مقدمه: بیمارستانها به منظور ارتقای کمیت و کیفیت مراقبتها، افزایش رقابت و کارآیی، کاهش هزینه ها به وجود پرستارانی خلاق و نوآور نیازمندند. ضرورت وجود اینگونه پرستاران در بخشهای ویژه که مراقبتهای پیچیده ترو منحصر به فرد به بیماران شدیدا" بدحال ارائه می نمایند، بیشتر احساس می شود. پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان نوآوری در پرستاران بخشهای ویژه و عوامل فردی و سازمانی مرتبط با آن انجام شده است.

مواد و روش ها: مطالعه حاضر از نوع توصیفی - تحلیلی بوده و جامعه پژوهش آن را کلیه پرستاران شاغل در بخشهای مراقبت ویژه مراکز آموزشی درمانی شهر رشت در سال 1392 تشکیل می دهد. روش انتخاب نمونه به صورت سرشماری می باشد. ابزار گرد آوری داده ها پرسشنامه سنجش نوآوری کرتون KAI inventory (Kirton Adaption - Innovation Inventory) به همراه سوالات مربوط به مشخصات فردی و سازمانی می باشد. امتیاز دهی پرسشنامه به صورت لیکرت پنج گزینه ای بوده و داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

نتایج: میانگین امتیاز نوآوری در پرستاران 15/15±88/120بوده و در مجموع 24/95% پرستاران از نوآوری برخوردار هستند. همچنین از بین عوامل فردی میزان نوآوری با متغیرهایی چون جنسیت، میزان تحصیلات و سن و از بین عوامل سازمانی با متغیرهایی چون سابقه مدیریت، داشتن سابقه دوره آموزشی در زمینه خلاقیت و نوآوری و نوع بخش ویژه ارتباط معنی دار آماری داشت.

نتیجه گیری: با توجه به بالا بودن آمار پرستارانی که از نوآوری برخوردار هستند بنظرمی رسد مدیران و سیاست گذاران بخش بهداشت و درمان باید با ایجاد فضای مناسب، پذیرا و اعتماد آمیز برای تسهیل در ارائه و اجرای ایده های بدیع و خلاق پرستاران زمینه حل برخی از مشکلات سیستم های بهداشتی درمانی را فراهم نمایند

کلید واژه ها: نوآوری، پرستاران، بخشهای ویژه

دو صفخه از فصل اول:

بیان مسئله

در دنیای امروز توان سازگاری و اداره کردن تغییرات عنصر اصلی موفقیت و بقای هر سازمان است و لازمه کسب این توانائیها توجه سازمان به نوآوری و خلاقیت افراد است. تحولات و دگرگونی های جامعه جهانی امروز، سازمانها را وادار ساخته است تا برای زیستن در چنین محیط متغیر و بی ثباتی به خلاقیت و نوآوری روی آورند و اهداف و گرایش ها و علایق خود را در جهت به کارگیری خلاقیت و نوآوری هدایت کنند. پیش بینی ناپذیری روند امور و تحولات آینده که مهمترین ویژگی عصر اطلاعات کنونی می باشد، لزوم توجه به خلاقیت و نوآوری در سازمانها را بیشتر ساخته است[1]. نوآوري جامه عمل پوشاندن به يک ایده جديد در انجام کارها با هدف ارتقاء کیفیت محصول یا خدمت ارائه شده به مشتری می باشد[2].

   عوامل موثر بر خلاقیت و نوآوری در افراد در دو دسته عوامل فردی و سازمانی طبقه بندی می شوند. عوامل فردی شامل عوامل مربوط به خلق و خوی افراد مثل (اعتماد به نفس، قبول ابهامات، صبر و شکیبایی، نظام فکری کلی گرایی، کنجکاوی زیاد و استقبال از پیچیدگی)[3]، عوامل انگیزشی و عوامل مربوط به علم و تخصص افراد است.   عوامل سازمانی موثر بر نوآوری هم شامل عوامل مربوط به ساختار سازمانی، عوامل مربوط به فرهنگ سازمانی، عوامل مربوط به سیستم آموزشی، عوامل مربوط به سیستم پاداش و عوامل مربوط به امکانات است که با فراهم کردن بستر مناسب جهت پرورش و گسترش خلاقیت و نوآوری در افراد یک سازمان می توان آنها را به مرز آفرینندگی رساند[1]. نتیجه یک مطالعه در یک شرکت تولیدی در سال 2005 در آمریکا نشان داد که با فراهم کردن فرصت نوآوری در بین کارکنان واصلاح ساختار این شرکت برای تقویت نوآوری میزان درآمد این شرکت %71، رضایت مشتری %76 و بهره وری %71 ارتقاء پیدا کرد[4]. امروزه توافق جمعی بر آن است که سازمانهای موفق سازمانهایی هستند که نوآوری نوک پیکان حرکت آنها را تشکیل می دهد. به عبارتی سازمانهای امروزی برای ادامه حیات بایستی پویا بوده و مدیران و کارکنان آنها باید نوآور باشند تا بتوانند سازمان را با این تحولات منطبق ساخته و جوابگوی نیازهای جامعه باشند[1].

   اهمیت توجه به نوآوری در موفقیت سازمانها تنها منحصر به بخشهای تولیدی نبوده بلکه در بخشهای خدماتی و دانشگاهی هم با توجه به نوع مشتری (بیماران) این مفهوم از اهمیت زیادی برخوردار است[5]. سیستم های بهداشتی درمانی برای ارائه مراقبت با کیفیت و موثر نیاز به توسعه و تقویت نوآوری در بیمارستانها دارند تا بتوانند به صورت موثر نیازهای بیماران را شناسایی کرده و بر اساس این نیازها بهترین روش حل مسئله را انتخاب نموده و به بهترین روش ممکن از منابع انسانی و غیر انسانی و امکانات سازمان استفاده نمایند[6]. چالش ها در فراهم کردن مراقبت با کیفیت با افزایش سن افراد در جامعه بشری، افزایش شیوع بیماریهای مزمن، گسترش تکنولوژی اطلاعات و افزایش آگاهی بیماران نسبت به حقوق خود نیاز به نوآوری در مراقبتها را بیشتر می کند. بنابراین بدون نوآوری بیمارستانها مجبور خواهند بود که برای کاهش هزینه ها و حفظ آن و جلب رضایت مددجویان فقط به کارکنان فشار آورند[7].