مقدمه: بیماری مرحله ی انتهایی کلیه و همودیالیز با طیف وسیعی از مشکلات جسمی، روانی، اجتماعی و اقتصادی کیفیت زندگی بیماران را تحت تاثیر قرار می دهد.

اهداف: این مطالعه با هدف تعیین کیفیت زندگی و عوامل فردی، جسمی و مرتبط با درمان موثر بر آن در مراجعین مراکز همودیالیز وابسته به دانشگاه علوم پزشکی گیلان انجام شده است.

روش کار:  این مطالعه مقطعی-تحلیلی بر روی 241 بیمار در 12 مرکز دیالیز گیلان با روش تصادفی سیستمیک از میان بیماران بزرگسال با سابقه حداقل 3 ماه دیالیز ، با سواد، دسترسی عروق با فیستول و فقدان هرگونه بیمارای روانی یا جسمی نیازمند بستری انجام شده است. داده ها با استفاده از  پرسشنامه کیفیت زندگی بیماران کلیوی ویرایش فارسی(KDQOL-SF با امتیاز بندی از 100-0/ نمرات بالاتر نشانگر کیفیت زندگی بهتر) و پرسشنامه های پژوهشگر ساخت در زمینه عوامل فردی، جسمی( به انضمام شاخص بیماری های همراه چارلسون) و عوامل مرتبط با درمان گردآوری شدند. در پایان نمرات KDQOL-SF از  8 زیر مقیاس(SF-36) به دو حیطه ی خلاصه ی اجزاء جسمی(PCS) و روانی(MCS) تقسیم شدند و 11 زیر مقیاس بیماری کلیوی در حیطه ی خلاصه ی اجزاء کلیوی(MCS) طبقه بندی شد. ارتباط بین عوامل مرتبط با PCS، MCS، KDCS و کل KDQOL-SF با استفاده از آزمونهای آماری توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل شدند..

یافته ها: یافته های تحقیق نشانگر کمترین میانگین و انحراف معیار در زیر مقیاس وضعیت شغلی(90/2±10/19) و ضعیف تر بودن کیفیت زندگی در حیطه PCS (94/1±99/46) نسبت به دو حیطه MCS و KDCS بود. در کل نمره  کیفیت زندگی نمونه ها برابر 33/13±00/54 ارزیابی شد. آزمونهای آماری ارتباط معنی داری را بین KDQOL-SF و جنسیت زن (0001/0>P)، سن بالا (002/0>P)، تحصیلات پایین تر(0001/0>P)، بیکاری (0001/0>P)، سرپرست خانواده نبودن (003/0>P)، سکونت در خارج شهر (043/0>P)، بدون سابقه پیوند کلیه (038/0>P) و مراکز دیالیز (019/0>P) در عوامل فردی؛  نمرات بالاتر شاخص چارلسون (0001/0>P) و سطوح پایین هموگلوبین (011/0>P) و هماتوکریت (042/0>P) در عوامل جسمی نشان داد. در نهایت آزمون رگرسیون نشان داد که جنس زن، بیکار بودن و نمرات بالاتر شاخص بیماریهای چارلسون پیش بینی­کننده های کیفیت زندگی پایین در بیماران همودیالیزی بودند.

نتیجه گیری نهایی: ارتباط کیفیت زندگی پایین تر در بیماران همودیالیزی با عوامل قابل پی گیری و کنترل شونده، نیاز به تمرکز بیشتر بر حمایت اجتماعی و مداخلات پزشکی برای بهبود کیفیت زندگی بیماران همودیالیزی را برجسته می سازد.

واژه های کلیدی: بیماران بستری، بیماری های کلیه، عوامل خطر، کیفیت زندگی، همودیالیز

فهرست مطالب

              عنوان                                                                      صفحه

1. فصل يکم: معرفی پژوهش
   • زمینه­ ی پژوهش ...................................................................................................2
   • اهداف پژوهش .................................................................................................... 6          

• سوالات پژوهش .................................................................................................. 7

• تعريف واژه ها ..................................................................................................... 7
• پیش فرض های پژوهش........................................................................................8
  1. فصل دوم: دانستنی های موجود در عنوان پژوهش
     • چهارچوب پنداشتی ............................................................................................... 11
     • سابقه ی طرح و بررسی متون................................................................................. 32

