چکیده:
پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر آموزش راهبردهای حل مسأله در کاهش اضطراب ریاضی دانش آموزان دختر پایه ی ششم ابتدایی .. انجام شد.جامعه ی آماری تحقیق کلیه ی دانش آموزان دختر پایه ی ششم ابتدایی مدارس ابتدایی ناحیه یک شهرستان می باشد. و گروه نمونه عبارت است از ، 60 دانش آموز که به صورت تصادفی طبقه ای خوشه ای از جامعه آماری مورد نظر انتخاب گردید. این افراد به صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی و کنترل، جایگزین و گروه آزمایشی طی هشت جلسه آموزش های مربوط به روش حل مسأله جورج پولیا را دریافت کردند. برای گردآوری اطلاعات از مقیاس اضطراب سنج ریاضی برای کودکان (MASC) استفاده گردید. تجزیه وتحلیل داده ها که با استفاد از روش تحلیل کوواریانس صورت گرفت، نشان داد که بیشترین تأثیر در کاهش خرده مقیاس اضطراب ارزیابی ریاضی و کمترین تأثیر در کاهش خرده مقیاس اضطراب معلم ریاضی صورت گفته است. همچنین یافته های تحقیق نشان داد که تأثیر مهارت های حل مسأله در کاهش خرده مقیاس اضطراب یادگیری ریاضی در این پژوهش رد شد.
واژه های کلیدی: اضطراب ریاضی، حل مسأله، راهبردهای حل مسأله، اضطراب امتحان، مهارت های آموزش ریاضی
فهرست مطالب:
عنوان صفحه
تقدیم
تشکر و قدردانی
چکیده
(1) فصل اول (کلیات).............................................................................................................................................................1
(1-1)مقدمه................................................................................................................................................................................................................2
(1-2)بیان مسأله........................................................................................................................................................................................................2
(1-3) اهمیت و ضرورت موضوع.............................................................................................................................................................................4
(1-4)اهداف پژوهش.................................................................................................................................................................................................5
(1-4-1) هدف کلی...................................................................................................................................................................................................5
(1-4-2) اهداف جزئی...............................................................................................................................................................................................5
(1-5) فرضیه های پژوهش.......................................................................................................................................................................................6
(1-5-1) فرضیه کلی.................................................................................................................................................................................................6
(1-5-2) فرضیه های جزئی....................................................................................................................................................................................6
مفاهیم تحقیق............................................................................................................................................................................................................6
مفاهیم نظری..............................................................................................................................................................................................................6
مفاهیم عملیاتی..........................................................................................................................................................................................................7
(2) فصل دوم ( ادبیات تحقیق) ...........................................................................................................................................8
(2-1)مبانی نظری اضطراب................................................................................................................................................................................9
(2-1-1) اضطراب.....................................................................................................................................................................................................9
(2-1-2) نظریه های اضطراب..............................................................................................................................................................................10
(2-1-3) نظریه روان تحلیل گری...........................................................................................................................................................10
(2-1-4) نظریه رفتار گرا..............................................................................................................................................................................10
(2-1-5) نظریه شناختی..............................................................................................................................................................................10
(2-1-6) نظریه انسان گرایی......................................................................................................................................................................11
(2-1-7) مراحل اضطراب............................................................................................................................................................................11
(2-2)مبانی نظری اضطراب امتحان....................................................................................................................................................12
(2-2-1) اضطراب امتحان...........................................................................................................................................................................12
(2-2-2) رابطه اضطراب ریاضی و اضطراب امتحان..............................................................................................................................13
(2-2-3) اضطراب ریاضی و اضطراب امتحان، سازه های جدا.............................................................................................................15
(2-2-4) ابعاد اضطراب امتحان.................................................................................................................................................................16
(2-2-5) اضطراب صفت و حالت.............................................................................................................................................................18
(2-3) مبانی نظری اضطراب ریاضی................................................................................................................................................20
(3-2-1) رفتارگرایی..................................................................................................................................................................................22
(3-2-2) نظریه کارآمدی پردازش.........................................................................................................................................................22
(3-2-3) نظریه بازداری...........................................................................................................................................................................22
(3-2-4) نظریه کنترل انگیزش..............................................................................................................................................................23
(2-4)مبانی نظری حل مسأله............................................................................................................................................................24
(2-4-1) دیدگاه تداعی گرایی................................................................................................................................................................25
(2-4-2) تئوری گشتالت دیگاه تجدید ساختار ادراکی.....................................................................................................................25
