چکیده

افزایش جمعیت ، رشد و توسعه جوامع شهری و روستایی همگی موجب شده است تا میزان تولید مواد زاید جامد رو به فزونی نهاده و امروزه این مساله به صورت یکی از معضلات و مشکلات بشر درآید ، که هم سلامت و بهداشت او و هم محیط زیست او را در معرض خطر قرار داده است . این تحقیق به منظور بررسی و تحلیل مهمترین منابع تولید زباله و تاثیرات زیست محیطی نحوه جمع آوری و دفع زباله ها در نواحی روستایی بخش کوچصفهان انجام شد . ناحیه مورد مطالعه تحقیق را روستاهای بخش کوچصفهان تشکیل می دهند . بخش کوچصفهان دارای 45 روستا می باشد که با توجه به تعداد کل خانوارهای روستایی آن تعداد 371 عدد پرسشنامه تهیه و به شیوه نمونه گیری سهمیه ای براساس توزیع جمعیت روستاها تکمیل و مورد مطالعه قرار گرفت . اطلاعات جمع آوری شده براساس پرسشنامه های مورد نظر و مشاهدات میدانی براساس روشهای تجزیه و تحلیل آماری و کیفی مورد تجزیه و تحلیل و نتیجه گیری قرار گرفته است . نتایج نشان دادند که دوری و نزدیکی از شهر و فعالیت های اقتصادی مردم روستا بر نوع  زباله های مصرفی و نحوه مدیریت و جمع آوری آنها اثر گذار بوده و موجب مشکلات زیست محیطی در محیط زیست روستاهای مورد مطالعه گردیده است . با توجه به عدم برنامه ریزی صحیح و کمبود امکانات و نامناسب بودن آنها و انباشت مواد جامد زائد از جمله زباله های خانگی در روستا یا اطراف آن ، محیط زیست روستا روز به روز آلوده تر شده که هم بر سلامتی افراد روستا ، هم بر سلامتی آب رودخانه ها و سفره های زیر زمینی و هم بر خاک و سلامت محصولات کشاورزی و هم بر هوای روستا تاثیرات منفی زیادی گذاشته است . با توجه به نتایج حاصل لازم است با تدبیر روشهای اصلاحی و نوین تغییرات اساسی در نحوه جمع آوری مواد زائد روستاها ایجاد گردد تا از افزایش اثرات زیست محیطی ناشی از موارد مذکور در آینده جلوگیری شود .

کلمات کلیدی : محیط زیست ، زباله ، جمع آوری زباله ، کوچصفهان

فهرست مطالب

فصل اول

1-1 بیان مساله و ضرورت تحقیق...............................................................................................................  1

1-2 اهداف تحقیق......................................................................................................................................  2 

1-3 فرضیه های اساسی تحقیق ................................................................................................................... 2

1-4 سوالات اساسی تحقیق......................................................................................................................... 2

1-5 روش اجرای تحقیق ............................................................................................................................ 2

1-6 روش جمع آوری اطلاعات ...............................................................................................................  3

1-7 ابزار جمع آوری اطلاعات .................................................................................................................. 3

1-8 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات .......................................................................................................... 3

1-9 واژه ها و مفاهیم ................................................................................................................................  3

فصل دوم

2-1 ضرورت اهمیت و توجه به محیط زیست ......................................................................................... 10

2-1-1 ضرورت  های ملی توجه به محیط زیست روستا...........................................................................10

2-2 تغییر الگوی مصرف و شیوه زندگی روستائیان....................................................................................10

2-3 انواع پسماند بر اساس قانون مدیریت پسماند.....................................................................................11

2-4 ترکیب انواع پسماندهای جامد روستایی.............................................................................................12

2-5 انواع و مشخصات کلی پسماندهای روستایی......................................................................................12

2-5-1 انواع پسماندهای غذایی.................................................................................................................12

2-5-2 زباله................................................................................................................................................12

2-5-3 خاکستر..........................................................................................................................................12

2-5-4 نخاله های ساختمانی......................................................................................................................13

2-5-5 پسماند خیابانها و کوچه ها ............................................................................................................13

2-5-6 اجساد حیوانات .............................................................................................................................13

2-5-7 وسایل اسقاطی...............................................................................................................................13

2-5-8 پسماندهای کشاورزی و باقیمانده های گیاهی................................................................................13

2-5-9  فضولات دام و طیور.....................................................................................................................13

2-5-10 پسماندهای سمی و خطرناک........................................................................................................14

2-6  مسائل بهداشتی و زیست محیطی مربوط به پسماندهای روستایی.....................................................14

2-7 جابجایی و ذخیره مواد زائد جامد روستایی در محل تولید.................................................................14

2-8  روشهای جمع آوری زباله در مناطق روستایی ..................................................................................14

2-8-1 جمع آوری خانه به خانه ...............................................................................................................15

2-8-2 جمع آوری ظرف عمومی...............................................................................................................15

