چكيده:

یکی از مهم‌ترین رویکردهای امروزی درزمینه­ی فعالیت‌های اقتصادی روستایی ، توجه به مشارکت روستاییان در برنامه‌های توسعه است، که با ایجاد تعاونی‌های تولیدی این مهم محقق می‌شود. همچنین تعاونی‌های روستایی، به‌عنوان اساسی‌ترین رکن در توسعه پایدار روستایی در راستای اشتغال‌زایی و کاهش بیکاری، سرمایه‌گذاری، افزایش رفاه و بهره‌وری مدنظر است. روستاییان با تشکیل تعاونی‌های تولیدی، زمینه‌ای را به وجود می‌آورند تا با مشارکت خود در برنامه‌های توسعه، سرنوشت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی خود را رقم بزنند. توانمندسازی روانشناختی روستاییان زمینه آگاهی و ظرفیت‌سازی را فراهم می‌آورد. تا نقش فعالی در تعاونی‌ها داشته باشند. از این‌رو در این پژوهش به بررسی نقش توانمندسازی روانشناختی بر تشکیل تعاونی‌های تولید روستایی در شهرستان نمین پرداخته شد. برای انجام این پژوهش 380 پرسشنامه در بین روستاییان عضو تعاونی‌های تولید و غیر عضو توزیع گردید. و برای تحلیل داده­های جمع‌آوری شده از آزمون‌های رگرسیون چند متغیره، ضریب همبستگی پیرسون و آزمون T  مستقل استفاده گردید. برای پژوهش پیش رو یک فرضیه اصلی و 5 فرضیه فرعی در نظر گرفته شد. که تمامی فرضیه مورد تأیید قرار گرفت که نشان‌گر وجود رابطه معنی‌دار بین توانمندسازی روانشناختی و تشکیل تعاونی‌های تولید روستایی است.

کلیدواژه‌ها: توانمندسازی روانشناختی، تعاونی­ها، تعاونی‌های تولید روستایی، توسعه روستایی، شهرستان نمین

