اهداف: افزایش و اختلافات جهانی موجود در شیوع اگزما و سایر بیماری های آلرژیک می تواند نشان دهنده تاثیر عوامل محیطی از جمله شرایط اقتصلادی - اجتماعی بر این بیماری ها باشد. در این مطالعه به بررسی ارتباط میان علایم اگزما و شرایط اقتصادی- اجتماعی پرداخته شد. 

روش کار: در این مطالعه، در ابتدا پرسشنامه مطالعات بین المللی آسم و آلرژی در کودکان ترجمه و معتبر گردید سپس از آن به منظور تعیین شیوع و شدت علایم بیماری در میان 1904 دانش آموز 6 - 7 و 13 - 14 ساله در مناطق مختلف تهران استفاده شد.

نتایج: شیوع اگزما در سال گذشته 7.1 % در کودکان و 9.5 % در نوجوانان و میزان مراجعه به متخصص، مصرف دارو، ماندگاری علایم، غیبت از مدرسه و اختلال در خواب در بیماران به ترتیب 55.3 %،  64.7%،  38.4%، 5.2% و 24.1% بود. ریسک فاکتورهای مرتبط با این بیماری سابقه ی ابتلا به آسم و رینیت ، سابقه ی خانوادگی بیماری های آلرژیک، نگهداری حیوان اهلی در یک سال گذشته و درآمد خانوادگی بالا بودند.

نتیجه گیری نهایی: شیوع بیماری اگزما در مقایسه با مطالعات قبلی افزایش یافته است و شرایط اقتصادی- اجتماعی به طور معناداری با شیوع این بیماری در ارتباط است.

مقدمه

شیوع بیماری های آلرژیک از جمله آسم، رینیت و اگزما در دو دهه گذشته، هم در کشورهای پیشرفته و هم در کشورهای در حال پیشرفت به طور چشمگیری در حال افزایش است. این افزایش مشکلات فراوانی را خصوصا بر کودکان تحمیل می نماید. با این وجود، حتی در جهان پیشرفته، خدمت رسانی به بیماران مبتلا به بیماری های آلرژیک بسیار نامطلوب بوده و کشورهای بسیار کمی دارای خدمات مناسب در این زمینه می باشند. به دلیل این افزایش شیوع و تحمیل بار اقتصادی بر بیماران و جامعه، آلرژی می بایست به عنوان یک مشکل بزرگ در نظر گرفته شود. یکی از راهکارهای خوب در این  زمینه، یافتن علل و پیشگیری از علایم و پیشرفت بیماری به جای تکیه بر مصرف دارو و فرونشاندن علایم است (1).

در این مطالعه به بررسی وضعیت بیماری اگزما و توصیف عوامل همراه با آن پرداخته شد تا با بالا بردن سطح آگاهی خانواده ها و دانش آموزان در شناخت این بیماری و عوامل پیشگیری کننده از آن و اجتناب از عوامل تشدید کننده، بتوان در جهت پیشگیری از صرف وقت و هزینه و نگرانی بیمار و خانواده اش گامی هر چند کوچک برداشت. خلاصه فارسی ...............................................................................................................................................1

مقدمه ............................................................................................................................................................2

فصل اول: کلیات

1-1. بیان مساله .............................................................................................................................................4

1-2. ضرورت اهمیت موضوع ......................................................................................................................4

1-3. اهداف ...................................................................................................................................................5

1-3-1. اهداف اصلی ....................................................................................................................................5

1-3-2. اهداف فرعی ....................................................................................................................................5

1-3-3. اهداف کاربردی ...............................................................................................................................5

فصل دوم: بررسی متون و مطالعات دیگران در این زمینه

2-1. مقدمه ....................................................................................................................................................8

2-2. تعریف ..................................................................................................................................................8

2-3. اپیدمیولوژی ..........................................................................................................................................9

2-4. علایم بالینی ........................................................................................................................................10

2-5. معیارهای تشخیص .............................................................................................................................11

2-6. بیماری های همراه ..............................................................................................................................12

