چکیده:

انتخاب یک مکان مناسب برای فعالیت در سطح محله و مناطق، یکی از تصمیمات پایه ای برای انجام یک طرح پژوهشی است که نیازمند تحقیق در یک مکان مورد مطالعه از دیدگاه های مختلف می‌باشد.

در مقیاس محلات و مناطق، مکان یابی فعالیتی است که قابلیت­ها و توانایی­های یک منطقه را از لحاظ وجود زمین مناسب و کافی و همچنین سازگاری آن با سایر کاربری­ها، به منظور انتخاب مکانی مناسب و کاربردی مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهد.

هدف این پایان نامه مکانیابی مناطق بهینه برای ایجاد پارکینگ طبقاتی در منطقه هشت شهرداری تبریز با استفاده از نرم افزار Arc GIS بوده است. برای این منظور داده­های اولیه از این منطقه تهیه و آماده و مدل مورد استفاده این  پایان­نامه، مدل فازی –ANP انتخاب شد.لایه­های مورد استفاده در این پژوهش عبارتند از: تراکم جمعیت، تراکم ساختمانی، مساحت پارکینگ ، دسترسی بر اساس عرض معبر، قیمت زمین، عرضه پارکینگ، تقاضای پارکینگ و تعداد خودرو.

ابتدا در نرم افزار Super decision   وزن مناسب برای لایه­ها اعمال شد، سپس نتایج وزن دهی بر روی لایه ها در محیط نرم افزار Idrisi اعمال گردید و اقدام به فازی کردن لایه­ها شد و مناطق مناسب پارکینگ طبقاتی انتخاب شد. نتیجه این عملیات فازی به نرم افزار Arc map  انتقال داده شد و خروجی و تحلیل نتایج در این محیط انجام گرفت.

فهرست مطالب

فصل اول : کلیات

1-1-  مقدمه 1

1-2-  بیان مسئله 2

1-3-  سوالات تحقیق 5

1-4-  فرضیات تحقیق 5

2فصل دوم : مبانی نظری و پیشینه تحقیق

2-1-تصميم‌گيري چندمعياره(MCDM) و سيستم اطلاعات جغرافيايي(…………………..……. (GIS8

2-2-  روش تحليل شبكه ( ANP ) 9

2-3-  تعریف مجموعه فازی 10

2-3-1-............................................................ نمایش مجموعه‌های فازی 11

2-4-  مفهوم پارکینگ 12

2-4-1-................................................................................ اهمیت پارکینگ 12

2-4-2-..... مشکلات ناشی از فقدان پارکینگ در سطوح شهری 12

2-5-  انواع پارکینگ های شهری 14

2-5-1-............................................................... پارکینگ های خیابانی 14

2-5-2-.................................................................................. طرح پارکبانی 14

2-5-3-..................................................................... پارکینگ های همسطح 15

2-5-4-.................................................................. پارکینگ های طبقاتی 16

2-5-5-....................................................................... پارکینگ های بامی 16

2-5-6-.......................................................... پارکینگ های زیر زمینی 17

2-5-7-............................................................ پارکینگ های اتوماتیک 17

2-5-8-.................................................................. پارکینگهای اختصاصی 18

2-6-  اهداف ایجاد پارکینگ های شهری 18

2-7-  مفهوم مکان یابی 20

2-7-1-.......................................................................... مبانی مکان یابی 20

2-8-  معیارهای مکان یابی 22

2-8-1-........ عوامل موثر در انتخاب معیار در مکان یابی 24

2-9-  بررسی منابع 24

فصل سوم:منطقه مورد مطالعه

3-1-  مقدمه 31

3-2-  ساختار محیط طبیعی 31

3-3-  حدود و موقعیت جغرافیایی 31

3-4-  توپوگرافی 33

3-5-  واحد کوهستانی 33

3-6-  واحد جلگه 34

3-7-  ژئومورفولوژی 35

3-8-  خصوصیات جمعیتی و اجتماعی شهر تبریز 35

3-9-  ساختار جمعیت 36

3-10-.................................................................................. بافت کالبدی شهر 37

3-11- شناخت محدوده‌ی مورد مطالعه(محور تاریخی-فرهنگی تبریز) 38

3-12- بررسی پیوندهای عمدهی منطقه با مناطق همجوار کارکردی ـ ارتباطی 39

3-13-.......................................................................... شناسایی محیط طبیعی 40

3-13-1- ارزشهای دید و مناظر طبیعی(گسترهها و محورهای واجد ارزش زیست محیطی) 40

3-14-................... خصوصیات اصلی شبکهی ارتباطی و نظام حرکت 40

3-15-................................................................. مسائل عمدهی نظام حرکت 41

3-16- کاربری زمین و ویژگیهای آن در محدودهی مطالعاتی 42

3-17-................................ الگوهای کلی کاربری طبقات در بناها 42

3-18- گروهبندی کمیتی و کیفیتی کاربری و میزان تخصیص زمین به آنها 43

3-19-........................... ویژگیهای اصلی معماری و مسکن در محلات 44

3-20-............................................................... پراکندگی معماری مسکونی 44

3-21-................. نحوهی توزيع فعاليت و چگونگي استفاده از زمين 46

3-22-................................................. شناسايي ساختار كالبدي منطقه 48

3-23-.. ويژگيهاي شكلي، سيماي شهري و تركيب توده و فضا 49

3-24-....................................... الگوي توزيع فضاهاي شهري(محورها، ...) 50

فصل چهارم : مواد و روش

4-1-  مقدمه 54

4-2-  مواد: 55

4-2-1-...................................................................................................... جمعیت 55

4-2-2-............................................................................. تراکم ساختمانی 55

