چکیده

هليكو باكتر پيلوري  از مهمترین پاتوزن های معده در انسان می باشد. ژن هاي BabA2   Hpa HsP, در اتصال به  سلولهای اپیتلیال معده  و بیماریزایی  باکتری ضروری  می باشند.ميزان فراواني اين ژن ها در مناطق جغرافيايي مختلف متفاوت است. هدف از اين مطالعه ارزیابی فراوانی ژن هايBabA2 ، Hsp Hpa در ايزوله هاي هليكو باكتر پيلوري  جدا شده از بيوپسي هاي معده و ارتباط آنها با گاستريت،  اولسر  و  سرطان معده صورت گرفت.

روش بررسي:

نمونه  بيوپسي معده توسط متخصص گوارش از بيماران مبتلا به اختلالات گوارشی گرفته شده

ویك نمونه به منظور انجام تست اور ه آز و بررسی هیستو پاتولوژی و نمونه دیگر به منظور استخراجDNA به آزمايشگاه ارسال شد. پس از استخراجDNA فراوانی ژن هاي  Hpa,BabA2، Hpa با استفاده از پرايمرهاي اختصاصي آنها وروش مولکولی PCR بررسي شدند.

يافته ها:

 در بين 80 بيمار آلوده به هليكو باكتر پيلوري، 36 بيمار دچار گاستريت، 18 بيمار دچار سرطان معده، و 26 بيمار دچار زخم معده بودند واز 80 نمونه بيوپسي معده مورد بررسي، 51 نمونه (63%) از نظر ژن مثبت بودند. فراواني ژن   BabA2 در  هلیکو باکتر پیلوری جدا شده از بیوپسی بیماران در سرطان معده (8/13%) و در گاستريت (2/26%) و زخم معده (8/23%) بود.و  همچنین 49نمونه (61%) از نظرژن  Hsp مثبت بودند. 49نمونه (61%) از نظرژن  Hsp مثبت بودند. فراواني ژن Hsp در  هلیکو باکترپیلوری جدا شده از  بیوپسی بیماران  مبتلا به سرطان معده (10%)،  مبتلا به گاستريت (2/26%) و  مبتلا به زخم معده (25%) بوده است 49نمونه (61%) از نظرژن  Hsp مثبت بودند. فراواني ژن Hsp در  هلیکو باکترپیلوری جدا شده از  بیوپسی بیماران  مبتلا به سرطان معده (10%)،  مبتلا به گاستريت (2/26%) و  مبتلا به زخم معده (25%) بوده است بیماران 

مبتلا به سرطان معده (10%)،  مبتلا به گاستريت (2/26%) و  مبتلا به زخم معده (25%) بوده است همچنین 57 نمونه (2/71%) از نظر ژن Hpaمثبت بودند. فراوانی ژن Hpa درهلیکوباکتر پیلوری جدا شده از بیوپسی بیماران مبتلا به سرطان معده (12%) و مبتلا به گاستریت (31%)  وزخم معده (5/27%)  بوده است .ا رتباط معنی داری بین حضور این ژن ها و نوع  پاتولوژی معده  مشاهده نشد.(p>0/05  )

نتیجه گیری:

در این مطالعه فراواني  ژن های babA2,  hpa و  hsp در نمونه هاي زخم معده  و گاستریت بيشتر بود. و لی رابطه معني دار آماری  بين حضور ژن  ها و نوع  پاتولوژی ناشي از هليكو باكتر پيلوري مشاهده نشد. علت تفاوت فراوانی این ژن ها در مطالعات مختلف می تواند ناشی از تفاوت در تنوع جغرافیایی یا استفاده از پرایمر های مختلف جهت ردیابی این ژن ها باشد.