2-7. اثر بر کیفیت زندگی ...........................................................................................................................13

2-8. پاتوژنز ................................................................................................................................................14

2-8-1. ژنتیک ............................................................................................................................................14

2-8-2. ژنتیک و اختلال در عملکرد سد پوستی ......................................................................................15

2-8-3. نظریه بهداشت ...............................................................................................................................15

2-9. عوامل برانگیزاننده ..............................................................................................................................16

2-10. درمان ...............................................................................................................................................17

فصل سوم: مواد و روشها

3-1. نوع و جامعه مورد مطالعه ..................................................................................................................22

3-2. ابزار جمع آوری داده ها .....................................................................................................................22

3-3. روش کار ............................................................................................................................................23

3-4. روش نمونه گیری و حجم نمونه .......................................................................................................23

3-5. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات ..........................................................................................................24

3-6. ملاحظات اخلاقی ..............................................................................................................................24

فصل چهارم: نتایج

4-1. توصیف اطلاعات دموگرافیک  کل جمعیت ......................................................................................26

4-2. توصیف اطلاعات مربوط به شیوع، شدت و کنترل اگزما ...................................................................28 -3. توصیف ارتباط بین عوامل دموگرافیک و بروز اگزما .........................................................................32

4-4. توصیف ارتباط بین سابقه ی بیماری ها و بروز اگزما ........................................................................34

4-5. توصیف شیوع آسم، رینیت آلرژیک و اگزما درکل جمعیت ...............................................................37

4-6. توصیف وجود سایر بیماری های آلرژیک در افراد مبتلا به اگزما .......................................................38

4-7. توصیف ارتباط بین سابقه مصرف دارو و بروز اگزما .........................................................................39

4-8. توصیف ارتباط بین تاریخ زایمان و وزن هنگام تولد و بروز اگزما ....................................................40

4-9. توصیف ارتباط بین تغذیه با شیر مادر و  بروز اگزما ..........................................................................41

4-10. توصیف ارتباط بین رفتن به مهدکودک و بروز اگزما .......................................................................41

4-11. توصیف ارتباط بین نگهداری حیوان خانگی و بروز اگزما ...............................................................42

4-12. توصیف ارتباط بین نوع خیابان محل زندگی و بروز اگزما ..............................................................44

4-13. توصیف ارتباط بین شرایط اقتصادی- اجتماعی و بروز اگزما ..........................................................44

4-14. توصیف ارتباط بین شرایط اقتصادی- اجتماعی و برخی از فاکتورهای مورد بررسی ......................47

4-15. توصیف ارتباط بین سابقه بیماری های آلرژیک والدین و بروز اگزما ..............................................53

4-16. توصیف ارتباط بین استعمال سیگار والدین و  بروز اگزما ...............................................................56

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-1. بحث ..................................................................................................................................................59

5-2. نتیجه گیری ........................................................................................................................................75

5-3. پیشنهادات ..........................................................................................................................................77

خلاصه انگلیسی ..........................................................................................................................................79

منابع ............................................................................................................................................................81

ضمائم .........................................................................................................................................................93

فهرست جداول

عنوان                                                                                                  صفحه

جدول4-3-1. فراوانی عوامل دموگرافیک ...................................................................................................32

جدول4-4-1. فراوانی سابقه ی بیماری ......................................................................................................34

جدول4-7-1. فراوانی مصرف دارو در بیماران ...........................................................................................39

جدول 4-8-1. فراوانی تاریخ زایمان و وزن هنگام تولد ............................................................................40

جدول 4-9-1. فراوانی تغذیه با شیر مادر ...................................................................................................41

جدول 4-10-1. فراوانی رفتن به مهدکودک ...............................................................................................41

جدول 4-11-1. فراوانی نگهداری حیوان خانگی .......................................................................................42

جدول 4-11-2.  فراوانی نوع حیوان خانگی در حال حاضر ......................................................................43

جدول4-12-1. فراوانی نوع خیابان محل زندگی .......................................................................................44

