مقدمه: استعمال سیگار یکی از عوامل مهم تهدید کننده سلامتی افراد خصوصا جوانان می باشد .برای داشتن درک صحیح از رفتارهای غیر بهداشتی افراد جامعه (مانند استعمال سیگار) شناسایی عوامل موثر بر بروز اینگونه رفتارها ضروری است . با استفاده از الگوی باور بهداشتی و تعیین عوامل موثر بر استعمال سیگار به خوبی می توان برای پیشگیری از بروز این رفتار غیر بهداشتی برنامه ریزی نمود .

هدف:هدف از انجام اين مطالعه تعیین وضعیت استعمال سیگار و پیش بینی کننده های آن بر اساس الگوی باور بهداشتی در دانشجویان پسر دانشگاه علوم پزشکی گیلان می باشد .

مواد و روش ها: در یک مطالعه مقطعی از نوع توصيفي- تحلیلی 222 دانشجوی رشته های مختلف دانشگاه علوم پزشکی گیلان به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده انتخاب و با کمک پرسشنامه مورد پرسش  قرار گرفتند . با استفاده از آزمون آماری کای دو و رگرسیون لجستیک به تحلیل روابط بین متغیرهای مستقل و وابسته پرداخته شد و پیش بینی کننده های استعمال سیگار مبتنی بر الگوی باور بهداشتی تعیین شدند . 

 نتايج: نتايج پژوهش نشان داد كه 23% از واحد هاي مورد پژوهش در زمان انجام پژوهش سیگاری بودند.36% دانشجویان سیگاری کنجکاوی را دلیل اولین استعمال سیگار خود ذکر کرده بودند .در رابطه با پیش بینی کننده های استعمال سیگار ، آزمون رگرسیون لجستیک نشان داد که سن(P=0.009 وB=0.12) ، تحصیلات مادر (بی سواد نسبت به راهنمایی و دبیرستان P=0.012 وB=6.07 ، خواندن نوشتن / ابتدایی نسبت به راهنمایی و دبیرستان P=0.016 وB=3.32 ،دانشگاهی نسبت به راهنمایی و دبیرستان P=0.000 وB=4.62) و تعداد دوستان سیگاری(افراد دارای  2-1 نفر دوست سیگاری نسبت به افرادی که دوست سیگاری ندارد P=0.001 وB=2.81 و افراد دارای بیش از 3 نفر دوست سیگاری نسبت به افرادی که دوست سیگاری ندارد P=0.002 وB=1.21)پیش بینی کننده ترین عوامل موثر بر استعمال سیگار بودند . همچنین بر اساس الگوی باور بهداشتی پیش بینی کننده ترین ابعاد این الگو در زمینه استعمال سیگار بعد موانع درک شده (P=0.003 وB=0.78 و بعد منافع درک شده P=0.097 وB= - 0.47) بودند.

نتيجه گيري: از آنجايي كه يافته هاي پژوهش مويد آن است كه دو بعد موانع و منافع درک شده الگوی باور  بهداشتی پیش بینی کنند ه های بهتری در رابطه با استعمال سیگار می باشند که به نظر می رسد در طراحی برنامه های آموزشی پیشگیری و ترک استعمال سیگار باید تاکید بیشتری بر این دوبعد داشته باشیم. فصل اول: کلیات

1-1 زمینه پژوهش                                                                                                                 1

1-2 اهداف پژوهش (هدف کلی و اهداف ویژه)                                                                               9

1-3 سؤالات پژوهش                                                                                                              9

1-4 تعاریف واژهها                                                                                                              10

1-5 پیشفرضهای پژوهش                                                                                                    11

1-6 محدودیتهای پژوهش                                                                                                   12

فصل دوم: زمینه و پیشینۀ تحقیق

2-1 چهارچوب پژوهش                                                                                                      13

2-2 مروری بر مطالعات انجام شده                                                                                          24

فصل سوم: روش اجرای تحقیق

3-1 نوع پژوهش                                                                                                              35

3-2 جامعه پژوهش                                                                                                           35

3-3 نمونههای پژوهش                                                                                                       35

3-4 مشخصات واحدهای مورد پژوهش                                                                                   35

3-5 روش نمونهگیری و تعیین حجم نمونه                                                                               35

3-6 محیط پژوهش                                                                                                           36

3-7 ابزار و روش گردآوری اطلاعات                                                                                           37

3-8 تعیین اعتبار و اعتماد علمی ابزار گردآوری اطلاعات                                                                    39

3-9 روش تجزیه و تحلیل دادهها                                                                                                 40

3-11 ملاحظات اخلاقی                                                                                                           41

فصل چهارم: نتایج تحقیق

4-1 یافتههای پژوهش                                                                                                             42

4-2 جداول                                                                                                                         43

فصل پنجم: بحث و بررسی یافتهها

5-1 بحث و تفسیر نتایج پژوهش                                                                                                81

5-2 نتیجهگیری نهایی                                                                                                              94

5-3 کاربرد یافتهها و پیشنهادات برای پژوهشهای بعدی                                                                    96

فهرست منابع                                                                                                                        98

 پیوستها

چکیده انگلیسی

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                        صفحه

جداول شماره 4- 1 : تعیین مشخصه های فردی و اجتماعی واحدهای مورد پژوهش                              43

جداول شماره 7- 5 : خصوصیات استعمال سیگار در میان واحدهای مورد پژوهش                                47

جدول شماره 8 : توزیع فراوانی واحدهای مورد پژوهش بر حسب استعمال سیگاردر زمان انجام مطالعه        50

جداول شماره 12-9: توزیع واحدهای مورد پژوهش سیگاری بر حسب خصوصیات استعمال سیگار           51

جداول شماره 29-13: تعیین توزیع فراوانی استعمال سیگار در دانشجویان پسر دانشگاه علوم پزشکی گیلان  55

جداول شماره 33- 30: توزیع واحدهای مورد پژوهش برحسب پاسخ به سئوالات سازه های مختلف الگوی باور بهداشتی                                                                                                                         72

جدول شماره 34: توزیع واحدهای مورد پژوهش برحسب میزان مطلوبیت نمره سازه های مختلف الگوی باور بهداشتی                                                                                                                        76

جدول شماره 35 : مقایسه میانگین نمرات سازه های مختلف الگوی باور بهداشتی در خصوص استعمال سیگاردر گروه دانشجویان سیگاری و غیر سیگاری                                                                                77 

جداول شماره 38- 36 : برآورد ضرایب رگرسیونی عوامل پیش بینی کننده استعمال سیگار مبتنی بر الگوی باور بهداشتی بر اساس مدل لجستیک رگرسیون                                                                             78