چکیده

ايثار و شهادت ، مفاهيمي ارزشمند در همه ي جوامع بشري هستند . همه ي ملّت ها به فداكاران ، جانبازان و سلحشوران خود به ديده احترام مي نگرند ؛ ليكن شيوه هاي اين تقدسگرايي و احترام متفاوت است . درآموزه هاي اسلامي ، جوهره فرهنگ ايثار و شهادت از خودگذشتگي ، اخلاص و آزادمنشي هوشمندانه و هدفمند است.ترويج و اشاعه ي فرهنگ ايثارو شهادت ، آثار بسيار مثبت اخلاقي ،اعتقادي ، سياسي ، اقتصادي ، فرهنگي را در بردارد .

با توجه به گستره ی فرهنگ جهاد و شهادت در تاریخ ملت ایران و تجلی درخشان آن پس از پیروزی انقلاب اسلامی در قالب دفاع مقدس،این مولفه جایگاهی رفیع در ژئوکالچر جمهوری اسلامی ایران دارد. لذا نگارنده در این پایان نامه به ماهیت تحقیق با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به شیوه کتابخانه ای به گردآوری اطلاعات پرداخته و ضمن تجزیه و تحلیل جهت پاسخ گویی به سوال ذیل برآمده است: ایثاروشهادت چه تاثیری بر ژئوکالچر جمهوری اسلامی ایران دارد؟به منظور پاسخ به سوال فوق، دو فرضیه زیر مورد ارزیابی قرار گرفته اند:

-فرهنگ ایثار و شهادت می تواند موجب توسعه ژئوکالچر شیعه گردد.

-فرهنگ ایثار و شهادت در پیشبرد اهداف و تحقق استراتژیک جمهوری اسلامی میتواند موثر باشد.

اهداف این تحقیق عبارتند از:

 تحلیل پیامدهای معنوی ایثار و شهادت در توسعه جامعه اسلامی

 تحلیل تاثیرفرهنگ ایثار شهادت در ژئوکالچرشیعه

 ارائه استراتژی مناسب جهت تقویت ماندگاری ایثار شهادت

واژگان کلیدی:ژئوکالچر،ایثار،شهادت،ایران،شیعه

فهرست مطالب                                                             صفحه

چکیده                                                    1

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1– بیان مسئله                                                      3

1-2- سوال تحقیق                                                       4

1-3- فرضیه                                                      4

1-4- ضرورت و اهمیت تحقیق                                             4

1-5- اهداف تحقیق                                                      5

1-6-محدودیت های تحقیق                                                 5

1-7- سازماندهی پژوهش                                                  5

1-8-پیشینه تحقیق                                                      5

1-9-مفاهیم و واژه ها                                                 8

فصل دوم: مبانی نظری تحقیق

2-1-ژئوپلیتیک                                                                                                                         12

2-1-1- رويكرد ژئوپليتيك در دوران نوين (ژئوپليتيك پست مدرن)                12

2-1-2-ژئوپلیتیک جهان اسلام                                    13

2-1-3-رابطه دین و ژئوپلیتیک                                               15

2-1-4- ژئوپولیتیک مقاومت در برابر ساختار غرب محور                             16

2-2- مفهوم ژئوکالچر                                          17

2-2-1- پیدایش و تعریف                                    19

2-2-2- نظام ژئوکالچر محلی و جهانی                                19

2-2-2-1-كاربرد جهاني                                         20

2-2-2-2-كاربرد منطقه ای                                      21

2-2-2-3-كاربرد محلي و ملي                                    22

2-2-3- ارتباط ژئوکالچر با برخی مفاهیم جغرافیای سیاسی                      22

2-2-3-1- ژئوکالچر و هویت ملی                                 22

2-2-3-2- ژئوکالچر و علت وجودی کشورها                             24

2-2-3-3- ژئوکالچر و منافع ملی کشورها                             25

2-2-4 نظریه­های مبتنی بر نقش عوامل فرهنگی در نظام جهانی                    26

2-2-4-1- نظریه مارتین گلاسنر                                       26

2-2-4- 2-نظریه ساموئل هانتینگنون                                 26

2-2-4-3- نظریه نایخت­من                                   28

2-2-4-4- نظریه فوکویاما (تئوری ژئوپلیتیک پایان تاریخ)                         29

2-2-4-4-1-شیعه به روایت فوکویاما                                  30

2-2-4- 5-نظریه مانوئل کاستلز (جامعه‌ی شبکه‌ای)                          32

2-2-4-6-والرشتاین و تئوری ژئوکالچر                               33

فصل سوم: مواد و روش ها

3-1-متغیرها                                              36

3-1-1- متغیر مستقل                                           36

3-1-1-1-ایثار و شهادت                                    36

3-1-1-1-1-شهادت                                          36

3-1-1-1-2-فرهنگ ایثار و شهادت                                 39

3-1-1-1-3- آثار فرهنگ شهادت طلبی                                           40

3-1-1-1-4-راه­های دستیابی به فرهنگ شهادت طلبی                      40

3-1-1-1-5-آسیب­های تهدیدکننده فرهنگ ایثار و شهادت                       41

3-1-1-1-6-عوامل مؤثر بر پدیدآیی و گسترش فرهنگ ایثار و شهادت                41

3-1-1-1-7-آثار وپیامدهای فرهنگی فرهنگ ایثار وشهادت                     42

3-1-1-1-8-نقش دفاع مقدس درگسترش فرهنگ ایثار و شهادت                    43

3-1-1-1-8-فرصت‌ها و ظرفیت‌های دفاع مقدس در ترویج فرهنگ ایثار و شهادت            43

