چکیده:

این پژوهش با هدف بررسی اثر بخشی آموزش مهارتهای خودآگاهی و حل مساله  بر رضایت زناشویی بیماران معتاد درطول درمان کلینیک درمانی و بازتوانی پویا، شهرستان بندر لنگه در سال 1392می باشد. جامعه آماری شامل کلیه مراجعه کننده گان با حجم 86 نفر می باشد. حجم نمونه شامل 30 از بیماران معتاد اقدام به ترک می باشد که به صورت تصادفی ساده در دو گروه آزمایش (15 نفر) و گروه کنترل(15نفر) انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه رضایت زناشویی اینریچ می باشد و گروه آزمایش طی 6 جلسه در60 دقیقه مهارتهای خودآگاهی و حل مساله مورد آموزش قرار گرفتند. بعد از پایان دوره آموزش از هر دو گروه  پس آزمون  به عمل آمد. در نهایت با استفاده از نرم افزار SPSS داده های به دست آمده  از  پیش آزمون وپس آزمون ومقایسه میانگین های گروهای آزمایش و گروه کنترل با  استفاده از آمار توصیفی (میانگین، انحراف استاندارد)و آمار استنباطی(تحلیل کوواریانس )موردتجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان می دهد که نتایج به دست آمده از فرضیه اصلی، آموزش مهارتهای خودآگاهی  حل مساله  بر رضایت زناشویی بیماران معتاد اقدام به ترک در سطح
000/0 P= معنادار و اثر بخش می باشد.وهمچنین نتایج فرضیات فرعی ( آموزش بر  ارتباط زناشویی ، روایط جنسی و مدیریت مالی به ترتیب با سطح معناداری001/0، 143/0 و 001/0 بیماران موثر می باشد. اما بر روی اوقات فراغت بیماران اثر بخش نبوده است )  یعنی نشان دهنده ی تفاوت معنی داری در بین میانگین نمرات رضایت زناشویی در گروه آزمایش وگواه بوده است. بنابر این می توان این گونه نتیجه گیری کرد که آموزش مهارتهای خودآگاهی وحل مساله در افزایش رضایت زناشویی بیماران معتاد درطول درمان موثر بوده است .

واژه های کلیدی: آموزش مهارتهای خودآگاهی و حل مساله ، رضایت زناشویی، اعتیاد

فهرست مطالب

 عنوان                                                                                                           صفحه

