود. 34

2- 2- 2- 7- تاريخچه خودپنداره 35

2- 2- 2- 8- تعريف خودپنداره 36

2- 2- 2- 9- خود پنداره به عنوان يك وضعيت مركزي.. 36

2- 2- 2- 10- ريشه‌هاي خود پنداره 37

2- 2- 2- 11- ويژگي‌هاي خود پنداره 39

2- 2- 3- کیفیت زندگی.. 40

2- 2- 3- 1- چند نظریه دربارۀ کیفیت زندگی.. 42

2- 2- 3- 2- ابعاد کیفیت زندگی.. 43

2- 3- پیشینه پژوهش... 44

2- 3- 1- پیشینه داخلی.. 44

2- 3- 2- پیشینه خارجی.. 47

2- 4- جمع‌بندی و نتیجه‌گیری.. 48

فصل سوم 50

3- 1- پیش‌درآمد فصل سوم. 51

3- 2- طرح پژوهش... 51

3- 3- روش پژوهش... 51

3- 4- جامعه آماری.. 52

3- 5- نمونه مورد مطالعه. 52

3- 6- روش نمونه گیری.. 53

3- 7- معرفی متغیرها 53

3- 8- ابزار پژوهش... 53

3- 9– شیوه اجرای پژوهش... 55

3-10- روش تحلیل داده‌ها 56

فصل چهارم 57

4-1- پیش‌درآمد فصل چهارم. 58

4-2- يافتههاي توصيفي.. 59

4- 3- يافته هاي مرتبط با فرضيه‌ها 67

4- 4- یافتههای جانبی.. 74

فصل پنجم 76

5- 1- خلاصه یافته ها 77

5- 2- بحث و نتیجه‌گیری.. 77

5- 3- یافته‌های جانبی.. 83

5- 4- تبیین و تفسیر نتایج.. 83

5-5- پیشنهادهای مبتنی بر فرضیات... 83

5-6-  محدودیت های پژوهش... 85

5- 6- 1- محدودیتهای در کنترل محقق.. 85

5- 6- 2- محدودیتهای خارج از کنترل محقق.. 85

منابع فارسی.. 87

منابع لاتین.. 91

ضمائم 95

پرسشنامه کیفیت زندگی (SF-12) 96

مقیاس خودپنداره راجرز. 98

پرسش‌نامه فرم کوتاه NEO.. 100

فهرست جداول

جدول (4- 1): توزیع فراوانی و درصد جنسیت آزمودنی ها ................................................................................................. 59

جدول (4- 2): توزیع فراوانی و درصد آزمودنی ها برحسب تأهل ....................................................................................... 60

جدول (4- 3): توزیع فراوانی و درصد آزمودنی ها برحسب رشته تحصیلی ......................................................................... 61

جدول (4- 4): وضعیت سنی  در نمونه مورد بررسی ............................................................................................................ 63

جدول (4- 5): وضعیت  کیفیت زندگی در نمونه مورد بررسی ............................................................................................. 64

جدول (4- 6): وضعیت خودپنداره در نمونه مورد بررسی .................................................................................................... 65

جدول (4- 7): ميانگين و انحراف استاندارد متغیرهای پژوهش ............................................................................................. 66

جدول (4- 8) ضرایب همبستگی بین ویژگی های شخصیتی با  ابعاد کیفیت زندگی ............................................................ 67

جدول (4- 9): ضرایب همبستگی بین  خود پنداره  با ابعاد کیفیت زندگی ........................................................................... 69

جدول (4- 10): نتایج تحليل رگرسيوني براي پیش‌بینی کیفیت زندگی بر اساس ویژگی های شخصیتی و خودپنداره  ....... 70

جدول (4- 11): مدل رگرسيوني براي پیش‌بینی کیفیت زندگی بر اساس ویژگی های شخصیتی و خودپنداره ..................... 70