1. فصل سوم: روش پژوهش
   • نوع پژوهش ........................................................................................................ 48
   • جامعه پژوهش .................................................................................................... 48
   • نمونه های مورد پژوهش.......................................................................................48
   • روش نمونه گیری و تعیین ججم نمونه.................................................................49
   • مشخصات واحدهای مورد پژوهش.......................................................................50
   • محیط پژوهش.......................................................................................................50
   • ابزار گردآوری دادهها............................................................................................50
   • روایی و پایایی ابزار...............................................................................................53
   • روش کاربرد ابزارها و گردآوری دادهها................................................................53
   • روش تجزیه وتحلیل دادهها..................................................................................54
   • ملاحضات اخلاقی................................................................................................56
   • محدودیت های پژوهش.......................................................................................57

1. فصل چهارم: یافته های پژوهش

• جداول  .............................................................................................................. 59
  1. فصل پنجم: بحث و نتیجه گبری

• بحث و بررسی يافته ها ..................................................................................... 105
• نتيجه گيری نهايی ............................................................................................. 135
• پيشنهاد برای کاربرد يافته ها ............................................................................. 137
• پيشنهاد برای پژوهشهای بعدی ......................................................................... 139
  1. فهرست منابع فارسی و انگليسی.....................................................................................14

• فهرست جداول­

  عنوان                                                                                                  صفحه

  جدول شماره 1: توزیع واحدهای مورد پژوهش در مراکز همودیالیز وابسته به دانشگاه علوم پزشکی گیلان................................................................................................................................................................60

  جدول شماره 2: توزیع واحد های مورد پژوهش در مراکز همودیالیز وابسته به دانشگاه علوم پزشکی گیلان بر حسب عوامل فردی................................................................................................................................................................61

  جدول شماره 3: توزیع واحد های مورد پژوهش در مراکز همودیالیز وابسته به دانشگاه علوم پزشکی گیلان بر حسب عوامل جسمی(شاخص بیماریهای همراه چارلسون).............................................................................................................................63

  جدول شماره 4: توزیع واحد های مورد پژوهش در مراکز همودیالیز وابسته به دانشگاه علوم پزشکی گیلان بر حسب عوامل جسمی............................................................................................................................................................63

  جدول شماره 5: توزیع واحد های مورد پژوهش در مراکز همودیالیز وابسته به دانشگاه علوم پزشکی گیلان بر حسب عوامل درمانی..............................................................................................................................................................64

  جدول شماره 6: میانگین و انحراف معیار کیفیت زندگی مرتبط با سلامت واحدهای پژوهش به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس های آن..................................................................................................................................................................65

  جدول شماره 7: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاس ها بر حسب جنسیت واحدهای مورد پژوهش..............................................................................................................................66

  جدول شماره 8: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاس ها بر حسب سن واحدهای مورد پژوهش.............................................................................................................................................67

  جدول شماره 9 : میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاس ها بر حسب تحصیلات واحدهای مورد پژوهش.............................................................................................................................68

  جدول شماره 10: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاس ها بر حسب وضعیت تاهل واحدهای مورد پژوهش...........................................................................................................................70

  جدول شماره 11: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاس ها بر حسب وضعیت شغل واحدهای مورد پژوهش...........................................................................................................................71

  جدول شماره 12: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاس ها بر حسب میزان درآمد واحدهای مورد پژوهش..........................................................................................................................72

  جدول شماره13: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاس ها بر حسب نوع حمایت اجتماعی واحدهای مورد پژوهش......................................................................................................73

  جدول شماره14 : میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاس ها بر حسب سرپرست خانواده بودن واحدهای مورد پژوهش..............................................................................................74

  جدول شماره 15: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاس ها بر حسب محل سکونت واحدهای مورد پژوهش..................................................................................................................75

  جدول شماره 16: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاس ها بر حسب علت اولیه ی بیماری واحدهای مورد پژوهش..................................................................................................................................76

  جدول شماره 17: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاس ها بر حسب شاخص توده بدنی واحدهای مورد پژوهش.......................................................................................................77

  جدول شماره18: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاس ها بر حسب مصرف سیگار توسط واحدهای مورد پژوهش....................................................................................................78

  جدول شماره19: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاس ها بر حسب تعداد سیگار مصرف شده در روز توسط واحدهای مورد پژوهش....................................................................79

  جدول شماره20: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاس ها بر حسب سابقه ی پیوند کلیه در واحدهای مورد پژوهش..................................................................................................80

  جدول شماره21: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی کل و حیطه های آن در واحدهای پژوهش بر حسب مراکز دیالیز انتخابی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی گیلان.....................................................................................................81

