مقدمه    3
فصل اول    5
1-تعريف بيمه    6
2-1-عناصر تشكيل دهنده بيمه    6
1-2-1ـ خطر    6
2-2-1ـ حق بيمه    7
3-2-1ـ خسارت    7
3-1-انواع بيمه    8
2- بيمه مسئوليت    9
3-مباني مسئوليت مدني    11
الف-3-نظريه تقصير    11
ب-3ـ نظريه خطا    12
ج-3ـ نظريه تضمين حق    12
1-3-مبنای مسئوليت مدني در حقوق ايران    13
2-3-مبناي مسئوليت مدني در فقه اسلامي    15
فصل دوم    17
الف-تعريف بيمه مسئوليت مدني    18
ب-انواع بيمه‌هاي مسئوليت مدني    18
1-ب-بيمه مسئوليت مدني كارفرمايان:    18
ريسكهاي موضوع بيمه نامه مسئوليت مدني كارفرمايان:    20
2-ب- بيمه مسئوليت مدني دولت و كارمندان دولت و شهرداريها    20
3-ب- بيمه اجباري مسئوليت نگهبانان مسلح بانكها و گارد صنعت نفت    20
4-ب- بيمه مسئوليت مدني متصديان حمل و نقل زمين و هوائي و دريائي    21
بيمه مسئوليت مدني متصدي حمل و نقل دريائي    22
5-ب- بيمه مسئوليت مدني شكارچيان    22
6-ب- بيمه مسئوليت مدني ناشي از حوادث تحصيلي    23
7-ب- بيمه مسئوليت مدني پزشكان ـ جراحان ـ داروسازن و مديران مراكز درماني    23
8-ب- مسئوليت مدني آرشيتكت‌ها و مقاطعه‌كاران    24
9-ب- بيمه مسئوليت مدني هتل‌داران، صاحبان كافه و رستوران و متصديان تئاتر و سينما    24
10-ب- بيمه مسئوليت مدني باشگاه‌هاي ورزشي    24
11-ب-  بيمه مسئوليت مدني مالكان ساختمانها و عمارتها    24
12-ب- بيمه مسئوليت مدني صاحبان حيوانات و دامداران    25
13-ب- بيمه مسئوليت مدني ناشي از آتش‌سوزي    25
الف ـ مسئوليت مدني مستأجر در مقابل مالك    25
ب ـ مسئوليت مدني مالك در مقابل مستأجر    25
14-ب- بيمه مسئوليت مدني ناشي از حوادث بهره‌برداري و حمل و توزيع گاز و برق    26
ج-انواع بيمه‌هاي اجباري مسئوليت مدنی    26
د-نقش بيمه‌هاي اجباري مسئوليت مدنی در حمايت از زيان‌ديده و مسئول    27
1-د-نقش بيمه اجباری مسئوليت در حمايت از زيان ديده    27
2-د-نقش بيمه اجباری مسئوليت مدنی در حمايت از مسئول    28
1-امکان بقاء:    28
مثالهائي از حوادث صنعتي بزرگ و عواقب آنها    29
2ـ حمايت از سرمايه‌گذاري و اشتغال:    31
3ـ حمايت از امنيت شغلي:    31
نتيجه گيری    32
منابع    34


مقدمه
امروز کشور ما تشنه فعاليت اقتصادی سالم وايجاد اشتغال برای جوانان وسرمايه گذاری مطمئن است واين همه به فضائی  نيازمند است که در آن سرمايه گذار و صنعتگر و عنصر فعال در کشاورزی ومبتکرعلمی و جوينده کار و همه قشرها از صحت وسلامت ارتباطات حکومتی و امانت و صداقت متصديان امور مالی و اقتصادی مطمئن بوده واحساس امنيت و آرامش کنند.مقوله امنيت بويزه امنيت اقتصادی از مباحث بسيار مهم وحساس است که نمی توان يک شبه وبا تصويب يک طرح يا لايحه به آن دست يافت بلکه اين پديده انعکاسی است از رفتار های مختلف سياسی, اقتصادی ,نظامی ,فرهنگی و اجتماعی آحاد مردم و مسئولان از اينرو بايد شرايط کشور را در طول زمان به گونه ای تغيير داد ورفتار های اجتماعی را در عرصه های مختلف به گونه ای تعريف کرد که در نهايت هر چيزی در جايگاه واقعی خود قرار  گيرد و با طبيعت آن منطبق گردد واِين مستلزم تلاش گسترده همه اقشار و آحاد جامعه و حکومت است و بيمه های مسئولطت اجباری در راستای اين مهم از مهمترين روشها وابزارهای علمی موجود تلقی می گردند.در مجموعه حاضر ضمن ارائه اطلاعاتی در خصوص بيمه,انواع آن وجايگاه قانونی وعرفی بيمه های مسئوليت,اشاره ای به اثرات اقتصادی و اجتماعی آن خواهد شد.
اساس بيمه ريسک است.وجود ريسک بر عملکرد عامل و بنگاههای اقتصادی تاثير می گذارد از اين رو به تخصيص بهينه منابع و توسعه اقتصادی کشور ها محدوديتهايی تحميل می کند.ريسک وجه مشترک تصمياتی است که انسانها می گيرند.
بنابراين علاوه بر اينکه در آمد و اموال هر عامل و بنگاه اقتصادی با توجه به ريسکهای موجود ممکن است در معرض خطر باشد,عملا با حوادثی روبرو می شود که به علت خسارت وارده بر اموال يا لطمات شخصی به ديگران ,قانونا مسئول خواهد بود.تعيين نوع و ميزان خسارتهايی که خواهان متحمل شده اغلب دشوار است ودر بعضی موارد حتی غير قابل جبران خواهد بود. لذا اگر عامل يا بنگاه اقتصادی به تنهايی بخواهد با حوادث و خطرات ناشی از آنها مقابله کند عملا از دور رقابت خارج شده و امکان بقاء نخواهد داشت. در اينجاست که نقش روز افزون و غير قابل انکار بيمه در ثبات فعاليتهای اقتصادی آشکار می شود.مسئله ای که در اين تحقيق به آن پرداخته می شود.                                                                                                                                                                                                                                    


