چکیده :

صنعت توریسم اکنون به عنوان صنعتی پویا با ویژگی های نوسعه مدارانه خود،بخش مهمی‌از فعالیتهای تولیدی را در جهان پیشرفته و رو به رشد به خود اختصاص داده است. رشد این صنعت در هر کشور، نیاز به استراتژی مناسب و برنامه ریزی و مدیریت بالنده دارد. هدف این پژوهش که در شرق استان هرمزگان انجام می‌شود شناخت قابلیت ها و ظرفت های اکوتوریسمی‌این منطقه،تعیین مکان های مناسب برای توسعه پایدار و توسعه اکوتوریسم با استفاده از مدل AHP و مدل مخدوم است.از روش AHP پس از تعریف معیارهایی که ترکیبی از معیارهای کمی‌و کیفی است،ابتدا نقشه های منابع لایه های اطلاعاتی را در نرم افزار GIS طبقه بندی و وزن دهی می‌شود و پس از تبیین مبانی نظری و تعریف معیارهای اصلی و موثر در انتخاب و توسعه فعالیت های گردشگری، آمار و اطلاعات مورد نیازاز طریق بررسیهای میدانی جمع آوری خواهد شد.

یافته های تحقیق از بررسی توانایی های این مناطق در زمینه صنعت نوپای گردشگری،حاکی از این واقعیت است که این شهرستانها به لحاظ موقعیت خاص جغرافیایی خود و واقع شدن در کنار آبهای آزاد و همجواری با کشورهای حاشیه جنوب خلیج فارس و دریای عمان،داشتن آب و هوای مطبوع و دلپذیر در فصل پاییز و زمستان و بهره برداری از مناظر چشم نواز طبیعی و تاریخی،ظرفیت تبدیل شدن به یکی از قطبهای بزرگ گردشگری در جنوب شرقی کشور را دارا است.

مانع اساسی وضعیت بزرگ در راه رسیدن به این هدف به تعدد تصمیم گیران و مسائل مدیریتی و ضعف در زیر ساخت ها باز می‌گردد. راهکارهای این پژوهش در بهینه سازی وضع موجود و ساماندهی صنعت گردشگری در این شهرستان می‌باشد.

واژگان کلیدی :