چکیده. 1

فصل اول - کلیات تحقیق

1-1 مقدمه. 3

1-2  بیان مساله. 4

1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق. 7

1-4 فرضيه ها. 8

1-5 اهداف تحقیق . 9

1-5-1 هدف اصلی پژوهش. 9

1-5-2- اهداف جزیی تحقیق . 9

1-6 تعریف اصطلاحات و واژه گان. 9

1-6-1 تعاریف نظری. 10

1-6-2  تعاریف عملیاتی. 11

فصل دوم - مروری بر تحقیقات انجام شده

2-1  مقدمه. 13

2-2 آشنایی با مهارتهای خودآگاهی و حل مساله. 13

2-3 مهارت خود آگاهي و اجزا آن. 15

2-3-1  شناخت ويژگي هاي جسماني و بدني . 15

2-3-2  شناخت توانايی ها و مهارت های خود. 15

2-3-3  شناخت افكار و گفتگوهاي دروني . 15

2-3-4 شناخت افكار باورها و ارزشهاي خود . 16

2-3-5 شناخت اهداف خود:. 16

2-4 عوامل مؤثر در رشد خودآگاهي. 16

2-4-1  مسئوليت پذيري. 17

2-5  اهميت خودآگاهي در روابط زوجين. 17

2-6 حل مساله . 17

2-7 حل مساله اجتماعي و روانشناسي باليني. 18

2-8 فرآیند حل مساله شامل 5 گام است. 20

2-8-1 ادراک خویشتن. 20

2-8-2 تعریف مساله . 20

2-8-3 تهیه فهرستی از راه حل های مختلف. 20

2-8-4 تصميم گيري . 21

2-8-5  امتحان كردن راه حل انتخابي . 21

2-9  چهارچوب نظري. 22

2-10 حل مساله و كاربرد آن. 24

2-11  كاربردهاي حل مساله. 25

2-12 فرایند 5 مرحله ای نزو. 25

2-13 فرآيند حل مساله از ديدگاه گلد فريد. 26

2-14 مفهوم حل مساله از ديدگاه هاي مختلف. 27

2-15 ابعاد و دسته بندي مهارتهاي زندگي. 28

2-16 مهارت همدلي. 29

2-17 اهميت همدلي در روابط زوجين. 30

2-18  اجزاء همدلي. 30

2-19 راه هاي رسيدن به همدلي. 31

2-20 مهارت برقراري ارتباط مؤثر. 31

2-20-1 اهميت ارتباط مؤثر در روابط زوجين. 32

2-20-2 عناصر اصلي ارتباط. 32

2-21 مهارت مديريت خشم. 32

2-22 اهميت كنترل خشم در روابط زوجين. 33

2-23 شيوه هاي مديريت خشم. 33

2-24 مهارت رفتار جرات مندانه. 34

2-25 اهمیت رفتار جرات مندانه. 34

2-26 مهارت مدیریت استرس. 35

2-27 انواع مقابله با استرس. 35

2-28 راهبرد های مقابله با استرس. 35

2-29 مهارت تفکر خلاق. 37

2-30 اهمیت خلاقیت در زندگی زناشویی. 37

2-31 مهارت حل مساله. 37

2-32 عوامل تاثير گذار در حل مساله اجتماعي. 40

2-32-1  عوامل ژنتيكي. 40

2-32-2 ويژگي هاي شخصيتي . 41

2-32-3 عاطفه . 41

2-32-4 خوش بيني – بدبيني. 41

2-32-5 اميد . 41

2-32-6 كمال گرايي . 42

2-33 عوامل مؤثر موقعيتي و بافتي در حل مساله اجتماعي. 42

2-34 انواع مسائل . 43

2-35 ويژگي هاي افراد فاقد توان حل مساله و تصميم گيري و اهميت مهارت حل مساله در روابط زوجين . 45

2-36 تعريف ازدواج. 46

2-37 رضايت زناشويي. 47

2-38 چارچوب نظري پژوهش در زمینه رضایت زناشویی. 48

2-38-1 نظریه عقلانی – هیجانی الیس . 48

2-38-2 نظریه چرخه زندگی زناشویی. 48

2-38-3 نظريه مدل اجتماعی نای . 49

2-38-4 دیدگاه ژست اسپری . 50

2-38-5 نظريه ارتباطات. 51

2-38-6 نظریه های سیستمی . 51

2-38-7 نظریه‏های بین نسلی . 52

2-39  خانواده و اهميت آن. 52

2-40 جايگاه خانواده. 53

2-41 تعيين نقش هاي خانواده. 53

2-42 خانواده و جامعه پذيري . 54

2-43 خانواده و رضايت زناشويي. 54

2 -44 عوامل موثر بر رضايت زناشويي. 57

2-45  ويژگي خانواده هاي سالم. 60

2-46 خصوصيات زوجين سالم. 61

2-48 مشكلات ارتباطي معمول در زوجين. 62

2 -49 استرس زناشويي و تعاملات كلامي و غير كلامي زوجين. 62

2-50 استرس زناشويي، رضايتمندي زناشويي و رضايتمندي جنسي. 64

2-51 تعارض زناشويي. 65

2-52  مراحل رشد تعارضات زناشويي. 66

2-53 عوامل مؤثر بر از بين رفتن روابط عاطفي و زناشويي :(مراحل چهار گانه مرگ عاطفي). 67