جدول (4- 12): ضرايب رگرسيوني براي پیش‌بینی کیفیت زندگی  بر اساس ویژگی های شخصیتی  و خودپنداره ............. 71

جدول (4- 13): نتايج تحليل رگرسيون براي پیش‌بینی کیفیت زندگی بر اساس ویژگی های شخصیتی و خودپنداره .......... 72

جدول (4- 14): نتایج آزمون t مستقل برای مقایسه کیفیت زندگی در گروه ها با توجه به جنسیت ..................................... 74

جدول (4- 15) نتایج آزمون t مستقل برای مقایسه کیفیت زندگی در گروه ها با توجه به وضعیت تاهل ........................... 75

فهرست نمودارها

نمودار (4- 1): توزیع فراوانی آزمودنی ها بر حسب جنسیت ................................................................... 59

نمودار (4- 2): فراوانی آزمودنی ها برحسب تأهل .................................................................................... 60

نمودار (4- 3): فراوانی آزمودنی ها برحسب  رشته تحصیلی .................................................................... 62

نمودار (4- 4): وضعیت سنی در نمونه مورد بررسی ................................................................................. 63

نمودار (4- 5): وضعیت کیفیت زندگی در نمونه مورد بررسی .................................................................. 64

نمودار (4- 6): وضعیت خودپنداره در نمونه مورد بررسی ........................................................................ 65

نمودار (4- 7): مقایسه کیفیت زندگی در گروه ها با توجه به جنسیت ...................................................... 74

نمودار (4- 8): مقایسه کیفیت زندگی در گروه ها با توجه به وضعیت تاهل ............................................ 75

چکیده

هدف از انجام پژوهش بررسی رابطه ویژگی‌های شخصیت (مدل پنج عاملی) و خودپنداره با کیفیت زندگی دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه بود. این پژوهش با توجه به هدف از نوع توصیفی و همبستگی است. جامعه موردنظر دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه  اسلامی واحد کرمانـشاه که در سال تحصیلی 94 - 1393 مشغول به تحصیل هستند را در بر می‌گیرد. که تعداد 391 نفر آزمودنی از دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانـشاه که در سال تحصیلی 94 - 1393 مشغول به تحصیل می‌باشد به عنوان نمونه به صورت تصادفی خوشه‌ای انتخاب شدند.برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از شاخص آمار توصیفی که شامل فراوانی، میانگین، انحراف معیار می‌باشد و هم از شاخص آماري استنباطی که شامل ضريب همبستگي پيرسون و تحليل رگرسيون است استفاده شده است. برای به دست آوردن داده‌ها از نرم‌افزار SPSS-19 استفاده گردید. در این پژوهش از سه ابزار که شامل: پنج عامل بزرگ شخصيت فرم كوتاه ، پرسش‌نامۀ خود پندارۀ راجرز و پرسش‌نامه‌ی کیفیت زندگی استفاده شد. نتایج نشان داد که بین ویژگی شخصیتی و تعدادی از ابعاد کیفیت زندگی رابطه معنی‌داری وجود دارد، همچنین بین خود پنداره و ابعاد کیفیت زندگی رابطه معنی‌داری وجود دارد. براي پیش‌بینی کیفیت زندگی بر اساس ویژگی‌های شخصیتی  و خودپنداره از روش تحليل رگرسيون به شيوه گام به گام استفاده شد، نتايج نشان داد كه تحليل رگرسيون معنادار می‌باشد، و ویژگی‌های شخصیتی و خود پنداره توان پیش‌بینی کیفیت زندگی را دارند.

واژگان کلیدی: ویژگی‌های شخصیت، مدل پنج عاملی، خود پنداره، کیفیت زندگی.