واژه هاي كليدي:

هليكو باكتر پيلوري، ژنBabA2 ، ژن Hpa, ژن Hsp زخم پپتیک , سرطان معده

مقدمه:

هليكو باكتر پيلوري يك باسيل گرم منفي ميكرو آئروفيل است . زيستگاه اصلي باكتري مخاط معده انسان است كه در زير لايه موكوسي جايگزين مي شود. معمولي ترين عفونت هاي باكتريايي در جهان است، مطالعات اپيد ميو لوژيك نشان داده است كه نزديك به نيمي از جمعيت و اكثريت مردم كشورهاي در حال توسعه با اين باكتري آلوده شده اند. انسان مخزن اوليه طبيعي عفونت هليكو باكتر پيلوري است كه عمدتا از راه مدفوعي – دهاني، دهاني – دهاني و يا از طريق مصرف آب آشاميدني يا سبزيجات آلوده انتقال مي يابد.

آلودگي با اين باكتري در بين جمعيت انساني بسيار گسترده است، مشخص شده كه نقش مهمي را در بيماريزايي ناحيه گوارشي، در بيماريهايي از قبيل: زخم معده، زخم دئودونال، لنفوم مخاط معده در ارتباط با بافت لنفوئيد، و سرطان انتهاي معده ايفا مي كند، بطوري كه باعث 95% التهاب مزمن معده، 70-80% بیماریهای گاسترودئونال و نيز ايجاد سرطان معده مي کند. عفونت مزمن هليكو باكتر پيلوري ممكن است همراه با گاستريت مزمن، بيماري هاي پپتيك اولسر، آدنو كارسينوماي معده باشد.(11و14 )بررسي هاي اخير نشان مي دهد كه افراد مبتلا به عفونت ناشي از هليكو باكتر پيلوري آمادگي بالايي براي ابتلاء به لنفوم بافت لنفاوي مخاط گوارش (MALTOMA) Mucosal Associated Lymphoid Tissoue و آدنو كارسينوماي ديستال داشته و نيز تمام بيماران مبتلا به زخم ناحيه دئودنال مبتلا به گاستريت ناشي از هليكو باكتر پيلوري بوده به طوري كه پس از درمان عفونت هليكو باكتر پيلوري زخم بهبود مي يابد.(12)

 نتايج منتشر شده توسط سازمان بهداشت جهاني به طور پيوسته نشان مي دهد كه تقريبا 50 درصد بزرگسالان در كشورهاي توسعه يافته و تقريبا 90 درصد بزرگسالان در كشورهاي در حال توسعه آلوده به هليكو باكتر پیلوری بوده و در اغلب موارد، اين افراد هيچ گونه علايم باليني را از خود نشان نمي دهند از اين رو در يك فرد آلوده به هليكو باكتر پيلوري ممكن است بروز بيماري

سالها پس از شروع آلودگي ايجاد شده و تا آن زمان ميكروب در معده فرد آلوده بدون ايجاد علامت مستقر باشد.(13)

حضور هليكو باكتر پيلوري در بافت معده سبب تحريك سيستم ايمني و توليد آنتي بادي عليه باكتري ميشود كه با استفاده از تست هاي سرولوژيك و روش مولکولی PCR  (Polimerase Chain Reaction)قابل تشخيص بوده و نمايانگر عفونت در فرد مي باشد.

فاكتورهاي ويرولانس متعددي مانند آنتي ژن هاي مربوط به پروتئين هاي ترشحي در بيماريزايي هليكو باكتر پيلوري دخالت دارند. اين آنتي ژن ها شامل:

اوره آز، هماگلوتينين، LPs ، پروتئين CagA ، سيتو توكسين واكوئوله كننده به نام Vac و همچنين فاكتورهاي بيماريزاي ديگري مانند فلاژل و پروتئين هاي غشا خارجي وپروتئین های شوک حرارتی یا HSP هم دخالت دارند كه از جمله عوامل آنتي ژنيك به شمار مي آيند.( 17و7)

فاكتورهاي بيماريزايي OMPو   HSP هليكو باكتر پيلوري قادر به نفوذ در لايه هاي چسبنده مخاطي معده مي باشند و باعث تخريب سلولهاي اپيتليال معده و اولسراسيون موكوزال معده مي شوند و نتيجه آن تعديل سيستم ايمني ميزبان مي باشد.(14 و15)

