چکیده: 5

فصل اول: 7

کلیات تحقیق 7

1-1 مقدمه 8

1-2 بیان مسئله 9

1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق 11

1-4 اهداف تحقیق 12

1-4-1 هدف کلی 12

1-4-2 هدف های فرعی 12

1-5 فرضیه تحقیق 12

1-5-1 فرضیه اصلی 12

1-5-2 فرضیه های فرعی 12

1-6 تعاریف علمی و عملیاتی واژه ها 13

1-6-2 تعریف عملیاتی: 13

فصل دوم: 14

ادبیات و پیشینه تحقیق 14

بخش اول: عزت نفس 15

2-1 مقدمه 15

2-2 تعریف عزت نفس 16

2-3 عزت نفس در محیط کار 17

2-4 عزت نفس 18

2-5 عزت نفس از لحاظ روانشناسی 20

2-6 شکل‌ گیری و تحول عزت‌نفس 20

2-7 چرا عزت‌نفس اهمیت دارد و به آن نیازمندیم؟ 23

2-8 مزایای اعتماد به نفس 25

2-9 ویژگی های شخصی كه عزت نفس بالا  دارد : 25

2-10 عوامل سازماني مؤثر در ارتقاء عزت نفس 27

2-11 نقش سرپرستان در تقويت عزت نفس 29

2-12 هشت رمز بالابردن عزت نفس 31

2-13 نظریه دانشمندان درباره عزت نفس 34

- نظریه مازلو: 34

- نظریه راجرز : 35

- نظریه کوپر اسمیت : 35

- نظریه اریکسون : 35

- نظریه فروید : 35

- نظریه  آلبرت الیس : 36

- نظریه ویلیام گلاسر : 37

2-14 عزت‌نفس از دیدگاه قرآن، و احادیث و دانشمندان اسلامی: 38

بخش دوم: هوش معنوی 39

2-15 هوش معنوی چیست؟ 39

2-16 ديدگاه متخصصان در مورد تأثير معنويت در سلامت: 47

2-17 اصولي جهت تقويت هوش معنوي يا احساسي: 53

2-18 مشخصات افرادي که داراي هوش معنوي پايين هستند: 54

2-19 ارزيابي و نتيجه گيري از هوش معنوي: 56

بخش سوم: پیشینه تحقیق 57

فصل سوم: 59

روش شناسی تحقیق 59

3-1مقدمه 60

3-2 روش تحقیق 61

3-3 ابزار گردآوری داده ها 62

3-4 ویژگی های فنی ابزار اندازه گیری 63

الف: روایی پرسش نامه 63

ب: پایایی پرسش نامه 63

3-5 جامعه آماری 64

3-6 نمونه و روش نمونه گیری 64

3-7 روش تجزیه و تحلیل داده ها 65

فصل چهارم: 67

تجزیه و تحلیل داده ها 67

4-1مقدمه 68

4-2 توصیف و تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده 69

جنسیت: 69

سن: 70

4-3 آمار استنباطی داده ها 71

بین هوش معنوی با عزت نفس تحصیلی افراد معلول شهرستان اهواز رابطه معناداری وجود دارد. 72

آزمون کلمروگروف-اسمیرنوف : 72

آزمون پیرسون: 73

بین هوش معنوی با عزت نفس خانوادگی افراد معلول شهرستان اهواز رابطه معناداری وجود دارد. 74

بین هوش معنوی با عزت نفس اجتماعی افراد معلول شهرستان اهواز رابطه معناداری وجود دارد. 76

فصل پنجم: 78

نتیجه گیری و پیشنهادات 78

5-1مقدمه 79

5-2 نتیجه گیری فرضیات 79

5-3 پیشنهادها 81

5-4 محدودیتها 82

منابع 83

پرسشنامه عزت نفس 87

پرسشنامه هوش معنوی 29 سوالی 91

پرسشنامه سلامت عمومی 28 سوالی 93

چکیده:

