تفاوت هاي فردي دانش آموزان، که حاکي از وجود قضاوت در توانايي هاي آنان است، از مهمترين اصول و مواردي است که هميشه بايد در آموزش و پرورش مورد توجه قرار گيرد. از جمله توانايي هاي متفاوت کودکان که موجب تفاوت عمده بين عملکرد آنان مي شود، توانايي هاي شناختي و از جمله هوش است که ميزان آن در همه افراد يکسان نيست، در نتيجه بايد به آن توجه خاصي مبذول شود. زيرا نوع و سرعت آموزش بايد با توانمندي هاي شناختي دانش آموزان هماهنگ شود. 

قشر نسبتاً وسيعي از دانش آموزان مدارس عادي، که در عين تفاوت هوشي بارز با ديگر دانش آموزان در کنار ساير کودکان مي نشيند و از امکانات مشابه آنان در مدارس بهره مي برند دانش آموزان ديرآموزند. (توکلي 1376 ص 51)

خانواده به عنوان مهمترين گروه اجتماعي که کودک معلول عضوي از آن است، در تحول ساختهاي شناختي اجتماعي و عاطفي کودک نقش بسزايي ايفا مي کند. نقش خانواده در امر آموزش کودکان استثنايي و بخصوص عقب مانده ذهني بسيار خطير و مهم است. براي مثال خانواده اي که کودک عقب مانده ذهني آموزش پذير دارد محتاج اطلاعات و مهارتهاي متفاوتي از خانواده اي که کودک نابينا دارد مي باشد (ماهنامه ي آموزشي- تربيتي پيوند، سال 1375 ص 30)

به طوري که آمارهاي بين المللي نشان مي دهد در هر جامعه اي بيش از ده درصد کودکان با ويژگي هاي متفاوتي نسبت به ساير کودکان متولد شدند و از نظر ذهني و يا جسمي با کودکان عادي تفاوت دارند اين گروه از کودکان، تحت عنوان کودکان استثنايي مورد توجه مسئولان تعليم و تربيت همه کشورها هستند و تاکنون براي آموزش و پرورش آنان برنامه هاي خاصي تدوين گرديده است.

البته براي هر دسته از اين کودکان به تناسب وضع جسمي برنامه ريزي خاصي بايد صورت گيرد و روش هاي خاصي براي آموزش و پرورش آنان اجرا شود. اما آنچه بايد در مورد همه آنان در نظر باشد اين است که آنان نيز مانند ديگر افراد از حقوق انساني بهره مند بوده و از اين جهت هيچ تفاوتي با ساير کودکان ندارند. (افروز، 1367, ص 10)

 

بيان مسأله

آيا خانواده در پيشرفت تحصيلي دانش آموزان ديرآموز نقشي دارد؟

نهاد خانواده در مجموعه نهادهاي جامعه از نظر اندازه کوچکترين واحد ولي از نظر اعتبار و اثربخشي والاترين و عظيم ترين نهاد اجتماعي است و بدون ترديد اساس تحول از خانواده آغاز مي شود و بسيار ساده انديشي است که تمام بار سنگين تعليم و تربيت را به دوش مدرسه بيافکنيم و نقش خانواده و کارکردهاي اساسي اين نهاد مقدس را مورد توجه قرار ندهيم کودکان و نوجوانان کشور ما با مشکلات روحي و رواني روبرو هستند و قسمت اعظم اين فشارها به خانواده و والدين و روابط آنها باهم و فرزندان برمي گردد. و اين خانواده ها هستند که در اين زمينه بهترين حلّال مشکلات فرزندانشان هستند و با بينش و درک صحيح است که مي توانند در جهت موفقيت و آگاهي دقيق فرزندانشان را ياري نمايند و قدرت درک خود آنها و مشکلاتشان را داشته باشند. (مازلو، آبراهام- نظرات مازلو و رابطه آن با نقش معلمان و مربيان و اولياء آموزشي، ص 135)

 