جدول 4-13-1. فراوانی  سطح تحصیلات والدین .....................................................................................44

جدول 4-13-2.  فراوانی شغل والدین .......................................................................................................46

جدول 4-13-3. فراوانی میزان درآمد ماهیانه خانواده .................................................................................46

جدول 4-15-1. فراوانی سابقه بیماری های آلرژیک والدین ......................................................................53

جدول 4-15-2. فراوانی سابقه بیماری های آلرژیک در پدر، مادر و هردو ................................................55

جدول 4-16-1. فراوانی استعمال سیگار والدین ........................................................................................56

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                                  صفحه

نمودار 4-1-1. پراکندگی جنس در کل جمعیت .........................................................................................26

نمودار 4-1-2. پراکندگی  سن در کل جمعیت ..........................................................................................26

نمودار 4-1-3. توزیع جمعیت در مناطق مختلف تهران .............................................................................27

نمودار 4-2-1. شیوع اگزما در 12 ماه گذشته .............................................................................................28

نمودار 4-2-2. ماندگاری علایم اگزما در 12 ماه گذشته ............................................................................29 

نمودار 4-2-3. غیبت از مدرسه به دلیل علایم اگزما .................................................................................29

نمودار 4-2-4. شدت بیماری براساس بی خوابی .......................................................................................30

نمودار 4-2-5. مراجعه به متخصص در بیماران ..........................................................................................31

نمودار 4-2-6. مصرف دارو در بیماران ......................................................................................................31

نمودار 4-4-1. ارتباط بین سابقه داشتن آسم و ریسک  بروز اگزما ............................................................35

نمودار 4-4-2. ارتباط بین سابقه داشتن رینیت در یک سال اخیر و ریسک بروز اگزما ..............................35

نمودار 4-4-3. ارتباط میان شدت بیماری اگزما(وجود بی خوابی)و ابتلا به رینیت ...................................36

نمودار 4-11-1.  ارتباط بین نگهداری حیوان خانگی در یک سال اخیر  و ریسک  بروز اگزما .................43

نمودار 4-13- 1 و 4-13-2. ارتباط بین تحصیلات والدین و شدت اگزما(بی خوابی) .............................45

نمودار 4-13-3.  ارتباط بین تحصیلات پدر و ریسک بروز اگزما ..............................................................47

نمودار 4-14-1. ارتباط بین سطح تحصیلات پدر و استعمال سیگار ..........................................................47

نمودار 4-14-2. ارتباط بین میزان درآمد ماهیانه و استعمال سیگار پدر ......................................................48

نمودار 4-14-3. ارتباط بین نوع شغل و استعمال سیگار پدر .....................................................................48

نمودار 4-14-4 و نمودار 4-14-5. ارتباط بین سطح تحصیلات والدین و رفتن به مهدکودک ..................49

نمودار 4-14-6. ارتباط بین شغل  مادر و رفتن به مهدکودک .....................................................................50

نمودار 4-14-7. ارتباط بین میزان درآمد ماهیانه خانواده و رفتن به مهدکودک ..........................................50

نمودار 4-14-8. ارتباط بین سطح تحصیلات مادر و مصرف دارو در فرزند ..............................................51

نمودار 4-14-9. ارتباط بین سطح تحصیلات پدر و مصرف دارو در فرزند ...............................................52

نمودار 4-15-1. ارتباط بین سابقه آسم در والدین و ریسک بروز اگزما .....................................................54

نمودار 4-15-2. ارتباط بین سابقه رینیت در والدین و ریسک بروز اگزما .................................................54

نمودار 4-15-3. ارتباط بین سابقه اگزما در والدین و ریسک بروز اگزما ...................................................55

فهرست اشکال

عنوان                                                                                                  صفحه

شکل 4-5-1. شیوع(%)علایم آسم، رینیت آلرژیک و اگزما به تنهایی و با هم در کل جمعیت ...................37

شکل 4-6-1. وجود آسم، رینیت و یا هر دو این بیماری ها در افراد مبتلا به اگزما ...................................38