هوش يکي از جذابترين و جالب ترين فرآيندهاي رواني است که جلوه هاي آن در موجودات مختلف به ميزان  متفاوت مشاهده مي شود . هر چه موجودات از تکامل بيشتري بهره مند شوند از نظر هوشي نيز پيشرفته تر هستند و به همان نسبت از پيچيدگي بيشتري برخوردارند. عزت نفس يك ارزيابي از خود است كه ميزان اعتقاد فرد به قابليت، اهميت، موفقيت و ارزش خويش را منعكس مي كند. در این تحقیق با توجه به تأثیر گذار بودن هوش معنوی در جامعه بر روی عزت نفس افراد ما به دنبال این سؤال هستیم که آیا بین هوش معنوی با عزت نفس افراد معلول شهرستان اهواز رابطه معناداری وجود دارد یا خیر؟ در این از دو پرسشنامه هوش معنوی و عزت نفس استفاده شده است. مقدار آلفای کرونباخ بدست آمده از پرسشنامه هوش معنوی توسط تحقیقی که محمدرضا جعفری در سال 1388 انجام داد 89/0 بدست آمد و مقدار آلفای کرونباخ پرسشنامه عزت نفس در تحقیقی که جعفر عبدالهی در سال 1389 انجام داد 80/0 بدست آمد که نشان از پایایی بسیار بالای این پرسشنامه هاست. در بررسی نرمال یا غیر نرمال بودن هوش معنوی با عزت نفس افراد معلول میانگین داده ها 2.77، انحراف معیار 1.189 و مقدار sig بدست آمده از آزمون کلمروگروف-اسمیرنوف بین این دو مؤلفه .002 کمتر از 0.05 بوده که نشان دهند نرمال بودن داده است. باتوجّه به اينكه ضريب همبستگي برابر 0.958 مي باشد بين هوش معنوی با عزت نفس افراد معلول رابطه وجود دارد و باتوجّه به اينكه sig  برابر 0.005 بوده كه از مقدار 0.05 كمتر مي باشد لذا رابطه معني داري  بين هوش معنوی با عزت نفس افراد معلول وجود دارد.

کلیدواژه: عزت نفس، هوش معنوی

 

فصل اول:

کلیات تحقیق

 

1-1 مقدمه

یکی از عوامل مهم ابعاد مختلف توسعه، نظام آموزشی کشور است که براي پرورش و آموزش نسل جدید هزینه هاي بسیار بالایی را متحمل میشود. هزینه هایی که به طور مستقیم یا غیر مستقیم بر دوش مردم قرار دارد. اگر نظام آموزشی کشور کارآمد و اثر بخش باشد، در ازاي هزینه هاي صرف شده درآمدهاي مادي و معنوي عاید مردم و جامعه خواهد شد و چنان چه نظام آموزشی کارآمدي لازم را نداشته باشد، هزینه ها بی جهت به هدر خواهد رفت و استعدادهاي دانش آموزان و توانایی هاي آنها که مورد نیاز جامعه است از قوه به فعل نخواهد رسید. در آموزش و پرورش، دوره متوسطه از اهمیت شایانی برخوردار است. از یک سو دانش آموزان در حال طی کردن دوران بلوغ هستند که به نوبه خود دغدغه استرس هاي ناشی از آن را محتمل میشوند و از سوي دیگر تغییر دوره تحصیلی دانش آموزان، متفاوت بودن شیوه هاي آموزش و مهمتر از آنها مسأله انتخاب رشته، ادامه تحصیل و اشتغال و تشکیل زندگی در آینده، همگی استرس هایی را به همراه دارد که در پیشرفت یا افت تحصیلی دانش آموزان مؤثر هستند. هم چنین یکی از مسایل مهم در آموزش و پرورش، مساله پیشرفت تحصیلی دانش آموزان میباشد. پیشرفت تحصیلی در نظام آموزشی از اهمیت والایی برخوردار است. پژوهشگران تلاش کرده اند تا عواملی که عملکرد یاد گیرندگان را بهبود و ارتقا میدهند، شناسایی نمایند. از جمله عوامل مهمی که به صورت مستقیم میتوانند در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تاثیر بگذارد، هوش معنوي و عزت نفس دانش آموزان میباشد. اهمیت عزت نفس براي کسانی که با کودکان و نوجوانان سروکار دارند، امري روشن است شخصی که از عزت نفس برخوردار است خودش را به گونه مثبتی ارزشیابی کرده، برخورد مناسبی نسبت به نظریات مثبت خود و دیگران دارد. در مقابل کسی که به عزت نفس پایین مبتلاست اغلب نوعی نگرش مثبت مصنوعی نسبت به دنیا دارد و در نا امیدي تلاش می کند تا به دیگران  و خودش  نشان دهد که او شخص لایقی است و یا ممکن است به درون خویش بخزد و انزوا گزیند و از ارتباط با دیگرانی که از آنها میترسد، اجتناب نماید. شخص مبتلا به عزت نفسِ پایین، اساساً فردي است که احساس غرور کمی در خودش ادراك کرده است(بیابانگرد، 1384، 67).

