چكيده

مقدمه: نوع رژیم غذایی، از عواملی است که در پوسیدگی دندان ها نقش دارد. مطالعه حاضر با هدف بررسی نمايه تغذيه سالم و الگوهاي غذايي به همراه تجربه پوسیدگی در دانشجویان خوابگاهی و غیر خوابگاهی دانشکده دندانپزشکی مشهد درسال 1391 انجام شد.

روش كار: این مطالعه بر روی کلیه دانشجویان سال های چهارم ، پنجم وششم دندانپزشکی دوره عمومی دانشکده دندانپزشکی مشهد که معیارهای ورود مطالعه را دارند انجام شد. دانشجویان به دو گروه خوابگاهی و غیر خوابگاهی تقسیم شده و فرم رضایت نامه و پرسشنامه بسامد غذایی FFQ را به منظور تعیین بررسي الگو هايي غذائي تکمیل نمودند. به منظور ثبت وضعیت تجریه پوسیدگی، دانشجویان مورد معاینه دندانی قرار گرفتند. بر اساس راهنمای شاخص DMFT سازمان جهانی بهداشت، نمره DMFT استخراج گردید. سپس با استفاده از نرم افزار SPSS همبستگی بین DMF (تجربه پوسیدگی دندانی) با اندکس سلامت تغذیه بدست آمد.

نتایج: بررسی انجام شده نشان داد که میانگین تغییرات DMFT در گروه خوابگاهی ها به صورت معنا داری بالاتر بوده است (p<0.001). بر اساس بررسی صورت گرفته، میزان دریافت پروتئین، چربی، کربوهیدرات، فیبر (gr/day) و انرژی (kcal/day) و ویتامین E و فولات و کالیوم (µgr/day) در گروه خوابگاهی ها بالاتر بوده است که اختلاف دو گروه از نظر آماری معنی دار بوده است (p<0.001). دریافت ویتامین A (µgr/day) در گروه خوابگاهی ها بالاتر بوده که البته میزان آن معنی دار نمی باشد(p=0.088). بررسی انجام شده با استفاده از آزمون همبستگی Pearson نشان داد که هیچ یک از شاخص های تغذیه ای بررسی شده با DMFT همبستگی معنی داری نداشته است. مقایسه نمای تغذیه در دو گروه نشان داد که این نما در دو گروه اختلاف معنی داری نداشته است (p=0.787). همچنین نمایه تغذیه با میزان تغییرات DMFT همبستگی معنی داری نداشته است.

نتیجه‌گیری: در بررسی کلی یافته های تحقیق بنظر می رسد دانشجوبان خوابگاهی و غیر خوابگاهی هر دو نیازمند تغییر و اصلاح رژیم غذایی خود می باشند. هم چنین از نظر وضعیت دندانی دانشجویان غیر خوابگاهی در وضعیت بهتری نسبت به بقیه بسر می برند. در مطالعه حاضر بین مصرف هیچ یک از گروه های غذایی با DMFT رابطه معناداری کشف نشد.

كلمات كلیدی:Food frequency Questionnaire ، پرسشنامه بسامد غذایی، Healthy Eating Index، DMFT، Food pattern