3-1-1-1-9-ضرورت بهره گیری از تجارب رزمندگان اسلام از منظر فرهنگ ایثار وشهادت     43

3-1-1-1-10-موانع بازشناسی فرهنگ ایثار و شهادت                          45

3-1-1-1-11-عوامل مؤثر بر پدیدآیی و گسترش فرهنگ ایثار و شهادت               44

3-1-1-1-12-فلسفه ایثار و شهادت                                45

3-1-2- متغیر وابسته                                          46

3-1-2-1-ژئوکالچر جمهوری اسلامی ایران                          46

3-1-2-1-1- جمهوری اسلامی ایران                                 49

3-1-2-1-2- محدوده جغرافیایی                                       49

3-1-2-1-3- جمعیت                                       51

3-1-2-1-4-منابع                                        53

3-1-2-1-4-1-منابع صنایع و معادن                              53

3-1-2-1-4-2-منابع طبیعی                                    53

3-1-2-1-5-اهداف استراتژیکی                                 53

3-1-2-1-6-هویت آریایی                                      55

3-1-2-1-7- تاریخ                                           56

3-1-2-1-8- سنن، آداب و رسوم                                58

3-1-2-1-9- مذهب شیعه                                   59

3-1-2-1-10- اعتقاد به انتصاب ولایت(علی(ع)) عنوان امام و متعاقبا لزوم ولی فقیه       59

3-1-2-1-11- اعتقاد به ظهور منجی عادل                         60

3-2- روش تحقیق                                         62

3-2-1- روش گردآوری داده­ها                                  62

3-2-2- روش تجزیه و تحلیل داده­ها                              62

فصل چهارم: یافته های تحقیق

4-1-تحولات مبتنی بر بهره­گیری از قدرت ژئوکالچر در خاورمیانه             64

4-1-1- ژئوپلیتیک شیعه                                      64

4-1-2- تلاش برای ایجاد کردستان بزرگ                           65

4-1-3- دولت اسلامی عراق و شام(داعش)                           67

4-2-تحليل ژئوكالچر جمهوري اسلامي ايران                        67

4-2-1-جايگاه ژئوكالچر در استراتژي جمهوري اسلامي ايران                  69

4-3-ظهور اسلام‌گرایی و تحولات ژئوکالچر در ساختار نظام بین‌الملل            70

4-4-صدور انقلاب و گسترش دگرگونی‌های ژئوپلیتیک ـ ژئوکالچر            71

4-5-جایگاه ایثار و شهادت در ژئوکالچر ج.ا.ا                            73

4-5-1-جایگاه بکاء و عزاداری در ژئوکالچر ج.ا.ا                     76

4-5-2- تاریخچه عزاداری در ژئوکالچر شیعه                          77

4-5-3- آغاز عزاداری امام حسین(ع)                                 78

4-5-4- تحلیل قیام عاشورا                                     81

4-5-5- جایگاه ایثار و شهادت در متون اسلامی                             83

4-5-5-1-قرآن کریم                                        84

4-5-5-2-نهج­البلاغه                                        84

4-5-5-3- صحیفه سجادیه                                    85

4-5-5-4- احادیث                                          86

4-5-6-  عوامل تأثیرگذار بر ماندگاری نهضت خونین کربلا                   87

4-5-6-1- نقش امامان شیعه(ع)                                      87

4-5-6-2- نقش علمای بزرگ دینی در طول تاریخ                        88

4-5-6-3- نقش انقلاب اسلامی                                     88

4-5-7-نقش جنگ تحمیلی و دفاع مقدس  بر  ایثار و شهادت                   90

4-5-8-نقش مقام معظم رهبری در توسعه ایثار و شهادت در ژئوکالچر ایران                 91

4-5-9-چشم انداز توسعه ایثار و شهادت در ژئوکالچر جمهوری اسلامی ایران            93

5-5-10-موثرترين راهكارهاي ترويج ژئوکالچر ايثار و شهادت درجامعه                 95

فصل پنجم: ارزیابی فرضیه ها و نتیجه گیری

مقدمه                                                    98

5-1- ارزیابی فرضیه اول                                           99

5-2- ارزیابی فرضیه دوم                                           100

نتیجه گیری                                               101

منابع                                                    102

فهرست نقشه ها                                                                                                     صفحه

 نقشه 2-1: تمدن های مورد نظر هانتینگتون                                                     27

نقشه 2-2 : ایران و سایر مناطق در تئوری ژئوکالچر والرشتاین                     34

نقشه 3-1 : کشورهای همجوار ایران                                  51

فهرست نمودار ها                                                                                                  صفحه

نمودار1-3درصدجمعیت ساکن،روستایی و شهری بر اساس آمار و سرشماری عمومی 1390        52