1-2 بیان مسئله

هوش يکي از جذابترين و جالب ترين فرآيندهاي رواني است که جلوه هاي آن در موجودات مختلف به ميزان  متفاوت مشاهده مي شود . هر چه موجودات از تکامل بيشتري بهره مند شوند از نظر هوشي نيز پيشرفته تر هستند و به همان نسبت از پيچيدگي بيشتري برخوردارند. واژه  هوش کيفيت پديده اي را بيان مي کند که داراي حالت انتزاعي بوده و قابل رؤيت نيست همچنانکه افراد بشر از نظر شکل و قيافه ظاهري با يکديگر تفاوت دارند، از نظر خصايص رواني  مانند هوش، استعداد، رغبت و ديگر ويژگيهاي رواني و شخصيتي نيز بين آنها تفاوتهاي آشکاري وجود دارد. با توجه به اينکه مفهوم هوش در حال حاضر از آشفتگيها و سردرگميهاي قابل توجهي برخوردار است و در تمام ابعاد نظري، علمي، اجتماعي، هيجاني و معنوي نيز قابل بحث مي باشد، هوش معنوي، از جهات مختلف در عصر جديد احساس مي شود. يکي از ضرورت ها در عرصه ي انسان شناسي توجه به بعد معنوي انسان از ديدگاه دانشمندان، به ويژه کارشناسان سازمان بهداشت جهاني (WHO) است که اخيراً انسان را موجودي زيستي، رواني، اجتماعي و معنوي (Bio Psychosocial spirtual) تعريف مي کند. ضرورت ديگر اين موضوع ظهور دوباره کشش معنوي و نيز جستجوي درک روشن تر از ايمان و کاربرد آن در زندگي روزانه مي باشد.

عزت نفس يك ارزيابي از خود است كه ميزان اعتقاد فرد به قابليت، اهميت، موفقيت و ارزش خويش را منعكس مي كند. عزت نفس يك قضاوت شخصي درمورد با ارزشمند بودن خويش است. عزت نفس يك طرزتلقي از مقبوليت  يا عدم مقبوليت خويش است كه نهايتاً خود را به صورت ميزان علاقه مندي (بي علاقگي) شخص به خويشتن نشان مي دهد. برخوردهاي اشخاص معتبر، سيستم هاي كاري، شيوه زندگي شخصي و احساس كفايت و قابليت حاصل از تجارب شخصي، مي توانند عزت نفس را شديداً تحت تاُثير قرار دهند. تقويت عزت نفس، مهم‌ترين عامل موفقيت است. اين عامل، شيوه زندگي را دگرگون مي‌سازد. اگر عزت نفس زياد باشد، با مشکلات از طريق حل کردن آن‌ها مواجه مي شويد نه با مقصر دانستن خود يا ديگران. عزت نفس زياد به معني درگير شدن با مشکل و تن دادن به آن است نه متنفر بودن و داشتن انزجار نسبت به آن و سرگردان شدن و حسرت خوردن. همچنين عزت نفس به مفهوم آن است که هرگاه شکست خورديد، از آن درس بگيريد و دوباره سعي کنيد تا به موفقيت برسيد. به نظر مي‌رسد شک کمي وجود دارد که عزت نفس سازمان محور رابطه مثبت مهمي با رفتارها و گرايشات کاري دارد(هرمزی، 1389، 56).

در این پژوهش در صدد هستیم که بدانیم  نبود عزت نفس در هوش معنوی افرد معلول چه تاُثیری دارد. در این باره باید مسئله عزت نفس تعریف شود، تعاریف متعددی نیز از عزت نفس به عمل آمده که علیرغم تفاوت‌هایی که میان آنها مشاهده می‌شود اغلب به هم نزدیک بوده و مشابه هم می‌باشند و راجرز از جمله کسانی است که به تعریف عزت‌نفس پرداخته، و معتقد است که عزت‌نفس عبارت است از: ارزیابی مداوم شخص نسبت به ارزشمندی خویشتن خود(راجرز، 1951، نقل از شاملو 1368).کوپر اسمیت عزت‌نفس را این گونه تعریف می‌کند: میزان اعتماد به خود، مصمم بودن، رضایت از رابطه خانواده، دوستان، معلمان، مشهور بودن، توانایی مراقبت از خود، باور به ارزشمندی خود، ابراز و اظهار نمودن خود (کوپر اسمیت، 1967، نقل از دری).