پروتئين هاي غشاء خارجي (OMP) شامل:

(Heat shock) 70 و HsP 60 ، (H.Pylori agglutinin)HPaA  و  A-E HoPs و HoPZ و AoB Alp و BabA و (Proteins) LPs و Nap (in)mu gastric for adhesion) LPs و antigen LPsO و Core

 و پروتئين هاي 63 و 61 ، 25 ، 6 ، 19 كيلو دالتوني و گيرنده هاي سلولي لوئين b، N استيلنوراسينيل لاكتوز (سياليك اسيد)، لاكتوزيل سر اسيد سولفات، لامينين، لوئيس X ، مويسن، هپاران سولفات و ديگر پلي ساكاريدهاي سولفاته، فسفاتيديل اتانول امين، گانگليوتري اسيل سراميد، بتا اينتگرين.(3و18)

پروتئين HSP فراوان ترين پروتئين سلولي است و جزء عوامل پاتولوژيك و استرس هاي فيزيولوژيك محسوب مي شود. پروتئين هاي شوك حرارتي (Heat shock proteins) در هدايت و عرضه آنتي ژن ها از طريق MHC كلاس I و القاي پاسخ سلولهاي  نقش مهمي دارند. امروزه اين نقش HSP ها به عنوان ماركري مناسب براي تهيه واكسن هاي ضد سرطان مورد استفاده قرار مي گيرد.

پروتئينHSP به‌عنوان چاپرون‌هاي مولكولي در فرآيندهاي تجمع‌وانتقال پپتيدها و پردازش آنتي‌ژن‌ها تحت شرايط فيزيولوژي نقش دارد. اين ادهزين‌هاي هليكو باكتر پيلوري به عنوان يك ماركر مولكولي در تشخيصHpylori به‌كار مي‌رود. (19و3)

ژن‌هايA hpa،     2  babA، hsp70پروتئين‌هايي را كد مي‌كنندكه بيماريزايي باكتري‌رابا افزايش توليد سيتوتوكسين و افزايش چسبندگی درسلول ميزبان تسهيل مي‌كنند. حضور اين ژن ها، پيامدهاي كلينيكي شديدي را در بيماران گاسترودئودنال و ديسپپسي ايجاد مي كند.

فهرست تصاوير

عنوان                                                                                                   صفحه

تصوير 1-1: وارن و مارشال در سال 1984                                                     11

تصویر 1-2 :نمایش هلیکو باکترپیلوری در بافت معده                                        11

تصوير 1-3: رنگ آميزي نقره -  هليكو باكتر پيلوري در ترشحات موكوسي معده سلولهاي اپيتليال 12

اين تصوير توسط دكتر مارشال از بيوپسي معده 8 روز بعد از كشت مي باشد

تصوير 1-4: شكل شماتيك هليكو باكتر پيلوري                                              21

تصوير 1-5: ورود هليكو باكتر پيلوري در سلولهاي اپيتليال                                 28

تصوير 1-6: روند سرطاني شدن توسط هليكو باكتر پيلوري                                42

تصوير 1 -7: سير طبيعي عفونت هليكو باكتر پيلوری                                       42

تصوي1-8: نمايش شماتيك از فاكتورهايي كه در پاتولوژي معده و پيامدهاي ناشي از عفونت

هليكو باكتر پيلوري شركت دارند                                                                45

تصوير 1-9:  نمايش آندوسكوپيك از زخم معده                                               45

فهرست نمودارها

عنوان                                                            صفحه

نمودار3-1 :فراوانی ژن هایHpa, Hsp70,BabA2درجنس زن و مرد                 69

نمودار 3-2:فراوانی ژن های Hpa,Hsp70,BabA2براساس قومیت                 69

نمودار3-3: فراوانی ژن های Hpa,Hsp70,BabA2براساس بیماری                   70

نمودار3-4فراوانی  هلیکوباکتر پیلوری دربیماری های گاستریت ,زخم معده ,سرطان معده 72

نمودار 3-5:فراوانی موارد مثبت ژن های BabA2,Hpa,Hsp70                      73