فصل اول


1-تعريف بيمه
بيمه عقدي است كه طي آن خطر قريب‌الوقوعي كه ممكنست براي دارائي ـ فعاليت يا جان فردي پيش آيد را به شركت بيمه منتقل مي‌كند تا طي آن زيان مادي ناشي از خطر را جبران نمايد.
در اين فرآيند فردي كه خطر را منتقل مي‌كند بيمه‌گذار و قبول‌كننده خطر را بيمه‌گر گويند. بيمه‌گذار وجهي را به بيمه‌گر مي‌پردازد كه حق بيمه و موضوعي كه بابت آن عقد بيمه منعقد مي‌گردد موضوع يا مورد بيمه مي‌گويند.
ماده 1 قانون بيمه مصوب سال 1316 بيمه را چنين تعريف مي‌كند:
"بيمه عقدي است كه به موجب آن يك طرف تعهد مي‌كند در ازاء پرداخت وجه يا وجوهي ازطرف ديگر درصورت وقوع يا بروز حادثه، خسارت وارده بر او را جبران نموده يا وجه معيني بپردازد. متعهد را بيمه‌گر، طرف تعهد را بيمه‌گذار، وجهي را كه بيمه‌گذار به بيمه‌گر مي‌پردازد حق بيمه و آنچه را بيمه مي‌شود موضوع بيمه نامند."
همچنين برابر مفاد ماده 5 قانون مذكور موضوع بيمه مكنست مال (اعم از عين يا منفعت)، هر حق مالي, هر نوع مسئوليت حقوقي و براي حادثه يا خطري باشد كه بيمه‌گذار از وقوع آن متضرر مي‌گردد.به عبارتي ديگر بيمه‌گذار بايد نسبت به بقاء آنچه بيمه مي‌دهد ذينفع باشد.
بنابراين بيمه عقدي است كه بيمه‌گذار با آينده‌نگري خسارات ناشی از خطر احتمالي و قريب‌الوقوع را ازطريق پرداخت حق بيمه به بيمه‌گر جبران مي‌كند.

2-1-عناصر تشكيل دهنده بيمه
عناصر تشكيل‌دهنده بيمه عبارتند از: خطر، حق بيمه و خسارت
1-2-1ـ خطر
موضوع تمام عمليات بيمه را خطر تشكيل مي‌دهد و آن عبارت از اتفاقي مهتمل و قريب‌الوقوع.
 از ويژگيهاي خطر مي‌توان به احتمالي بودن ـ نامعين بودن زمان اتفاق افتادن و ايجاد خسارت درصورت بروز را نام برد.
در بيمه مسئوليت مدني، مسئوليت مدني ناشي از حوادث، موضوع بيمه است كه مي‌تواند در اثر عمل يا رفتار شخص يا اشخاص وابسته و يا ناشي از اشياء و اموال تحت مالكيت يا تصرف او ايجاد شود.
بنابراين بيمه‌گذار در ازاء پرداخت حق بيمه مسئوليت مدني رفتار خود، اشخاص وابسته يا اشياء و اموال خود را كه ممكنست موجب خسارت ديگران شود بيمه كرده و پرداخت خسارت احتمالي را به بيمه‌گر منتقل مي‌كند. يعني بيمه‌گر متعهد مي‌شود درصورت مسئول شناخته شدن بيمه‌گذار به جاي او خسارت زيان ديده را بپردازد. اين عمل (يعني بيمه كردن) اموال و دارائيهاي شخص بيمه‌گذار را از خسارت ناشي از مسئوليت او محافظت مي‌كند.
در زندگي امروزي اكثر مردم درمقابل خطرات ناشي از مسئوليت مدني در مقابل ديگران قرار دارند و بهترين راه براي حفظ دارائيها و پرداخت خسارت زيان‌ديدگان با حداقل هزينه" بيمه" مي‌باشد.                                                                                                                                                   
2-2-1ـ حق بيمه
حق بيمه وجهي است كه بيمه‌گذار در قبال خريد بيمه يا با به عبارت بهتر انتقال خطر به بيمه‌گر پرداخت مي‌كند. با پرداخت حق بيمه و خريد بيمه مسئوليت مدني، تعهد جبران خسارت از بيمه‌گذار منتقل‌شده و بيمه‌گر متعهد مي‌گردد.
3-2-1ـ خسارت
واژه خسارت در لغت به معني زيان و ضرر است ولي در اصطلاح بيمه‌اي تنها به اين اكتفا نشده و صاحبنظران علم بيمه تعاريف ويژه‌اي براي آن ارائه داده‌اند. اما اغلب آنها كم و بيش به اين موضوع اذعان دارند كه خسارت يعني وقوع خطر پيش‌بيني شده در بيمه نامه و ادعاي زيان ازطرف زيان‌ديده.
با بروز خسارت زيان‌ديده به عامل زيان مراجعه كرده و عامل زيان نيز با استفاده از بيمه نامه عملاً خواستار حمايت بيمه‌گر مي‌شود كه در اينجا بيمه‌گر وارد موضوع شده و درحدود بيمه نامه نسبت به پرداخت خسارت زيان‌ديده اقدام مي‌كند.