توسعه اکوتوریسم،مدل AHP،مدل مخدوم،توسعه پایدار،شرق استان هرمزگان

فهرست مطالب

عنوان                                                      صفحه

فصل اول.. 1

کلیات تحقیق.. 1

1-1مقدمه .. 2

1-2انگیزه انتخاب موضوع .. 3

1-3تعریف مساله و بیان سوال های اصلی تحقیق .. 3

1-4پیشینه تحقیق.. 6

1-5 فرضیه های تحقیق .. 9

1-6 هدف های اساسی تحقیق .. 9

1-7 اهمیت و ضرورت انجام تحقیق .. 10

1-8 روش انجام تحقیق.. 10

1-9 روش و ابزار گردآوری اطلاعات .. 11

1-10 ساختار پایان نامه.. 11

فصل دوم.. 13

مبانی نظری.. 13

1-2مقدمه .. 14

2-2  تعریف توریسم و توریست .. 16

2-3مسافرت و جهانگردی.. 17

2- 4انواع گردشگری .. 18

2- 5 اکوتوریسم.. 21

2-6 پیشینه اکوتوریسم .. 21

2-7 تعاریف و مصادیق اکوتوریسم .. 22

2-8 گردشگری در جهان.. 24

2-9-  گردشگری در ایران.. 25

2-10 انواع جاذبه های گردشگری :.. 26

2-11 اثرات گردشگری :.. 27

1-2-11 اثرات فرهنگی – اجتماعی گردشگری :.. 27

2-2-11 اثرات اقتصادی گردشگری :.. 27

3-2-11 اثرات زیست محیطی گردشگری :.. 28

2-12 توریسم و اکوتوریسم در آیینه آمار :.. 28

2-13 اکوتوریسم و توسعه.. 30

1-2 -13   زمینه های اقتصادی توسعه اکوتوریسم :.. 32

2-2- 13 زمینه های اجتماعی توسعه اکوتوریسم :.. 33

2-14 راهکار توسعه اکوتوریسم :.. 33

2-15 توسعه پایدار.. 34

1-2-15 تعاریف و مفاهیم :.. 34

2-2- 15 توسعه پایدار و گردشگری پایدار :.. 36

3-2 -15 رویکردهای حاکم بر توسعه پایدار :.. 37

2-16 معرفی منطقه مورد مطالعه.. 38

2-17  موقعیت جغرافیایی  شهرستان جاسک.. 38

2-18  وضعیت جوی  شهرستان جاسک.. 39

2-19 ناهمواری‌ها و عوارض طبیعی شهرستان جاسک.. 42

2-20 رودخانه های شهرستان جاسک.. 44

2-21  جغرافياي جانوري شهرستان جاسک.. 45

2-22 جغرافیای گیاهی شهرستان جاسک.. 45

2-23  موقعیت جغرافیایی شهرستان بشاگرد.. 47

2-24 وضعیت جوی شهرستان بشاگرد.. 48

2-25  ناهمواری‌ها و عوارض طبیعی شهرستان بشاگرد.. 49

2-26 جغرافياي جانوري شهرستان بشاگرد.. 50

2-27 جغرافیای گیاهی شهرستان بشاگرد.. 50

2-28 موقعیت جغرافیایی شهرستان سیریک.. 51

2-29 وضعیت جوی شهرستان سیریک.. 52

2-30 ناهمواری‌ها و عوارض طبیعی شهرستان سیریک.. 52

2-31 جغرافياي جانوري شهرستان سیریک.. 53

2-32 جغرافیای گیاهی شهرستان سیریک.. 53

2-33 جمعیت و نیروی انسانی.. 54

2-33-1 تغییرات و رشد جمعیت استان (1390-1345).. 54

2-33-2 تغییرات جمعیت و متوسط رشد سالانه آن به تفکیک شهرستانها مورد مطالعه 90-1385. 55

2-34  تراکم نسبی جمعیت.. 56

2-34-1تراکم نسبی جمعیت استان.. 56

2-34-2 تراکم نسبی جمعیت درشهرستانهای مورد مطالعه :.. 57

2-35  معرفی برخی از جاذبه های گردشگری شرق استان هرمزگان.. 58

2-35-1  خور آذینی.. 58

2-35-1- 1 پوشش گیاهی خور آذینی.. 59

2-35-1- 2 حیات وحش خور آذینی.. 59

2-35-2  آبشار پشتگر بشاگرد.. 59

2-35-3  گلفشانهای جاسک.. 60

2-35-4  منطقه حفاظت شده جگين و گابريك.. 60

2-35-5  ساحل دریای جاسک.. 61

2-35-5-1  کپو وسراهکون(kappo).. 61

2-35-5-2  تومپ خلفان.. 61

2-35-5-3  صیدگاه های تفریحی.. 61

2-35-5-4  صید گاه های ساحل غربی.. 62

2-35-5-5  صیدگاه های ساحل شرقی.. 62

2-35-5-6- سرزمین های زیرآب و صخره های مرجانی جاسک.. 62

2-35-6  جنگل های حرا.. 63

2-35-6-1 حرا خورلوران.. 63

2-35-6-2 حراء پوراف (mudvolcano).. 63

2-35-6-3- جنگل دریائی خلاصی.. 63

2-35-6-4 حراء پهنو(pahnu).. 63

فصل سوم.. 65

روش تحقیق.. 65

3-1  روش تحقیق.. 66

3-2- روشها و ابزار گرد آوری اطلاعات.. 66

3-2-1- روش کتابخانهای.. 66

3-2-2- روش میدانی.. 66

3-2-3  روش پرسشنامه:.. 67

3 -3- چارچوب مفهومی‌فرایند تحلیل سلسله مراتبی  AHP. 67

3-3-1- مراحل تجزيه و تحليل سلسله مراتبی.. 67

فصل چهارم.. 70

تجزیه و تحلیل.. 70

مقدمه.. 71

4-1-ویژگی های فردی پاسخگویان.. 71

4-1-1- توزیع پاسخگویان بر اساس جنس.. 71

4-1-2- توزيع پاسخگویان بر حسب سن.. 72

4-1-3- توزیع پاسخگویان برحسب سطح تحصیلات.. 73

4-2   شغل پاسخگویان.. 74

4-3-  محل اقامت گردشگران.. 75

4-4-  فصل سفر گردشگران.. 76

موانع توسعه طبیعت گردی.. 77

4-6- مجاورت با خلیج فارس و جذب گردشگر.. 78

جاذبه اکوتوریستی و افزایش درآمد.. 79

4-7- انگیزه اصلی گردشگران به این منطقه.. 80

4-9-   راهکار افزایش ورود گردشگر.. 81

4-10- مهمترین شهرستان از لحاظ جذب گردشگری.. 82

4-11- بررسی تأثیر برخی مولفه ها در گسترش طبیعت گردی شرق استان هرمزگان   83

4-12- بررسی پتانسیل ها و توانایی های موجود در شرق استان هرمزگان جهت توسعه و گسترش اکوتوریسم.. 84

