چکیده :

تحقیق حاضر از نوع توصیفی – همبستگی می باشد که با هدف کلی بررسی و تبیین نقش پیش بینی کنندگی ویژگی های شخصیتی و هوش هیجانی در رفتار رانندگی رانندگان اتوبوس های بین شهری شیراز انجام شد. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه رانندگان اتوبوس های برون شهری شرکت های مسافربری شیراز به تعداد تقریبی 1200 نفر بود که تعداد 202 نفر از رانندگان به روش نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند و با استفاده از پرسشنامه های شخصیت، هوش هیجانی و رفتار رانندگی مورد سنجش قرار گرفتند و یافته های آماری در قالب آمار توصیفی(همبستگی پیرسون) و استنباطی(رگرسیون چندگانه و تحلیل واریانس یکراهه) مورد بررسی  قرار گرفت و نتایج زیر بدست آمد: 1-از بین ابعاد ویژگی های شخصیتی، تنها بعد وظیفه شناسی پیش بینی کننده منفی رفتار رانندگی است و متغیرهای پنجگانه شخصیت مجموعا 9 درصد از واریانس کل متغیر رفتار رانندگی را پیش بینی می کنند. 2- از بین مولفه های هوش هیجانی، بعد خودآگاهی به طور منفی و معنادار پیش بینی کننده رفتار رانندگی می باشد و مولفه های هوش هیجانی در مجموع قادرند 21 درصد از واريانس كل متغير رفتار رانندگی را تبيين كنند. 3-بین رفتار رانندگی رانندگان اتوبوس با توجه به سن تفاوت معنی داری وجود دارد و رانندگان رده سنی 20 تا 30 رفتار رانندگی بالاتری را نسبت به رانندگان رده سنی 50 سال به بالا گزارش کرده اند. 4- بین رفتار رانندگی رانندگان اتوبوس با توجه به سابقه کار تفاوتی مشاهده نشد. 5- بین رفتار رانندگی رانندگان خویش فرما و سایر رانندگان، تفاوت به نفع گروه رانندگان خویش فرما معنی دار بوده است. 6- بین رفتار رانندگی رانندگان اتوبوس با توجه به تحصیلات، تفاوتی مشاهده نشد.

**نکته: رفتار رانندگی یک نمره کلی از پرسشنامه منچستر می باشد که معرفی کننده خطاها، اشتباهات و تخلفات می باشد.

کلمات کلیدی: ویژگی های شخصیتی، هوش هیجانی، رفتار رانندگی، رانندگان.

فهرست مطالب

عنوان                                                                                         صفحه

فصل نخست: کلیات  پژوهش

مقدمه.......................................... 2

بيان مسئله .................................... 3

اهميت پژوهش.................................... 8

اهداف تحقیق.................................... 9

اهداف کاربردی ................................. 9

فصل دوم: گستره نظری و پیشینه تحقیقاتی

مقدمه......................................... 11

مبانی نظری رفتار رانندگی...................... 11

شخصیت فردی و رفتار رانندگی.................... 17

مبانی نظری ویژگی های شخصیت.................... 19

نظریه های شخصیت............................... 25

مبانی نظری هوش هیجانی......................... 37

تعريف هوش هيجاني............................... 37

تاریخچه هوش هیجانی............................ 40

نظریه های هوش هیجانی ......................... 42

مؤلفه های هوش هیجانی ......................... 44

پیشینه تحقیقاتی............................... 52

فرضیه ها ..................................... 58

تعاریف نظری و عملیاتی متغیرها ................ 58

فصل سوم : روش تحقیق

طرح کلی تحقیق...................................................................................................................62

جامعه آماری.........................................................................................................................62

نمونه و روش نمونه گیری....................................................................................................62

     یافته های جمعیت شناختی....................................................................................................63

     ابزارهای پژوهش...................................................................................................................66

     پرسشنامه شخصیت.......................... ...66

    پرسشنامه هوش هیجانی....................... .68

    پرسشنامه رفتار رانندگی................... .70

    روش کار................................... 73

    روش تجزیه و تحلیل اطلاعات.................. 73

ملاحظات اخلاقی پژوهش............................ 73

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته ها

یافته های توصیفی.............................. 75

یافته های مربوط به فرضیه های تحقیق............ 78

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

مقدمه......................................... 86

بحث و نتیجه گیری.............................. 87

محدودیتها..................................... 92

پیشنهادها..................................... 93

منابع......................................... 95

پیوست......................................... 104

پرسشنامه ویژگی های شخصیت نئو.................. 105

پرسشنامه هوش هیجانی........................... 109

پرسشنامه رفتار رانندگی........................ 111

فهرست جداول

جدول 3-1تركيب گروه شركت كنندگان در پژوهش برحسب متغیر سن  63

جدول 3-2تركيب گروه شركت كنندگان در پژوهش بر حسب نوع استخدام  64

جدول 3-3تركيب گروه شركت كنندگان در پژوهش بر حسب سابقه خدمت   64

جدول 3-4تركيب گروه شركت كنندگان در پژوهش برحسب میزان تحصیلات  65

         جدول 3-5 تركيب گروه شركت كنندگان در پژوهش بر حسب نوع مالکیت ..........................65

جدول4-1: اطلاعات مربوط به ابعاد ویژگی های شخصیت 75

جدول4-2 ميانگين كل، انحراف استاندارد و دامنه تغييرات متغیر هوش هیجانی........................................ 76

جدول4-3 ميانگين كل، انحراف استاندارد و دامنه تغييرات متغیر رفتار رانندگی....................................... 77

جدول4-4 ماتريس همبستگي بين متغيرهاي پژوهش      78

جدول4-5 : تحلیل رگرسیون چند متغيره ابعاد شخصیت در تبیین رفتار رانندگی....................................... 79

جدول4-6: تحلیل رگرسیون چند متغيره مولفه های هوش هیجانی در تبیین رفتار رانندگی.....80

جدول4-7 : مقایسه رفتار رانندگی گروههای سنی مختلف رانندگان    81

جدول شماره4-8 آزمون تعقیبی توکی............... 82

جدول4-9 : مقایسه رفتار رانندگی رانندگان با سوابق کاری مختلف  82

جدول4-10 : مقایسه رفتار رانندگی رانندگان خویش فرما و سایر رانندگان...................................... 83

جدول4-11 : مقایسه رفتار رانندگی گروههای تحصیلی مختلف رانندگان 84