2-54 سلامت هيجان و رضايت زناشويي. 69

2-55 حل مشكل مشاركت آميز. 69

2-56 حل مساله اشتراكي، چهار جانشين بسيار رايج دارد. 69

2-57 مراحل روش حل مشكل از طريق مشاركت . 70

2-58 راهبردهاي كنار آمدن با مشكلات زناشويي . 71

2-59 پنج قاعده براي ايجاد ارتباط سازنده و مؤثر در زندگي زناشويي  72

2-60 روشهاي بهبود روابط زناشويي. 73

2-61  بررسي رضايت زناشويي در مراحل مختلف زندگي . 74

2-62 رويكردهاي زوج درماني براي بهتر شدن روابط زناشويي . 75

2-63 پیشینه تحقیق. 76

2-64 تحقيقات داخلي . 76

2-65  تحقيقات خارجي . 81

2-66 خلاصه و جمع بندی. 85

فصل سوم - روش تحقیق

3-1 مقدمه. 87

3-2 روش انجام پژوهش . 87

3-3 طرح پژوهشی. 87

3-4 جامعه آماري . 88

3-5 روش نمونه گيري . 88

3-6 شیوه ی اجرا . 88

3-7 ابزار گرد آوري اطلاعات. 90

3-7-1 روش اجرا. 92

3-7-2 نحوه تصيح و نمره گذاري. 93

3-7-3 شيوه تعبير و تفسير. 94

3-8 اعتبار و روايي. 95

3-10 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات. 96

فصل چهارم - نتایج

4-1 مقدمه. 98

4-2 یافته های توصیفی. 98

4-3 یافته های استنباطی. 99

فصل پنجم - بحث و نتیجه گیری

5-1تفسیر نتایج. 107

5-2 تفسیر نتایج حاصل از بررسی های گوناگون از طریق پاسخ به فرضیه های مطرح شده. 107

5-3 نتیجه گیری کلی. 111

5-4 محدودیت‏های تحقیق. 111

5-5 پیشنهادات. 112

5-5-1 پیشنهادات کاربردی. 112

5-5-2 پیشنهادات برای تحقیقات بعدی. 113

فهرست منابع

منابع فارسی . 115

منابع غیر فارسی. 119

پیوست

پیوست الف: جلسات برگزاری کلاس های آموزش مهارت خودآگاهی و حل مساله  125

پیوست ب: پرسشنامه رضایت زناشویی اینریچ. 129

چکیده انگلیسی . 133

فهرست جدول ها

عنوان                                                                                                                   صفحه

جدول(3-1)  طرح پژوهش. 87

جدول (3-2) شیوه ی اجرا. 89

جدول(3-3) روش نمره گذاری. 93

جدول (3-4) نمرات هريك از مقياسهاي فرعي به شرح زير محاسبه مي شود .  94

جدول شماره (4-1) یافته های توصیفی متغیرهای گروه آزمایش. 98

جدول شماره (4-2). 99

جدول شماره (4-3) آزمون برابری واریانس ها. 99

جدول شماره (4-4) جدول خلاصه تحلیل کوواریانس برای اثربخشی آموزش مهارت خودآگاهی و حل مسأله بر ارتباط زناشویی با کنترل متغیر رضایت زناشویی پیش آزمون. 100

جدول شماره(4-5) آزمون برابری واریانس ها. 101

جدول شماره (4-6) جدول خلاصه تحللیل  کوواریانس برای اثربخشی آموزش مهارت خود آگاهی و حل مسأله بر اوقات فراغت با کنترل متغیر رضایت زناشویی پیش آزمون. 101

جدول شماره (4-7) آزمون برابری واریانس ها. 102

جدول شماره (4-8) جدول خلاصه تحلیل کوواریانس برای اثربخشی آموزش مهارت خودآگاهی و حل مسأله بر مدیریت مالی با کنترل متغیر رضایت زناشویی پیش آزمون. 103

جدول شماره (4-9) آزمون برابری واریانس ها. 103

جدول شماره (4-10)جدول خلاصه تحلیل کوواریانس برای اثرهای آموزش مهارت حل مسأله بر روابط جنسی با کنترل متغیر رضایت زناشویی پیش آزمون  104

جدول شماره (4-11) آزمون برابری واریانس ها. 104

جدول شماره (4-12) جدول خلاصه تحلیل کوواریانس برای اثربخشی آموزش مهارت خودآگاهی وحل مسأله بر رضایت زناشویی (کل) با کنترل متغیر رضایت زناشویی پیش آزمون. 105

فهرست شکل ها

عنوان                                                                                                                   صفحه

شكل4-1 فرآيند حل مساله از ديدگاه گلدفريد. 26