  جدول شماره 22: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی کل و حیطه های آن در واحدهای پژوهش بر حسب مراکز دیالیز وابسته به دانشگاه علوم پزشکی گیلان..........................................................................................................82

  جدول شماره23: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاس ها بر حسب امتیازات کسب شده از شاخص بیماریهای همراه چارلسون توسط واحدهای مورد پژوهش..........................................................................................................................................83

  جدول شماره24: ارتباط میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاس های   آن با میانگین فشار خون سیستولیک قبل از دیالیز واحدهای مورد پژوهش بر اساس آزمون پیرسون............................................................................................................................................84

  جدول شماره 25: ارتباط میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاس های آن با میانگین فشار خون دیاستولیک قبل از دیالیز واحدهای مورد پژوهش بر اساس آزمون پیرسون........................................................................................................................................................85

  جدول شماره26: ارتباط میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس های آن با میانگین میزان هموگلوبین سرم واحدهای مورد پژوهش بر اساس آزمون پیرسون.........................................................................................................................................................86

  جدول شماره27: ارتباط میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاس های آن با میانگین درصد هماتوکریت سرم واحدهای مورد پژوهش بر اساس آزمون پیرسون..........................................................................................................................................................87

  جدول شماره28: ارتباط میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس های آن با میانگین میزان نیتروژن اوره خون(BUN) سرم واحدهای مورد پژوهش بر اساس آزمون پیرسون...........................................................................................................................................................88

  جدول شماره29: ارتباط میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس های آن با میانگین کراتنین سرم واحدهای مورد پژوهش بر اساس آزمون پیرسون.....................................................................89

  جدول شماره30: ارتباط میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس های آن با میانگین میزان کلسیم سرم واحدهای مورد پژوهش بر اساس آزمون پیرسون..............................................................90

  جدول شماره 31: ارتباط میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس های آن با میانگین میزان فسفر سرم واحدهای مورد پژوهش بر اساس آزمون پیرسون...............................................................91

  جدول شماره 32: ارتباط میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس های آن با میانگین میزان پتاسیم سرم واحدهای مورد پژوهش بر اساس آزمون پیرسون.............................................................92

  جدول  شماره33: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاسهای آن بر حسب افزایش وزن بین دو جلسه دیالیز در واحدهای مورد پژوهش بر اساس آزمون پیرسون..........................................................................................................................................................93

  جدول شماره34 : میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاس های آن  بر حسب نوبت دیالیز واحدهای مورد پژوهش......................................................................................................................94

  جدول شماره 35: میانگین و انجراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاس های آن بر حسب تعداد دفعات دیالیز واحدهای مورد پژوهش در هفته...........................................................................................95

  جدول شماره 36: میانگین وانحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاس های آن بر حسب مدت زمان دیالیز واحدهای مورد پژوهش...................................................................................................................96

  جدول شماره37: میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت به تفکیک حیطه ها و  زیر مقیاسهای آن  بر حسب مدت زمان صرف شده تا مکان دیالیز توسط واحدهای مورد پژوهش......................................................................97

  جدول شماره 38: میانگین وانحراف معیار نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت واحدهای مورد پژوهش به تفکیک حیطه ها و زیر مقیاسهای آن بر حسب نوع صافی مورد استفاده برای دیالیز........................................................................................98

  جدول شماره 39: ارتباط میانگین نمرات کیفیت زندگی به تفکیک حیطه های آن بر حسب میزان کاهش وزن طی دیالیز در واحدهای مورد پژوهش بر اساس آزمون پیرسون...........................................................................................................99

  جدول شماره 40: برآورد ضریب رگرسیونی عوامل فردی مرتبط با کیفیت زندگی واحدهای مورد پژوهش بر اساس مدل تعمیم یافته خطی...................................................................................................................................................100

  جدول شماره 41: برآورد ضریب رگرسیونی عوامل جسمی مرتبط با کیفیت زندگی واحدهای مورد پژوهش بر اساس مدل تعمیم یافته خطی...................................................................................................................................................102

  جدول شماره 42: برآورد ضریب رگرسیونی عوامل درمانی مرتبط با کیفیت زندگی واحدهای مورد پژوهش بر اساس مدل تعمیم یافته خطی...................................................................................................................................................102

  جدول شماره 43: برآورد ضریب رگرسیونی عوامل مرتبط با کیفیت زندگی واحدهای مورد پژوهش بر اساس مدل تعمیم یافته خطی....................................................................................................................................................103