فهرست

(1) فصل اول: مروری بر متون و مقالات 5

(1-1) مقدمه 6

(1-2) کليات: 8

(1-2-1) رژیم غذایی: 8

(1-2-2) گروه های غذایی: 8

(1-2-3) هرم تغذیه ای: 17

(1-2-4) راه‏های ارزیابی رژیم غذایی 19

(1-2-5) پرسشنامه‌ی بسامد غذایی (FFQ) 20

(1-2-6) FFQهای خارجی و ایرانی 21

(1-2-7) رابطه تغذیه و سلامت دهان و دندان: 23

(1-3) مروري برمقالات: 35

(1-4) بیان مسئله 39

(1-5) اهداف و فرضيات 40

(2) فصل دوم: مواد و روش ها 42

(2-1) نوع مطالعه: 43

(2-2) حجم نمونه: 43

(2-3) زمان و مکان اجرای تحقیق: 43

(2-4) روش نمونه‌گیري: 43

(2-5) معیار های ورود و خروج مطالعه: 43

(2-6) روش جمع آوري داده‌ها: 44

(2-7) روش پژوهش: 44

(2-8) آنالیز پرسشنامه ها 45

(2-8-1) ویژگی‌های اسکنر HP Scanjet N8420 45

(2-8-2) نرم‌افزارها 46

(2-9) ثبت DMFT 50

(2-10) نحوه محاسبه نمایه تغذیه 50

(2-10-1) جدول متغيرها: 58

(2-10-2) روش تجزيه و تحليل داده‌ها و بررسی آماري: 59

(2-11) ملاحظات اخلاقی: 59

(3) فصل سوم: یافته ها 60

(3-1) یافته ها 61

(3-2) توزیع فراوانی جنسیت 61

(3-3) DMFT 62

(3-4) میزان دریافت مواد مغذی 63

(3-4-1) میزان دریافت پروتئین 63

(3-4-2) میزان دریافت چربی 64

(3-4-3) میزان دریافت کربوهیدرات 65

(3-4-4) میزان دریافت فیبر 66

(3-4-5) دریافت انرژی 67

(3-4-6) دریافت ویتامین A 68

(3-4-7) دریافت ویتامین E 69

(3-4-8) دریافت فولات 70

(3-4-9) دریافت کالیوم 71

(3-5) همبستگی بین DMFT و شاخص های تغذیه ای 72

(3-6) بررسی سهم دسته های غذایی در دو گروه خوابگاهی و غیر خوابگاهی 73

(3-6-1) میزان دریافت قند ساده 74

(3-6-2) مقایسه نمایه تغذیه 75

(3-7) بررسی همبستگی میان DMFT با سهم دسته های غذایی و نمایه تغذیه 76

(4) فصل چهارم: بحث 77

(5) فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات 86

(6) مـنـابـع 89

(7) ضمائــم 93

فهرست جداول

جدول(2-1): نمایه تغذیه گوشت و حبوبات...........................................................................52

جدول(2-2): نمایه تغذیه نان و غلات.....................................................................................53

جدول(2-3): نمایه تغذیه لبنیات............................................................................................54

جدول(2-4): نمایه تغذیه میوه.................................................................................................55

جدول(2-5): نمایه تغذیه سبزیجات........................................................................................56

جدول(2-6): نمایه تغذیه چربی...............................................................................................57

جدول(2-7): نمایه تغذیه کلسترول........................................................................................58

جدول(2-8): نمایه تغذیه چربی اشباع شده..........................................................................58

جدول (3-1): توزیع فراوانی نسبی و مطلق جنسیت...........................................................62

جدول (3-2): مقایسه تغییرات DMFT ...............................................................................36

جدول (3-3): میزان دریافت پروتئین ....................................................................................64  جدول(3-4): میزان دریافت چربی ................................................................................................65

جدول (3-5): میزان دریافت کربوهیدرات ...........................................................................66

جدول (3-6): میزان دریافت فیبر...........................................................................................67

جدول (3-7): دریافت انرژی.....................................................................................................68

جدول (3-8): دریافت ویتامین A  ..........................................................................................69

 جدول (3-9): دریافت ویتامینE. ...........................................................................................70

جدول (3-10): دریافت فولات...................................................................................................71

جدول (3-11): دریافت کالیوم ............................................................................................72

جدول (3-12): همبستگی DMFT و دریافت مواد مغذی ............................................73

 جدول (3-13): مقایسه سهم دسته های غذایی .............................................................74

جدول (3-14): میزان دریافت قند ساده ............................................................................75

 جدول (3-15): مقایسه نمایه تغذیه ..................................................................................76

جدول (3-16): همبستگی DMFT با نمایه تغذیه ..........................................................77