فهرست مطالب

عنوان                                                           صفحه

فصل اول ـ کلیات 1

1-1-مقدمه 2

1-2 بیان مسئله 3

1-3 سؤالات پژوهش: 5

1-4 اهداف پژوهش 5

1-4-1- اهداف جزئی پژوهش 5

1-5- تعریف متغیرهای تحقیق 6

1-5-1- تعاونی تولید 6

1-5-2-توانمندسازی روانشناختی 6

1-5-3- احساس شايستگي 6

1-5-4- احساس معنادار بودن 6

1-5-5- احساس خود تعیینی 7

1-5-6- احساس تأثيرگذار بودن 7

1-5-7- احساس داشتن اعتماد به ديگران 7

1-6- ضرورت انجام پژوهش 7

1-7- پیشینه پژوهش در ایران 8

1-8- پیشینه تحقیق در جهان 9

1-9-کاربردهای پژوهش 11

1-10- موانع پیش روی پژوهش 11

1-11-روش و ابزار گردآوری داده‌ها 11

1-12- نرم‌افزارهای مورداستفاده 12

فصل دوم ـ مبانی نظری و پیشینه تحقیق 13

2-1- مفهوم تعاون و شرکت‌های تعاون 14

2-2-تعاونیهای تولید روستایی 16

2-2-1 - تعریف تعاونیهای تولید روستایی 16

2-2-2- اهداف شرکت‌های تعاونی و تعاونی‌های روستایی 18

2-2-3- مزایای شرکتهای تعاونی‌های تولید روستایی 19

2-3- نظریه‌های پیرامون تعاون 22

2-3-1- رابرت اون 23

2-3-2- فيليپ بوشه 23

2-3-3- دكتر ويليام كينگ 24

2-3-4- شارل فوريه: 24

2-3-5- لوئي بلان: 26

2-4- مکتب‌های مهم تعاوني 26

2-4-1-مکتب تعاونی اسلام 26

2-4-2- مکتب تعاونی مشترک‌المنافع 27

2-4-3- مکتب کاپیتالیسم اصلاح‌شده 27

2-4-4- مكتب ضابطه ی رقابتي 28

2-4- 5-  مكتب شولتز 28

2-4-6- مكتب رايفایزن: 28

2-5- تاریخچه تعاونی‌ها 30

2-6- تاریخچه تعاونی روستایی در ایران 31

2-7- اصول تعاونی‌ها 33

2-8- عوامل مؤثر بر موفقیت تعاونی‌های تولیدی 35

2-9- تجارب تعاونی‌های روستایی در جهان 41

2-9-1- تعاونی‌های روستایی در کشورهای پیشرفته 41

2-9-1-1- تعاونی‌های کشاورزی در سوئیس 41

2-9-1-2- تعاونی کشاورزی در آمریکا 42

2-9-1-3- تعاونی کشاورزی هلند 44

2-9-1-4- پرتغال: 44

2-9-2- تعاونی‌های روستایی در کشورهای جهان سوم 45

2-9-2-1- تعاونی تولیدی در چین 45

2-9-2-2- تعاونی‌های روستایی در ترکیه 46

2-9-2-3- مکزیک: 47

2-9-2-4- اندونزی 48

2-9-2-5- تعاونی کشاورزی در مجارستان 50

2-9-2-6-تعاونی در ویتنام 51

2-9-2-7- تعاونی کشاورزی در پاکستان 52

2-10- تعاون و کارآفرینی 55

2-11-تعاون و سرمایه اجتماعی 57

2-12- توانمندسازی 59

2-12-1- مفهوم توانمندسازی 59

2-12-2- رویکردهای توانمندسازی 60

2-12-3- تبیین رابطه بین توانمندسازی روانشناختی و تعاونی‌های تولیدی 63

فصل سوم: روش‌شناسی تحقیق و معرفی محدوده مورد مطالعه 73

3-1- مقدمه 74

3-2- مدل مفهومی تحقیق 74

3-3- روش‌شناسی تحقیق 76

3-4- فرضیات تحقیق 76

3-5 - متغیرهای تحقیق: 77

3-6 - عملیاتی کردن متغیرهای تحقیق: 77

3- 7 - جامعه آماری 78

3-8 - حجم نمونه 79

3-9 - روش گردآوری اطلاعات 80

3- 10 -  طراحی پرسشنامه تحقیق؛ شناسایی روایی و پایایی آن 81

3-11 -  مقیاس‌های سنجش به‌ کار برده شده در این تحقیق 81

3-12- روایی پرسشنامه 81

3-13-  پایایی پرسشنامه 81

3-14 - تجزیه‌وتحلیل داده‌ها 82

3-15 - موقعیت جغرافیایی و سیاسی استان اردبیل 82

3-16- اقلیم، آب‌وهوا 83

3-17 - پیشینه تاریخی 83

3-18 -  مذهب و زبان 84

3-19 -جمعیت استان اردبیل 84

3-20 - موقعیت جغرافیایی و سیاسی شهرستان نمین 86

3-21- مشخصات انسانی شهرستان نمین 88

3-22 -موقعیت طبیعی 89

3-23 -. مشخصات جغرافيايي 89

3-24 . پیشینه تاریخی 89

3-25- فرهنگ و آداب‌ورسوم و قومیت‌ها 90

3-26- ویژگی‌های روستاهای شهرستان نمین 90

4-1- مقدمه 93

4-2- یافته‌های توصیفی تحقیق 93

4-2-1- مشخصات فردی پاسخگویان 93

4-2-1-1- جنسیت 93

4-2-1-2- سن 94

4-2-1-3- میزان تحصیلات 95

4-2-1-4- وضعیت اشتغال 96

4-2-1-5- نوع شغل 97

4-2-1-6- وضعیت تأهل 98

4-2-1-7- مدت سکونت در روستا 98

4-2-1-8- فاصله تا نزدیک‌ترین شهر 99

4-2-1-9- موقعیت قرارگیری روستا ازنظر جغرافیایی 100

4-2-1-10- وضعیت عضویت در تعاونیها 101

4-2-1-11- دیدگاه پاسخ گویان نسبت به شرکت های تعاونی تولید 102

4-2-2- متغیرهای توانمندسازی روانشناختی 102

4-2-2-1- متغیر خود تعیینی 102

4-2-2-2- متغیر شایستگی 103