4-2-3-..................................................................................... تعداد خودرو 56

4-2-4-............................................................................. تقاضای پارکینگ 56

4-2-5-.................................................................................. عرضه پارکینگ 56

4-2-6-...................................................................................................... مساحت 57

4-2-7-........................................................................................... قیمت زمین 57

4-3-  نرم افزار 58

4-4-  روش 58

4-4-1- روش تحليل شبكه 58

4-4-2- تفاوتهاي روش تحليل شبكه و روش تحليل سلسله مراتبي 60

4-5-  مراحل روش تحليل شبكه 61

4-5-1-............................................... ساخت مدل و پيكربندي مسأله 61

4-5-2- تشكيل ماتريسهاي مقايسه زوجي و محاسبه بردارهاي وزن 62

4-5-3-..................................................................... تشكيل سوپر ماتريس 63

4-5-4- محاسبه توزيع ماندار سوپرماتريس وزن دار شده 64

4-5-5-   نرمال كردن وزنهاي به دست آمده با در نظر گرفتن هر خوشه 64

4-5-6-..................................................................... انتخاب گزينه برتر 64

4-5-7- -مرحله کشف، شناسایی و دسته بندی معیار ها، زیر معیار ها و جایگزین ها 68

4-5-8-.............................. مرحله ترکیب ضریب اهمیت گزینه ها 68

4-6-  تئوری منطق فازی 69

4-7-  منطق فازی 70

4-8-  مجموعه فازی 72

4-8-1-....................................................................... مجموعه فازی مکمل 72

4-8-2-....................................................................... اشتراک دو مجموعه 72

4-8-3-.......................................................... اجتماع دو مجموعه فازی 72

4-8-4-..................................................................... تساوی مجموعه فازی 72

فصل پنجم : یافته های پژوهش

5-1-  مقدمه 75

5-2-  یافته ها 75

5-2-1- تحلیل شاخص های مورد استفاده در مکان یابی بهینه پارکینگ های طبقاتی 75

5-2-1-1------ جمعیت 76

5-2-1-2------------ تراکم ساختمانی 78

5-2-1-3------------ تعداد خودرو 79

5-2-1-4------------ تقاضای پارکینگ 81

5-2-1-5------------ عرضه پارکینگ 83

5-2-1-6------------ دسترسی بر اساس عرض معبر 84

5-2-1-7------------ مساحت 86

5-2-1-8------------ قیمت زمین 87

5-3-  مکانیابی بهینه پارکینگ طبقاتی 89

فصل ششم : نتیجه گیری

6-1-  نتایج و آزمون فرضیات 94

6-2-  اثبات فرضیه ها 96

6-3-  پیشنهادات 97

فهرست اشکال

شکل شماره 1-1- فرآیند انجام پژوهش................................................................................................................6

شکل شماره 3-1- نقشه محدوده منطقه 8 شهرتبریز.........................................................................................32

شکل شماره 3-2- نقشه موقعیت محلات منطقه هشت................................................................................. 46

شکل شماره 4-1- روش تحلیل سلسله مراتبی و تحلیل شبکه......................................................................60

شکل شماره 4-2- روند نمای تصمیم گیری در روش تحلیل شبکه..............................................................61

شکل شماره 4-3-شکل فلوچارت پژوهش..............................................................................................................65

شکل شماره 4-4-تابع عضویت فازی برای متغبرهای زبانی...............................................................................73

شکل شماره 5-1- الگوی شماتیک ANP برای انتخاب گرینه‌های مناسب.....................................................75

شکل شماره 5-2- نقشه تراکم جمعیت ..................................................................................................................77

شکل شماره 5-3- نقشه تراکم ساختمانی..............................................................................................................79

شکل شماره 5-3- نقشه تعداد خودرو...................................................................................................................81

شکل شماره 5-4- نقشه تقاضا..................................................................................................................................82

شکل شماره 5-5- نقشه عرضه.................................................................................................................................84

شکل شماره 5-6- نقشه دسترسی.............................................................................................................................85

شکل شماره 5-7- نقشه مساحت................................................................................................................................87

شکل شماره 5-8- نقشه قیمت...................................................................................................................................89

شکل شماره 5-9- نقشه مکانیابی پارکینگ.............................................................................................................91

فهرست جداول

جدول 1-3- تحولات جمعیتی شهر تبریز...................................................................................................................37

جدول 3-2- انواع بافت و مشخصات آن......................................................................................................................38

جدول 4-1- مهمترین کاربردهای روش تحلیل شبکه.............................................................................................59

جدول4-2- ساختار کلی سوپر ماتریس.......................................................................................................................66

جدول 4-3- نمایش وزنهای سوپر ماتریس.................................................................................................................66

جدول 4-4- مقیاس های زبانی برای درجه اهمیت ................................................................................................73

جدول 5-1- ارزش گذاری تراکم جمعیت..................................................................................................................76

جدول 5-2- ارزش گذاری تراکم ساختمانی.............................................................................................................78

جدول 5-3- ارزش گذاری تعداد خودرو....................................................................................................................80

جدول 5-4- ارزش گذاری تقاضای پارکینگ.............................................................................................................82

جدول 5-5- ارزش گذاری عرضه پارکینگ................................................................................................................83

جدول 5-6- ارزش گذاری دسترسی............................................................................................................................85

جدول 5-7- ارزش گذاری مساحت...............................................................................................................................86

جدول 5-8- ارزش گذاری قیمت زمین........................................................................................................................88

جدول 5-9- جدول وزن لایه­ها.......................................................................................................................................90

جدول 5-10- مکانیابی پارکینگ....................................................................................................................................92