2-9 روشهای دفع مواد زائد جامد روستایی ..............................................................................................15

2-9-1 روشهای غیر بهداشتی دفع زباله ها ...............................................................................................15

2-9-2 دفن بهداشتی زباله ها ....................................................................................................................16

2-10 نقش و مسئولیت دهیاران در حفاظت از محیط زیست روستا .........................................................16

2-11 مدیریت مواد زائد جامد روستایی .................................................................................................. 17

2-12 مروری بر مطالعات انجام شده در زمینه جمع آوری مواد زاید جامد در روستاهای کشور..............17

فصل سوم

3-1 داده ها .................................................................................................................................................23

3-2 مختصات جغرافیایی استان گیلان ...................................................................................................... 23

3-2-1  ویژگیهای اقلیمی استان .................................................................................................................26

3-2-2 بارندگی در استان.............................................................................................................................26

3-2-3 ویژگیهای دمایی استان ................................................................................................................... 27

3-3 معرفی شهرستان رشت.........................................................................................................................27

3-4 موقعیت جغرافیایی شهرستان رشت......................................................................................................27

3-5 موقعیت جغرافیایی بخش کوچصفهان ................................................................................................30

3-5-1 زمین شناسی بخش کوچصفهان......................................................................................................30

3-5-2 ویژگیهای اقلیمی بخش کوچصفهان ...............................................................................................33

3-5-3 بارندگی بخش کوچصفهان..............................................................................................................33

3-5-4 منابع آب بخش کوچصفهان.............................................................................................................33

3-5-4-1 آبهای سطحی..............................................................................................................................34

3-5-4-2 آبهای زیرزمینی...........................................................................................................................34

3-5-5 پوشش خاک بخش کوچصفهان......................................................................................................36

3-5-6 پوشش گیاهی بخش کوچصفهان....................................................................................................39

فصل چهارم

4-1 پیشینه تاریخی محدوده مورد مطالعه ..................................................................................................42

4-2 مشخصات جمعیتی بخش کوچصفهان .............................................................................................. 42

4-3 جامعه تحقیق ......................................................................................................................................43

4-4 اقتصاد بخش کوچصفهان .................................................................................................................. 43

4-5 وضع موجود مدیریت مواد زاید جامد در بخش کوچصفهان..............................................................44

  4-5-1 بررسی چالشهای موجود در زمینه تاثیر جمع آوری زباله های جامد بر محیط زیست................47

4-6 تاثیر جمع آوری مواد زاید جامد بر محیط های فیزیکی در بخش کوچصفهان...................................52

4-7 تحلیل و پیش بینی اثرات زیست محیطی جمع آوری مواد زاید جامد در بخش کوچصفهان..............53

4-8 ارائه نتایج جمع بندی پاسخهای ارائه شده از سوی پاسخگویان.........................................................57

4-9 بررسی فرضیات تحقیق ...................................................................................................................... 61

4-9-1 بررسی فرضیه اول ......................................................................................................................... 62

4-9-2 بررسی فرضیه دوم ........................................................................................................................ 70

فصل پنجم

5-1 بحث و نتیجه گیری.............................................................................................................................75

5-1-1 تاثیر جمع آوری مواد زائد جامد بر خاک ..................................................................................... 77

5-1-2 تاثیر جمع آوری مواد زائد جامد بر  آب ....................................................................................... 77

5-1-3 تاثیر جمع آوری مواد زائد جامد بر هوا ........................................................................................ 78

5-2 پیشنهادات اجرایی ...............................................................................................................................79

5-3 اقدامات اجرایی جهت مدیریت مواد زائد جامد .................................................................................79

فهرست منابع ..............................................................................................................................................85

الف ) فارسی ...............................................................................................................................................85

عکس از عدم ساماندهی وضعیت زباله ها و نتایج تاسف بار آن ................................................................88

چکیده انگلیسی........................................................................................................................................... 94

فهرست نقشه ها

نقشه مختصات استان ................................................................................................................................. 25

نقشه موقعیت شهرستان ...............................................................................................................................29

نقشه زمین شناسی بخش کوچصفهان...........................................................................................................31

نقشه توپوگرافی بخش کوچصفهان..............................................................................................................32

نقشه شبکه آب بخش کوچصفهان................................................................................................................35

نقشه پوشش خاک  بخش کوچصفهان........................................................................................................ 38

نقشه پوشش گیاهی بخش کوچصفهان.........................................................................................................40

نقشه موقعیت روستاهای کوچصفهان ..........................................................................................................63

نقشه موقعیت روستاها با فاصله دور از شهر رشت......................................................................................64

نقشه موقعیت روستاهایی که زباله هم جمع آوری شده هم در رودخانه تخلیه می شود .............................65

نقشه موقعیت روستاهایی که زباله هم جمع آوری شده هم سوزانده می شود ............................................67

نقشه موقعیت روستاهای نزدیک به شهر رشت ..........................................................................................69

نقشه روستاهای طرح آزمایشی کمپوست ................................................................................................. 81