چکیده:

امروزه معماري سرویس گرا (SOA) به عنوان یک رویکرد مناسب براي بهبود چابکی و افزایش کارایی سیستم ها مورد توجه قرار گرفته است. از آنجا که سازمانها در فرایند استفاده از این فناوري با چالش هاي زیادي نظیر پیچیدگی طراحی ساختار تصمیم گیري، مدیریت و حاکمیت سرویس هاو نبود فرایندهاي حاکمیت مواجه هستند، بنابراین نیازمند یک چارچوب جامع و قابل اجرا براي حاکمیت SOA هستند تا چالش هاي موجود را برطرف ساخته و ساختار حاکمیت و مکانیزم هاي کنترلی را تعریف نماید.همچنین برای تعیین یک نقشه راه برای استقرار معماری سرویس گرا نیازمند تعیین سطح بلوغ حاکمیت این معماری است.در این تحقیق  چارچوب های موجود و چالش های معماری سرویس گرا مورد مطالعه قرارمی گیرد. براین اساس ما برای استقرار معماری سرویس گرایی در سازمان از  COBIT ، که یک چارچوب استاندارد حاکمیت فناوری اطلاعات سازمانی است استفاده کرده  و سطح بلوغ حاکمیت   معماری سرویس گرا را مورد بررسی قرار می دهیم.چارچوب پیشنهادی  با تمرکز بر پوشش مولفه های حاکمیت SOA و معیاری برای تعیین سطح بلوغ حاکمیت،راه حلی مناسب برای حاکمیت موثر معماری سرویس گرا و تدوین  نقشه راه فراهم می سازد.

کلمات کلیدی: بلوغ حاکمیت،معماری سرویس گرا،چارچوب حاکمیت SOA ، COBIT ،نقشه راه SOA

فهرست مطالب

فصل اول : مقدمه و کلیات تحقیق 1

1.1  مقدمه 2

1.2  تعریف و بیان مسئله 3

1.3  هدف از انجام تحقیق 5

1.4  پرسشها ی تحقیق 5

1.5  محدوده ی پژوهش 6

1.6  فرضیات تحقیق 6

1.7  ساختار پایان نامه 7

فصل دوم : ادبیات و پیشینه تحقیق 9

2.1  مقدمه 10

2.2  معماری سرویس گرا 10

2.2.1 مفاهیم اصلی معماری سرویس گرا 13

2.2.2 چرا معماری سرویس گرا 16

2.2.3 مزایای معماری سرویس گرا 17

2.2.4 لایه های معماری سرویس گرا 19

2.3  حاکمیت : 24

2.4  حاکمیت فناوری اطلاعات (IT) 26

2.4.1 چارچوب حاکمیت COBIT 28

2.5  حاکمیت معماری سرویس گرا 32

2.5.1 ضرورت و اهمیت حاکمیت معماری سرویس گرا 38

2.5.2 رابطه حاکمیت فناوری اطلاعات و حاکمیت معماری سرویس گرا 38

2.6  مؤلفه های اصلی حاکمیت معماری سرویس گرا 43

2.6.1 اشخاص 44

2.6.2 سیاست هاو خط مشی ها 46

2.6.3 فرایندها 48

2.6.4 تکنولوژی 50

2.7  چارچوب حاکمیت معماری سرویس گرا 56

2.7.1 چارچوب حاکمیت معماري سرویسگرا در دیدگاه WebMethods 60

2.7.2 چارچوب حاکمیتمعماري سرویسگرا در دیدگاه IBM 61

2.7.3 چارچوب حاکمیت معماري سرویسگرا در دیدگاه Oracle 62

2.7.4 چارچوب حاکمیت معماري سرویسگرا در دیدگاه  Software AG 63

2.8  خلاصه 64

فصل سوم : روش تحقیق 66

3.1  مقدمه 82

3.2  اجزای چارچوب COBIT 83

3.3  معیارهای  سرویس های(اطلاعات) کبیت 84

3.4  سنجش عملکرد 85

3.5  اهداف کنترلی 88

3.6  نمودار افراد 89

3.7  چالش هایی حاکمیت معماری سرویس گرا با آن مواجه است 90

3.8  سیستم مدیریت سیاست 93

3.8.1 تأثیر حاکمیت معماری سرویس گرا بر چرخه حیات سرویس 95

3.8.2 چرخه حیات سرویس 96

3.8.3 نقاط کنترلی زمان طراحی سرویس 97

3.8.4 نقاط کنترلی زمان اجرای سرویس 100

3.9  چرخه حیات حاکمیت 102

3.9.1 برنامه ریزی و سازماندهی(PO) 105

3.9.2 اکتساب وپیاده سازی 110

3.9.3 تحویل و حمایت 115

3.9.4 نظارت و ارزیابی 119

فصل چهارم : پیاده سازی و ارزیابی چارچوب 123

4.1  مقدمه 126

4.2  مدل بلوغ چارچوب حاکمیت پیشنهادی : 126

4.2.2 سطح های بلوغ فرایند حاکمیت 128

4.3  تعیین عنصر های ارزیابی چارچوب 140

4.4  مولفه های چارچوب حاکمیت معماری سرویس گرا 143

4.5  تحلیل و ارزیابی چارچوب پیشنهادی 145

4.6  مقایسه و تطبیق 146

4.6.1 نتایج مقایسه 150

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات 151

5.1  نتیجه گیری Error! Bookmark not defined.