4-13- چارچوب مفهومی‌فرایند تحلیل سلسله مراتبیAHP. 85

4-13-1- تعیین ضریب اهمیت معیارها.. 86

4-13-2-تبيين ضرايب اهميت مناطق منتخب.. 88

4-13-2-1- حجم تقاضا.. 88

4-13-2-2-  ارزش بصری.. 90

4-13-2-3- تعداد جاذبه گردشگری.. 91

4-13-2-4- دسترسي آسان.. 93

4-13-2-5- فضاي قابل توسعه.. 94

4-13-2-6-  نزديكي به كانون هاي گردشگرفرست.. 96

4-13-3- تعیین امتیاز نهایی( اولویت) گزینه ها.. 97

4-14-نتیجه گیری.. 99

فصل پنجم.. 100

نتیجه گیری و پیشنهادات.. 100

مقدمه.. 101

5-1- فرضیات تحقیق.. 101

5-1-1- فرضیه اول.. 101

5-1-2- فرضیه دوم.. 102

5-1-3- فرضیه سوم.. 102

5-2- نتیجه گیری.. 104

5-3- پیشنهادات.. 105

منابع و ماخذ.. 106

پیوست ها.. 112

فهرست اشکال

عنوان                                                      صفحه

شکل 1 : مسافر و دیدار کننده.. 15

شکل 2 : توسعه پایدار.. 35

شکل شماره  3 : گردشگری پایدار و توسعه پایدار.. 37

نقشه4 موقعیت جغرافیایی منطقه مورد مطالعه.. 38

نقشه  5  تقسیمات سیاسی شهرستان جاسک.. 39

نقشه  6  منحنی هم تبخیر منطقه مورد مطالعه.. 40

نقشه 7 منحنی هم باران منطقه مورد مطالعه.. 41

نقشه  8 طبقه بندی اقلیمی‌منطقه مورد مطالعه.. 42

نقشه  9 طبقه بندی خاک منطقه مورد مطالعه.. 43

نقشه  10 رودخانه های منطقه مورد مطالعه.. 45

نقشه  11 پوشش گیاهی منطقه مورد مطالعه.. 47

نقشه   12 تقسیمات سیاسی شهرستان بشاگرد.. 48

نقشه  13 تقسیمات سیاسی شهرستان سیریک.. 52

نقشه 14 پراکندگی جمعیت، در منطقه مورد مطالعه.. 58

فهرست جداول

عنوان                                                      صفحه

جدول 2-1- ده کشور نخست جهان از نظر تعداد گرشگر ورودی در سالهای 2006 و 2007، منبع WTO.. 29

جدول2-2 -  اسامی‌و مشخصات رودخانه‌هاي منطقه مورد مطالعه به تفكيك شهرستان محل عبور.. 44

