فصل اول: معرفی پژوهش

• عنوان پژوهش  
• زمینه پژوهش
• اهداف پژوهش

• هدف کلی
• اهداف اختصاصی
• هدف فرعی
• هدف کاربردی

• سوالات پژوهش
• پیش فرضها
• تعریف واژه‌های اختصاصی

عنوان پژوهش:

دیدگاه پرستاران نسبت به موانع فردی و سازمانی  رعایت بهداشت دست در بخشهای نوزادان تبریز، سال1392

زمینه پژوهش:

عفونت های ناشی از ارائه مراقبت های بهداشتی و درمانی یکی از شایعترین علل مرگ و میر و افزایش معلولیت در بیماران بستری در بیمارستانهای کشورهای در حال توسعه و پیشرفته محسوب می‌شود. بررسی انجام شده توسط سازمان بهداشت جهانی در55 بیمارستان واقع در 14 کشور دنیا از جمله کشورهای منطقه مدیترانه شرقی، موید شیوع عفونت های ناشی از ارائه مراقبت های بهداشتی درمانی در بخش‌های بستری بیمارستان با میانگین 7/8 درصد بوده است(1). این عفونتها تهدیدی برای سلامتی بیمار بوده و با طولانی کردن مدت اقامت در بیمارستان عوارض زیادی با خود به همراه دارد(2). به طور متوسط 7 درصد بیماران بستری در کشورهای با درآمد بالا و حدود 15 درصد بیماران در کشورهای با درآمد پایین و متوسط از عفونتهای بیمارستانی رنج می‌برند(3, 4).

بر اساس برآوردهای مدیریت کنترل بیماری‌های وزارت بهداشت ایران، درصد بروز عفونت‌های بیمارستانی در بیماران بستری در بیمارستان‌ها حدود 10 تا 15 درصد است که اگر تنها در 10 درصد موارد عفونت به مرگ منجر شود، شاهد سالانه حدود 60 هزار مورد فوت بیماران در اثر این

مساله خواهیم بود که موید ضرورت توجه به کنترل عفونت‌های بیمارستانی در نظام سلامت کشور است(5) در گزارش دیگری، میزان عفونت‌های بیمارستانی در کشورهای توسعه یافته10-5 درصد و در کشورهای در حال توسعه 25 درصد و بالاتر ذکر شده است (6). بر اساس آمارهای موجود بیش از یک و نیم میلیون نفر در هر زمان در سراسر دنیا دچار عفونت بیمارستانی هستند.در کشورهای در حال توسعه نیز به علت کمبود پرسنل، عدم رعایت بهداشت، کمبود تجهیزات و ازدحام بیش از حد بیماران، عفونت‌های بیمارستانی شایعتر است، در ایران نیز بیماران بستری در بیمارستانها بر حسب بیماری زمینه‌ای و نوع اقدام درمانی که برای آنها انجام می‌شود دچار عفونت‌های بیمارستانی می‌شوند و آمارها بر حسب بخش و نوع تخصص بیمارستان متفاوت است(7).

البته آمار عفونت‌های بیمارستانی در کشور ما به علت نبود نظام دقیق ثبت آمار، مشخص نیست، در نتیجه وقتی عامل عفونت مشخص نباشد سیستم کنترل آن نیز معیوب خواهد بود. این عفونتها  امروزه بار عظیمی بر دوش نظام سلامت تحمیل می‌کند که بخش قابل توجهی از عوارض بیماران بستری شده را تشکیل می‌دهد. با وجود تلاشها برای ساخت محلول‌های ضدعفونی کننده و آنتی‌بیوتیک‌ها همچنان یکی از مشکلات اداره بیمارستان‌ها در نظام سلامت دنیا، عفونت‌های بیمارستانی است. آمارهای جهانی نشان می‌دهد در بخش مغز و اعصاب یک درصد و در بخش سوختگی 60 درصد بیماران از عفونت بیمارستانی رنج می‌برند(5).