فصل اول

کلیات پژوهش

1- 1- مقدمه

آنچه بیش از همه در نظریات روان شناسان در مباحث شخصیت مورد توجه قرارگرفته است تفاوت‌های فردی است. یعنی ویژگی‏هایی که یک فرد را از فرد دیگر متمایز می‏کند هر انسان آمیزه‏ای از سه ویژگی نوعی- فرهنگی- فردی را تشکیل می‏دهد. آلپورت (1961) معتقد است شخصیت سازمان پویایی از سیستم‌های روان‌تنی فرد است که رفتار و افکار خاص را تعیین می‌کند. ابعاد پنج‌گانه شخصیت شامل: روان رنجورخویی، برون‏گرایی، پذیرابودن، سازگاری، مسئولیت‌پذیری (جان، 1990به نقل از پروین) می‌باشد. متغیر دیگر پژوهش حاضر خودپنداره است که تصویر روانی هر فرد و شامل تمام ادراکات فرد (ظواهر و ارزش و عقاید) است. که بر رفتار فرد تأثیر داشته و به زمانی که فرد از کلمه «من» استفاده می‌کند اشاره دارد (تنر، 2000). به عبارت دیگر، خود پنداره  دیدگاه  کلی فرد نسبت به خود است و در برگیرنده همه نقاط مثبت و ضعف فرد است (مشرف و همکاران، 2007). همچنین متغیر دیگر که رابطه ویژگی‌های شخصیت و خودپنداره با آن سنجیده می‌شوند کیفیت زندگی است که ساواتزکی (2002) نیز درباره آن بیان می‌کند اصطلاح کیفیت زندگی اشاره به یک سازه چند بعدی می‌کند که در برگیرنده ی چشم‌انداز فرد از کیفیت کلی زندگی خود و سنجش آن‌ها از مؤلفه‌های خاص کیفیت زندگی مثل : فیزیکی، روان‌شناختی و بهزیستی اجتماعی است. کیفیت زندگی برداشت و پنداري است که افراد از موقعیت شان در زندگی، در زمینه فرهنگی و ارزش‌هایی که به آن معتقدند، دارند و به اهداف، انتظارات، استانداردها و علایقشان وابسته است (فشارکی، میر، صفوی و فرهادی، 1390). سه بعد اساسی کیفیت زندگی مرتبط با سلامت شامل ابعاد فیزیکی، روانی و اجتماعی هستند که هر یک از آن‌ها به زیر مجموعه‌هاي دیگر تقسیم می‌شوند. بعد فیزیکی به دریافت بیمار از توانایی‌هایش در انجام فعالیت‌ها و وظایف روزانه که نیاز به صرف انرژي دارد اشاره می‌کند. بُعد روحی، جنبه‌های روحی و احساس سلامت روحی مانند افسردگی، ترس، عصبانیت، خوشحالی و آرامش را در بر می‌گیرد. بعد اجتماعی به توانایی‌هاي فرد در برقراري با اعضاي خانواده، همسایگان و همکاران و سایر گروه‌های اجتماعی مربوط می‌شود (فیضی، قاضی، دولتشاهی و نادیا حتمی، 1385).

خویشتن پنداري عبارت است از تصور و پنداري که فرد درباره کل وجود خود دارد. این تصور و پندار تمام ابعاد جسماني، ذهني، اجتماعي، عاطفي و اخلاقي را در بر می‌گیرد. تصور انسان در هر یک از زمینه‌های فوق، رفتار معین و مشخص را موجب می‌گردد. خویشتن پنداري حاصل تعامل عوامل متعددي از جمله نظر والدین، نظر دوستان و نظر معلمان می‌باشد و دید فرد را نسبت به جوانب خویش از جمله نگرش‌ها، ارزش‌ها، اهداف، تصورات جسماني، ارزش شخصي و توانایي‌ها را شامل می‌شود (شفیع‌آبادي، 1384).

به طور کلی، با توجه به مطالب با پژوهنده در پژوهش حاضر در نظر دارد ارتباط ویژگی‌های شخصیت (مدل پنج عاملی) و خودپنداره با کیفیت زندگی در دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی کرمانشاه در سال 94 - 1393  مورد بررسی قرار دهد.