جدول 2-3- مساحت عرصه‌های جنگلی منطقه مورد مطالعه 1388 (واحد: هکتار).. 46

جدول2-3- مساحت عرصه هاي جنگلي پاركهاي جنگلي طبيعي.. 51

جدول 2-4-.. 54

جدول 3-4- جمعیت و متوسط رشد سالانه به تفکیک شهرستان در سالهای 1385 و 1390.. 55

جدول 3-5- ميزان تراکم جمعيت به تفکیک شهرستان های منطقه مورد مطالعه سال 1390.. 57

جدول 3-1- مقايسه گزينه ها نسبت به معيار “مهارتهاي مديريتي“   69

جدول 4-1- توزیع جنس.. 71

جدول4-2 توزیع پاسخگویان بر اساس سن.. 72

جدول4-3 توزیع پاسخگویان برحسب سطح تحصیلات.. 73

جدول 4-4- شغل پاسخگویان محدوده مورد مطالعه.. 74

جدول4-5 محل اقامت گردشگران.. 75

جدول4-6 فصل سفر گردشگران به شهرهای شرق استان.. 76

جدول4-7 موانع توسعه طبیعت گردی.. 77

جدول4-8 اثرات مجاورت با خلیج فارس و جذب گردشگر.. 78

جدول4-9 جاذبه های اکوتوریستی و افزایش درآمد.. 79

جدول4-10 انگیزه اصلی گردشگران برای مسافرت به شهرهای شرق استان   80

جدول4-11 راهکار افزایش ورود گردشگر.. 81

جدول4-12 مهمترین شهرستان، از لحاظ جذب اکوتوریسم.. 82

جدول4-13 تأثیر برخی مولفه ها در گسترش طبیعت گردی در شرق استان هرمزگان.. 84

جدول4-14 بررسی پتانسیل ها و توانایی های موجود در شرق استان هرمزگان جهت توسعه اکوتوریسم.. 85

جدول 4-15- جدول معيارهاي ارزيابي مناطق گردشگري.. 86

جدول 4-16- کمیتی ساعتی برای مقایسه دودویی معیارها.. 87

جدول 4-17- تعيين ضرايب اهميت معيارهاي منتخب براي انتخاب منطقه هاي برتر   88

جدول 4-18- ضريب اهميت منطقه ها بر اساس معيار حجم تقاضا.. 89

جدول4-19- ضريب اهميت منطقه ها بر اساس معيار ارزش بصری.. 90

جدول4-20- ضريب اهميت منطقه ها بر اساس معيار تعداد جاذبه گردشگری.. 92

جدول4-21-  ضريب اهميت منطقه ها بر اساس معيار دسترسی آسان.. 93

جدول4-22- ضريب اهميت منطقه ها بر اساس معيار فضای قابل توسعه.. 95

جدول4- 23- ضريب اهميت منطقه ها بر اساس معيار نزدیکی به کانونهای مهاجر فرست.. 96

جدول4-24-مجموع امتيازهاي نهايي مناطق با احتساب ضريب اهميت معيارها   98

فهرست نمودار

عنوان                                                      صفحه

تصویر 1 : مسافر و دیدار کننده. 15

نمودار شماره3- 1-روند تغييرات افزايش جمعيت استان را از سال 1345 تا 1390 نمايان مي‌سازد.. 55

نمودار 3-2- تراکم نسبی جمعیت استان هرمزگان طی دوره 1365-1390. 56

نمودار 4-1 توزیع پاسخگویان بر اساس جنس. 72

نمودار4-2 توزیع پاسخگویان بر اساس سن. 73

نمودار4-3 توزیع سرپرست خانوار برحسب سطح تحصیلات. 74

نمودار 4-4- شغل پاسخگویان محدوده مورد مطالعه. 75

نمودار4-5- محل اقامت گردشگران. 76

نمودار4-6- فصل سفر گردشگران به شهرهای شرق استان. 77

نمودار4-7- موانع توسعه طبیعت گردی. 78

جدول4-8 اثرات مجاورت با خلیج فارس و جذب گردشگر. 78

نمودار4-8- اثرات مجاورت با خلیج فارس و جذب گردشگر. 79

نمودار4-9- جاذبه های اکوتوریستی و افزایش درآمد. 80

نمودار4-10- انگیزه اصلی گردشگران برای مسافرت به شهرهای شرق استان   81

نمودار4-11- راهکار افزایش ورود گردشگر. 82

نمودار4-12- مهمترین شهرستان از لحاظ جذب اکوتوریسم. 83

نمودار4-13- ضريب اهميت منطقه ها بر اساس معيار حجم تقاضا. 89

نمودار4-14- ضريب اهميت منطقه ها بر اساس معيار ارزش بصری. 91

نمودار4- 15- ضريب اهميت منطقه ها بر اساس معيار تعداد جاذبه گردشگری   92

نمودار4-  16- ضريب اهميت منطقه ها بر اساس معيار دسترسی آسان. 94

نمودار4- 17- ضريب اهميت منطقه ها بر اساس معيار فضای قابل توسعه. 95

نمودار4- 18- ضريب اهميت منطقه ها بر اساس معيار نزدیکی به کانونهای مهاجر فرست. 97

نمودار4-19- مجموع امتيازهاي نهايي مناطق با احتساب ضريب اهميت معيارها   98

نمودار 5-1- امتیاز نهایی مکانهای گردشگری شرق استان هرمزگان   102

نمودار 5-2- راهکارهای افزایش توریست در شرق استان هرمزگان. 103