در این تحقیق با توجه به تأثیر گذار بودن هوش معنوی در جامعه بر روی عزت نفس افراد ما به دنبال این سؤال هستیم که آیا بین هوش معنوی با عزت نفس افراد معلول شهرستان اهواز رابطه معناداری وجود دارد یا خیر؟

1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق

عـزت نــفس و اعــتماد بنفس بنيادي ترين بخش شخصيت يـك فرد مي بـاشـد كه در تمام جوانب زندگي فرد خود را به نـحـوي متـظـاهــر مي سازد. اعتماد بنفس سالم و بالا يك ضرورت حـيـاتي و مـطـلق بـــراي هر فردي مي باشد. 

افرادي كه داراي عزت نفس بالا هستند، توانايي خود را بالا ارزيابي مي كنند لذا اطمينان دارند كه وقتي تصميم به انجام كاري بگيرند، احتمالاً موفق خواهند شد. ازسوي ديگر، افراد داراي عزت نفس كم، توانايي خود را كم مي دانند. بنابراين، براي خود موفقيت كمتري پيش بيني مي كنند و فعاليتهاي خود را محدود مي كنند. درنتيجه، سطح عزت نفس كاري فرد نقش مهمي را در كارآيي شغلي و اثر بخشي سازماني ايفا مي كند. 

خود باوری و اعتماد به نفس، هم در سطح فردی و هم در سطح اجتماعی از شاه کلیدهای هوش معنوی است (غلامرضا صدیق اورعی، 1373).  این تحقیق بر آنست تا تاُثیر رابطه بین عزت نفس و هوش معنوی افراد معلول شهرستان اهواز را بررسی کند و مشخص کند که عزت نفس افراد چه تاُثیری بر هوش معنوی دارد زیرا همانگونه که می دانیم افراد با عزت نفس بالا افرادی هستند که در جهت رشد و بالنده شدن گام بر می دارند . از اینها گذشته سازمان بالنده راه‌های ارتباطی و اطلاعاتی خود را به روی همه کسانی که در آن زندگی می‌کنند یا به کار می‌پردازند گشوده می‌سازد و موجبات رشد و شکوفایی و افزایش آگاهی و دانش همگان را فراهم می‌آورد. اطلاعات و آگاهی‌ها در انحصار نیست(جمشیدی، 1389، 56).

1-4 اهداف تحقیق

1-4-1 هدف کلی

بررسی رابطه بین هوش معنوی با عزت نفس افراد معلول شهرستان اهواز

1-4-2 هدف های فرعی

1. بررسی رابطه بین هوش معنوی با عزت نفس تحصیلی افراد معلول شهرستان اهواز

2. بررسی رابطه بین هوش معنوی با عزت نفس خانوادگی افراد معلول شهرستان اهواز

3. بررسی رابطه بین هوش معنوی با عزت نفس اجتماعی افراد معلول شهرستان اهواز

1-5 فرضیه تحقیق

1-5-1 فرضیه اصلی

بین هوش معنوی با عزت نفس افراد معلول شهرستان اهواز رابطه معناداری وجود دارد.

1-5-2 فرضیه های فرعی

1. بین هوش معنوی با عزت نفس تحصیلی افراد معلول شهرستان اهواز رابطه معناداری وجود دارد.

2. بین هوش معنوی با عزت نفس خانوادگی افراد معلول شهرستان اهواز رابطه معناداری وجود دارد.

3. بین هوش معنوی با عزت نفس اجتماعی افراد معلول شهرستان اهواز رابطه معناداری وجود دارد.

1-6 تعاریف علمی و عملیاتی واژه ها

1-6-1 تعریف علمی:

عزت نفس: عزت نفس عقيده اي است كه فرد درباره مجموعه تواناييها ويژگيها و شايستگيهاي خود دارد(بيابانگرد، 1373).

هوش معنوی: به عبارت دیگر هوش معنوی توانایی عمل کردن هوشمندانه و عاقلانه است. در حالی که آرامش بیرونی را بدون توجه به شرایط حفظ می کنیم. هوش معنوی، هوش ذاتی انسان است، اما مانند هر هوش دیگری می بایست رشد یابد. بدین معنی با توجه به مهارتهایی که هوش معنوی را تشکیل می دهند می توانیم آن را تعریف و اندازه گیری نماییم(قبادی، 1389، 56).

1-6-2 تعریف عملیاتی:

عزت نفس: نتیجه ای است که آزمون گیرنده از آزمون پرسشنامه عزت نفس بدست می آورد.

هوش معنوی: نتیجه ای است که آزمون گیرنده از آزمون پرسشنامه هوش معنوی بدست می آورد.