5.2  کارهای آتی 153

5.2.1 مطالعه در زمینه تشکیلات و تجهیزات مورد نیاز برای پشتیبانی از فرایند های حاکمیت : 154

5.2.2 بررسی امکان استفاده از روش کارت امتیازی متوازن(BSC) در ارزیابی بلوغ حاکمیت SOA وارائه نقشه راه SOA: 154

5.2.3 ارئه یک معیار برای ارزیابی مدل چارچوب حاکمیت SOA   : 154

منابع و مآخذ 155

فهرست جدول ها

جدول 3.1   چالش هایی که بوسیله حاکمیت معماری سرویس گرا مورد توجه قرار می گیرند 91

جدول 3.2   چارت RACI  فرایند طرح SOA 106

جدول 3.3   چارت RACI فرایند تعریف معماری 107

جدول 3.4   چارت RACI فرایند مدیریت سرمایه گذاری 108

جدول 3.5   چارت RACIفرایند ساختار 110

جدول 3.6   چارت RACI فرایند مدیریت سبد سرویس 111

جدول 3.7   چارت RACI فرایند بهره وری 112

جدول 3.8   چارت RACI  مدیریت سبد راه حل 113

جدول 3.9   چارت RACI فرایند پذیرش زیرساخت 114

جدول 3.10 چارت RACI  فرایند مدیریت سطح سرویس 116

جدول 3.11 چارت RACI مدیریت انتشار و تغییر 117

جدول 3.12 چارت RACI فرایند مدیریت اجرای سیاست ها و استاندارد 118

جدول 3.13 چارت RACI فرایند شناسایی و تخصیص هزینه ها 119

جدول 3.14 چارت RACI نظارت و ارزیابی عملکرد SOA 120

جدول 3.1   چارت RACI فرایند نظارت و ارزیابی 121

جدول 3.16 چارت RACI فرایند مدیریت مشکل و حواث 122

جدول 4.1   نگاشت بین چالش ها و مسائل موجود در پیاده سازی SOA و الزامات چارچوب حاکمیت SOA 141

جدول 4.2   ارزیابی کیفی چارچوب 145

فهرست شکل ها

شکل 2.1     مؤلفه های پایه معماری سرویس گر 16

شکل 2.2     لایه های داخلی معماری سرویس گرا 19

شکل 2.3     تجزیه فرایندهای حرفه به واحدهای سازنده اصلی(سرویس های حرفه) 20

شکل 2.4     ارتباط لایه سرویس های حرفه با لایه سرویس های نرم افزاری 22

شکل 2.5     ارتباط لایه سرویس های نرم افزاری با سیستم های موروثی 24

شکل 2.6     ابعاد مدل کوبیت 30

شکل 2.7     فازهای مدل فرایندی کوبیت 32

شکل 2.8     دیاگرام ارتباطات معماری سرویس گرا 33

شکل 2.9     نعریف حاکمیت معماری سرویس گرا از دیدگاه oracle 35

شکل 2.10   الگوی مهندسی سرویس BITAM-SOA 42

شکل 2.11   همسویی حاکمیت سازمان،فناوری اطلاعات ومعماری سرویس گرا 43

شکل 2.12   مولفه های اصلی حاکمیت معماری سرویس گرا 44

شکل 2.13   میزان تاثیر هریک از گروههای اشخاص موثر در حاکمیت SOA  براساس نظرسنجی شرکت oracle 46

شکل 2.14   ارتباط پروتکل ها در وب سرویس 56

شکل 2.15   مولفه های اصلی چارچوب حاکمیت معماری سرویس گرا و تاثیر آن بر چرخه حیات سرویس 58

شکل 2.16   چرخه حیات حاکمیت معماری سرویس گرا از دیدگاه WebMethods 61

شکل 2.17   چارچوب حاکمیت SOA در دیدگاه IBM. 62

شکل 2.18   نقاط کلیدی برای سیاست گذاری در چارچوب حاکمیت SOAدر دیدگاه Oracle 63

شکل 3.1     روابط اجزا و بخش های مختلف کبیت 83

شکل 3.2     نمونه هایی از اهداف 86

شکل 3.3     نمونهاي از معیارهاي دستاورد احتمالی 87

شکل 3.4     نمونه ای از شاخص های عملکرد 87

شکل 3.5     نمایش اهداف و شاخص ها 88

شکل 3.6     اجرای سیاست های زمان اجرا از طریق سیستم انتقال پیام 100

شکل 3.7     شماتیک چارچوب پیشنهادی کوبیت برای معماری سرویس گرا 104

شکل 4.1     نمایش نموداری مدل   بلوغ 128