(2-4-3) رویکرد خبرپردازی یا پردازش اطلاعات...............................................................................................................................26
(2-4-4) طرح جورج پولیا پیرامون حل مسأله...................................................................................................................................28
(2-4-5) راهبردهاي روش تدريس حل مسأله.....................................................................................................................................29
(2-4-6) مراحل اجراي الگوي حل مسأله جورج پوليا ......................................................................................................................30
(2-4-7) مهارت ها.......................................................................................................................................................................................32
(2-4-8) اشتباهات.......................................................................................................................................................................................33
(2-5)تحقیقات انجام شده در زمینه موضوع پژوهش...............................................................................................................34
(2-5-1) تحقیقات انجام شده در خارج از کشور..................................................................................................................................34
(2-5-2) اضطراب ریاضی علت ها و پیامدها........................................................................................................................................34
(2-5-3)جنسیت و اضطراب ریاضی........................................................................................................................................................35
(2-5-4)حل مسأله و اضطراب ریاضی....................................................................................................................................................37
(3) فصل سوم (روش اجرای تحقیق)......................................................................................................................38
(3-1) روش پژوهش..................................................................................................................................................................................40
(3-2) جامعه آماری...................................................................................................................................................................................40
(3-3) گروه نمونه و شیوه نمونه گیری..................................................................................................................................................40
(3-4) ابزار پژوهش...................................................................................................................................................................................41
(3-4-1) مقیاس اضطراب ریاضی برای کودکان.................................................................................................................................41
(3-5) شیوه اجرا........................................................................................................................................................................................42
(3-6) روش های آماری...........................................................................................................................................................................43
(4) فصل چهارم ( تجزیه و تحلیل )........................................................................................................................45
(4-1) مقدمه.................................................................................................................................................................................................45
(4-2) تجزیه و تحلیل داده های کمی.....................................................................................................................................................45
(4-2-1) بخش توصیفی.............................................................................................................................................................................45
(4-2-2) بخش استنباطی..........................................................................................................................................................................48
(5) فصل پنجم ( بحث و نتیجه گیری)...................................................................................................................58
(5-1)بحث و نتیجه گیری.........................................................................................................................................................................59
(5-1-1) فرضیه کلی...................................................................................................................................................................................59
(5-1-2) فرضیه فرعی اول ...........................................................................................................................................................................60
(5-1-3) فرضیه فرعی دوم............................................................................................................................................................................61
(5-1-4) فرضیه فرعی سوم .........................................................................................................................................................................63
(5-1-5) فرضیه فرعی چهارم .......................................................................................................................................................................64
(5-2) محدودیت های تحقیق.........................................................................................................................................................................66
(5-3) پیشنهادهای تحقیق.............................................................................................................................................................................66
(5-3-1) پیشنهادهای پژوهشی......................................................................................................................................................................66
(5-3-1) پیشنهادهای کاربردی......................................................................................................................................................................66
فهرست منابع......................................................................................................................................................................................................68
پیوست ها............................................................................................................................................................................................................72
مقدمه
پيشرفتهاي سريع علم و صنعت و تأثير آن در شئون مختلف زندگي بشر لزوم آشنايي به مقدمات رياضي را حتي براي افرادي كه به ساده ترين مشاغل اشتغال دارند روز به روز آشكارتر مي سازد ( شكوهي ، 1362)
به طور كلي اهميت و نقش پايه اي رياضيات در تاريخ انديشه توسط علوم و حتي سير تحولات صنعتي و فني غيرقابل انكار است . در واقع رياضيات يكي از مهارت هاي فردي بسيار اساسي در تداوم زندگي روزمره در جوامع مدرن است ( اردن و اكگيو، 2010) .
اما يكي از عواملي كه مي تواند روند تحصيل رياضيات و عوامل مثبت با آن را با اشكال مواجه كند اضطراب رياضي است . بسياري رياضيات را يك درس سخت مي شناسند . براي بسياري با يك احساس قوي از شكست همراه است و خاطره ي آنها از رياضيات مدرسه خاطره ي آزمايش ها و امتحان ها ، سرخوردگي و ترس از "غلط درآوردن جواب" است ( هاوسون و ويلسون ، ترجمه ملکی ، 1368 ).
اضطراب رياضي به عنوان يك حالت ناراحتي در زماني كه دانش آموز مي خواهد تكاليف رياضياتش را انجام دهد ، پديد مي آيد . ويژگي هاي اصلي اين ناراحتي شامل : دوست نداشتن ، نگراني و ترس ، با تظاهرات خاص رفتاري مانند تنش ، نااميدي ، پريشاني ، ناتواني و بهم ريختگي رواني در هنگام دست زدن به كارهاي رياضي مي باشد . علاوه بر اين ، احساس اضطراب مي تواند منجر به وحشت ، تنش ، ناتواني ، اضطراب ، خجالت ، ناتواني كنار آمدن ، عرق كف دست ، معده عصبي ، اشكال در تنفس و از دست دادن توانايي تمركز باشد ( آقاجاني و همكاران، 1391 ) .