4-2-2-3- متغیر معنی‌داری 104

4-2-2-4- متغیر تأثیر 106

4-2-2-5- متغیر اعتماد 107

4-3- نتایج استنباطی تحقیق 110

4-3-1- نتایج حاصل از ضریب همبستگی پیرسون 111

4-3-2- نتایج رگرسیون چند متغیره 112

4-3-3- نتایج حاصل از آزمون T مستقل 113

4-4- نتیجه گیری وارائه پیشنهادات 114

4-4-1-نتایج حاصل از تبیین نظری 114

4-4-2- نتایج حاصل از یافته های توصیفی تحقیق 115

4-4-3- نتایج حاصل از یافته های تبیینی 117

4-4-3-1- فرضیه اصلی 117

4-4-3-2- فرضیه اول 118

4-4-3-3- فرضیه دوم 118

4-4-3-4-فرضیه سوم 119

4-4-3-5- فرضیه چهارم 120

4-4-3-6- فرضیه پنجم 121

4-5- پیشنهاد‌ها 121

4-6- پیشنهاد برای تحقیقات آتی 122

منابع 124

فهرست جداول

عنوان                                                     صفحه

جدول (3-1): شاخص‌ها و گویه های متغیرهای تحقیق 78

جدول (3-2): جامعه آماری تحقیق 79

جدول (3-3): تعداد جمعیت استان طی سال‌های 1375 تا 1390 به تفکیک جنس 85

جدول (3-4): تعداد جمعیت استان طی سال‌های 1375 تا 1390 به تفکیک مناطق 85

جدول (3-5): تعداد جمعیت شهرستان به تفکیک مناطق و جنسیت و مقایسه آن با کل استان 87

جدول (3-6): نرخ باسوادی شهرستان نمین به تفکیک مناطق و جنسیت در سال 1390 88

جدول (7-3): اطلاعات نیروی انسانی شهرستان نمین بر اساس سرشماری 1390 88

جدول (3-8): تقسیمات سیاسی شهرستان نمین و مقایسه آن با کل استان 88

جدول (4-1) توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب جنسیت 93

جدول (4-2) توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب سن 94

جدول (4-3) توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب میزان تحصیلات 95

جدول (4-6) توزیع فراوانی پاسخ گویان برحسب وضعيت تأهل 98

جدول (4-7) توزیع فراوانی پاسخ گویان برحسب مدت سكونت در روستا 99

جدول (4-8) توزیع فراوانی پاسخ گویان برحسب فاصله تا نزدیک‌ترین شهر 99

جدول (4-9) توزیع فراوانی پاسخ گویان برحسب موقعيت قرارگيري روستا ازنظر جغرافيايي 100

جدول (4-10) توزیع فراوانی پاسخ گویان برحسب وضعيت عضويت در تعاوني 101

جدول (4-12) شاخص‌های مرکزی و پراكندگي ديدگاه پاسخگويان نسبت به شرکت‌های تعاوني 102

جدول (4-11) شاخص‌های مرکزی و پراكندگي توانمندسازي روان شناختي 108

جدول (4-13) درصد فراواني، ميانگين و انحراف معيار متغيرهای توانمندسازی روان شناختي 109

جدول (4-13) نتایج آزمون کولمگروف-اسمیرنوف جهت تعیین نرمال بودن توزیع متغیرهاي تحقيق 110

جدول (4-14) نتایج ضریب همبستگی پیرسون براي شاخص‌های توانمندسازي روان شناختي 111

جدول (4-15) نتایج ضریب رگرسیون چندمرحله‌ای مؤلفه‌های توانمندسازي روان شناختي با تشکیل تعاونی‌های تولیدی روستایی 112

جدول (4-16)ميانگين و انحراف معيار توانمندسازي روان شناختي افراد عضو و غير عضو تعاونی‌های توليد روستايي 113

جدول (4-17) نتايج آزمون T با دو گروه مستقل جهت مقايسه ميانگين توانمندسازي روان شناختي افراد عضو و غير عضو تعاونی‌های توليد روستايي 114

فهرست  نمودارها

عنوان                                                     صفحه

نمودار (3-1) تعداد جمعیت استان طی سال‌های 1375 تا 1390 به تفکیک جنس 85

نمودار (3-2): تعداد جمعیت استان طی سال‌های 1375 تا 1390 به تفکیک مناطق 86

نمودار (4-1) جنسیت پاسخگویان 94

نمودار (4-2) سن پاسخ گویان 95

نمودار (4-3) میزان تحصیلات پاسخ گویان 96

نمودار (4-4) وضعيت اشتغال پاسخ گویان 96

نمودار (4-5) نوع شغل پاسخ گویان 97

نمودار (4-6) وضعيت تأهل پاسخ گویان 98

نمودار (4-7) مدت سكونت در روستا 99

نمودار (4-8)فاصله پاسخ گويان تا نزدیک‌ترین شهر 100

نمودار (4-9) موقعيت قرارگيري روستا ازنظر جغرافيايي 101

نمودار (4-10) وضعيت عضويت پاسخ گويان در تعاوني 101

فهرست اشکال

عنوان                                                     صفحه

شکل (2-1) اصول تعاونی‌ها 35

شکل (2-2) شرایط موفقیت شرکت‌های تعاونی 38

شکل (2-3) رویکردهای توانمندسازی 61

شکل (3-1) مدل مفهومی تحقیق 75

شکل (4-1) اهمیت نسبی متغیر های توانمندسازی روانشناختی (مستقل) در تشکیل تعاونی‌های تولیدی 113