اهداف تحقيق

از آنجايي که نقش خانواده در پيشرفت تحصيلي فرزندان نقش بسيار اساسي و مهم در زندگي فرد است و خانواده کانون پرورش نسل آينده است در اين کانون نهال ارزشهاي انساني که بذر آنها در لحظه آفرينش در ضمير آدميان پاشيده شده است بايد رشد و نمو کرده درخت انسانيت به بار نشيند از اين رو هيچ يک از نهادهاي اجتماعي نقشي را که خانواده در ساختار فکري، شخصيتي، روحي، اخلاقي انسان دارد نمي توانند ايفا کنند. با توجه به رشد روزافزون جمعيت و پيچيده شدن جامعه و اينکه سه چهارم اوقات بچه ها در نزد خانواده ها سپري مي شود بايد به بررسي نقش خانواده و کارکردهاي اساسي اين نهاد مقدس توجه خاص مبذول داشت. (شهرآرا، سال 1373، ص 45)

با توجه به مطالب ذکر شده متأسفانه در اين منطقه والدين آن چنانکه بايد و شايد از جايگاه ويژه خود در ارتباط با تعليم و تربيت فرزندان استثنايي آگاهي ندارند و حتي آن دسته اي هم که تا حدودي از اين امر مطلع هستند از شيوه هاي صحيح رفتار و برخورد با فرزند خود مخصوصاً در امر آموزش اطلاعات چنداني ندارند. ارتباط بيشتر مربي با والدين و شناخت خانواده کودک ناتوان اين امکان را مي دهد که در امر آموزش تفاوت هاي فردي بيش از پيش مدنظر داشته و در مواردي که والدين نياز به راهنمايي دارند از شيوه هاي تربيتي صحيح استفاده کنند و هدف اصلي من از اين تحقيق شناخت و نقش خانواده و کمک هرچه بيشتر به امر آموزش فرزندان آنهاست.

اهميت و ضرورت تحقيق

زماني تصور مي شود که مدارس به تنهايي مي توانند پاسخگوي تمامي نيازهاي آموزشي و پرورشي دانش آموزان باشند. اما مربيان مدارس و والدين دانش آموزان به اين حقيقت اذعان نمودند که بدون هکاري و همفکري مشترک آنها، پرداختن به فرآيند مستمر تعليم و تربيت نمي توانند به طور مطلوب عملي باشد. بايد ميان نظام ارزشي حاکم بر خانواده و نظامي که در مدرسه حاکم است همراهي و هماهنگي وجود داشته باشد تا بچه ها بتوانند با آرامش خاطر درس بخوانند و به شکوفايي ذهني خود دست يابند. (پارسا، 1367، ص 72 و 71)

خانواده بايد بستر شکوفايي خلاقيتها و نوآوري ها باشد و خانواده زماني مي تواند نقش خود را در اين زمينه به خوبي ايفا کند که از تعادل برخوردار باشد. پس نخستين و عزيزترين معلمان و راهنمايان ما پدران و مادران هستند و به همين دليل است که گفته مي شود سلامت هر جامعه يا هر نظام و ساختاري که دارد در گرو سلامت خانواده است و سلامت خانواده در گرو مجموعه اي از فعل و انفعالات و روابط و تعاملاتي است که در ميان افراد يک خانواده وجود دارد.

 

فرضيه هاي تحقيق

(1) به نظر مي رسد بين سطح درآمد خانواده و پيشرفت تحصيلي ديرآموزان رابطه وجود دارد.

(2) به نظر مي رسد بين سطح سواد والدين و پيشرفت تحصيلي ديرآموزان رابطه وجود دارد.

 

تعاريف

تعريف نظري پيشرفت تحصيلي

منظور از پيشرفت تحصيلي موفقيت در امر تحصيل است که مي تواند به مهارت در امري خاص يا تخصص در بخشي از دانش منجر شود. در نظام آموزش و پرورش منظور از پيشرفت تحصيلي دستيابي به اهداف آموزشي مورد نظر در هر دوره است.

تعريف عملي پيشرفت تحصيلي

در اين تحقيق کليه دانش آموزاني که معدل آنان بين 20 تا 17 باشد از پيشرفت تحصيلي برخوردارند.

تعريف نظري ديرآموز

دانش آموزان ديرآموز در مقايسه با کودکان عادي داراي رفتارهاي سازشي ضعيف تر و قابليت هاي يادگيري کمتري هستند.

تعريف عملي ديرآموز

کليه دانش آموزاني که بهره هوشي آنان بين 80 تا 90 است ديرآموز خوانده مي شوند که مشغول به تحصيل در مدارس ابتدايي مي باشند.