از طرفی عفونت های بیمارستانی یکی از مهم ترین مشکلات در بخش های ویژه است، به طوریکه  بیست درصد بیماران بستری در این بخش ها را مبتلا کرده و میزان مرگ و میر را به بیش از سی درصد افزایش می‌دهد (8). این عفونت ها علاوه بر افزایش مرگ و میر، مدت زمان

بستری را نیز طولانی تر کرده بر هزینه های درمان می‌افزاید (9). همچنین بیماران بستری در بخش های ویژه به سبب وجود عوامل خطرسازی چون صدمات متعدد، پایین بودن سطح هوشیاری و ضعف مکانیسم‌های پیشگیری کننده ، بیش از سایر بیماران در معرض خطر عفونت بیمارستانی قرار دارند(8, 10). سالانه در حدود 20 درصد از تخت‌های ویژه در اشغال بیماران ناشی از عفونت‌های بیمارستانی قرار می‌گیرد. این بخشها مرکز اصلی ظهور میکروبهای مقاوم ومقاومت آنتی بیوتیکی هست، بنابراین توجه ویژه به این بخشها ضروری‌تر به نظر می‌رسد(11).

از آنجاییکه عفونت، علت اصلی مرگ ومیر نوزادان در کشورهای در حال توسعه می‌باشد (12) و در قرن اخیر به علت پیشرفت تکنولوژی درمان نازایی، آمار نوزادان چندقلویی و نارس حاصل درمان نازایی مخصوصا" در کشورهای در حال توسعه افزایش یافته (13) و با توجه به این امر که نوزادان نارس بستری در بخش های ویژه نوزادان به علت نارس بودن سیستم ایمنی شان مستعد عفونت هستند (14, 15) و ابتلا به این عفونت‌ها سبب افزایش مورتالیته و موربیدیته در این نوزادان می‌گردند، بنابراین کنترل و پیشگیری از بروز عفونت بیمارستانی دراین بخشها نیز توجه ویژه‌ای را می‌طلبد(16).

با توجه به خطرات و اهمیت بالای پرداختن به عفونت‌های بیمارستانی لازم است که همه پرسنل درمانی در جهت کاهش میزان آن با فراگیری دانش شناسایی، پیشگیری، کنترل عفونت‌های بیمارستانی و تقویت باورها در راستای بالا بردن سطح سلامت جامعه و ایجاد تغییر رفتار گروهی با تهیه یک برنامه جامع کنترل عفونت در بیمارستان‌ها، تمام تلاش خود را انجام دهند(17).

درحال حاضر، بهترین، موثرترین و کم هزینه‌ترین روش پیشگیری، رعایت توصیه مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها (CDC  ) و سازمان بهداشت جهانی (WHO) در مورد پیشگیری و کنترل عفونت، رعایت بهداشت دست به خصوص شستن دست قبل و بعد از تماس با هر نوزاد می‌باشد (6, 18) و تاثیر بهداشت دست بر کاهش عفونتهای بیمارستانی توسط مطالعات زیادی تائید شده است (19-21) و بطوریکه با شستن دست ها مي‌توان تا 50 درصد عفونتهاي بيمارستاني را كاهش داد(22).

ضروری است افراد ارائه دهنده خدمات درمانی قبل از آغاز معاینه بالینی، پس از انجام معاینه، قبل از پوشیدن دستکش و پس از خارج کردن دستکش و در فاصله بین معاینه بیماران دستهای خود را با تکنیک صحیح و با آب و صابون شسته و یا با محلول‌های الکلی ویژه ضدعفونی کنند و  استفاده از دستکش با وجود ضروری بودن بکارگیری در موارد خاص، نمی‌تواند جایگزین شستن دست‌ها شود چراکه هنگام درآوردن دستکش،‌ دستها ممکن است دوباره آلوده و این آلودگی به فرد ارائه دهنده خدمات بهداشتی- درمانی و یا بیمار بعدی منتقل شود(7).

با استناد به مطالعات بالینی، تجربی و اپیدمیولوژیک فراوان، رعایت بهداشت دست در موراد عدم آلودگی واضح به خون وترشحات، از طریق محلولهای ضدعفونی کننده و به روش Hand rub (مالش دست‌ها با ماده ضدعفونی کردن) و در صورت آلودگی با خون و ترشحات شستشوی اکید با آب و صابون، با رعایت زمان مناسب، توصیه شده است(23).

شستن دست‌ها برای مراقبت یا معاینه نوزادان بسیار ضروری‌ و به دلیل آسیب پذیرتر بودن این گروه سنی، دارای اهمیت بیشتری است