باسمه تعاليطرح آموزش مدرسان پايه دوم و ششم ابتداييگرگان      
اهداف دوره:


مراحل تصفیه آب


درس در يك نگاهدر اين درس، دانش‌آموزان ياد مي‌گيرند هنگام مشاهده‌ي پديده‌هاي طبيعي از چند حس خود استفاده كنند، مشاهدات خود را دقيق و در قالب جملات عيني يادداشت نمايند، در زمان ارائه‌ي گزارش يا بحث و گفت‌وگو از مستندات خود استفاده نمايند و به حافظه‌ي خود اعتماد نكنند.
اهداف/ پيامدهادر پايان اين درس انتظار مي‌رود دانش‌آموزان بتوانند:
دانستني‌ها براي معلماز ابتداي تاريخ فعاليت‌هاي علمي تاكنون، مشاهده، متداول‌ترين روش براي جمع‌آوري اطلاعات بوده است. گردش و بازديد ضمن تحريك حس كنجكاوي و تقويت روحيه‌ي پرسشگري، فرصت‌هايي را براي مشاهده فراهم مي‌آورند. ثبت مشاهدات و يادداشت‌برداري موجب مي‌شود در هنگام گزارش و يا رجوع به خاطرات شخصي بتوانيم آنچه را  رخ داده، درست بيان كنيم. در بسياري از موارد يادداشت‌ها به‌عنوان اسناد و مدارك براي تجزيه و تحليل، مورد استفاده قرار مي‌گيرند.
توجه همكاران گرامي را به نكات زير جلب مي‌كنيم:يادداشت‌ها بايد به گونه‌اي نوشته شود كه دانش‌آموزان همواره بتوانند به‌عنوان يك سند به آن مراجعه كنند بنابراين بهتر است از آغاز كار، عادت خوب و مناسب ياددداشت‌نويسي به آنها آموزش داده شود.بايد يادداشت‌ها طوري سامان داده شود كه «كي؟», «كجا؟», «چه چيزي؟» و «چه كسي؟» در آن پاسخ داده شده باشد. يادداشت‌ها بايد به نويسنده كمك كنند تا يك خط زماني مستمر و مداوم را دنبال كند.يادداشت‌ها بايد مورد بررسي قرار گرفته، مطالب اضافي و تكراري آن حذف و مورد بازبيني قرار گيرد.
نكات آموزشي و فعاليت‌هاي پيشنهاديدانش‌آموزان را به گروه‌هاي دونفره يا سه‌نفره دسته‌بندي كنيد و ابزارهايي مانند ذره‌بين، خط‌كش و... براي مشاهده‌ي دقيق در اختيار آنها قرار دهيد.دانش‌اموزان را به استفاده از دوربين براي تهيه‌ي عكس و ضبط صوت براي ضبط صدا در هنگام مشاهده و جمع‌آوري اطلاعات، ترغيب كنيد.با بردن دانش‌آموزان به باغ، پارك، جنگل، باغ وحش، موزه و... آنها را در موقعيت مشاهده‌ي دقيق قرار دهيد.نمونه‌‌ برگه‌هاي ياددداشت در اختيارز دانش‌آموزان قرار دهيد و از آنها بخواهيد مشاهدات خود را در قالب جملات درست در آن بنويسند.دانش‌آموزان را در موقعيت مشاهده قرار دهيد و مسابقه برگزاري كنيد تا مشخص شود چه كسي مشاهدات بيشتري و دقيق‌تري داشته است.يادداشت‌ها را بررسي نموده و مواردي را كه در آنها نقل شخصي دخالت داده شده، به نويسندگانشان گوشزد كنيد تا بدانند آن چيزي را بايد يادداشت كنند كه دقيقاً مشاهده مي‌كنند.پس از پايان گزارش و بازديد، در نشست‌هايي از دانش‌آموزان بخواهيد مشاهدات خود را گزارش دهند. آنها را عادت دهيد براي ارائه‌ي گزارش از جملات يادداشت‌برداري‌شده استفاده نمايند.براي صفحه‌هاي يكسان، دانش‌آموزان را به نوشتن مشاهدات ترغيب كرده و يادداشت‌ها را با هم مقايسه كنيد و به نقد و بررسي بگذاريد.يادداشت‌ها را نگه‌داري كنيد. 
جدول ارزشيابي ملاکها و سطوح عملکرد
مبناي تغيير برنامه درسي علوم، پژوهش‌هاي انجام‌شده به شرح زير است:
1- بررسي پژوهش‌هاي داخل کشور از سال 1375 تا 1390
2- مطالعه‌ي موضوعات جديد در آموزش علوم جهان امروز مانند فناوري‌هاي نو
3- تحليل محتواي برنامه‌هاي قبلي آموزش علوم در ايران و جهان
4- توجه به مطالبات نهادها و انتظارات تيمز
5- بررسي و تحليل اسناد بالادستي (سند چشم‌انداز، سند ملي، برنامه درسي ملي)

سيرتحول آموزش علوم در جهان
تا سال 1920
هدف: آماده کردن دانش‌آموزان براي گذراندن امتحانات
محتوا: موضوع محور
روش: سخنراني
ارزشيابي: سنجش دانش کسب‌شده
از 1920 تا 1957
تجربه و حل مسئله
انجام کارهاي عملي، توجه به نياز فراگيران، تجارب نمايشي


از 1957 تا کنون
روس‌ها اولين سفينه را به فضا پرتاب کردند.
برونر و همکارانش در زمينه‌ي فرآيند آموزش و پرورش پژوهش به عمل آوردند.
نتايج:
کسب تجربه مستقيم توسط دانش‌آموز از طريق درگيرشدن در فرآيند يادگيري
يادگيري گروهي و مشارکتي (معلم و شاگرد از هم ياد مي‌گيرند)
اهميت دادن به استقلال يادگيرنده در جريان يادگيري
خودارزشيابي و سنجش ميزان پيشرفت در جريان يادگيري
معلم نقش هدايت‌کننده دارد
سير تحول آموزش علوم در ايران   
اهداف در برنامه درسي سال 1316 
علوم با دو عنوان «علم‌الاشيا» و «حفظ‌الصحه» ارائه مي‌شده است.
هدف: بيدار کردن حس کنجکاوي دانش‌آموز نسبت به محيط
روش: درس توأم با عمل (عمل در دبستان يا گردش در خارج از مدرسه)
توجه : دانش‌آموز نبايد مطالب اين فن را از بر کند.


اهداف در برنامه درسي 1342
دانش آموز بايد وضع جهان را بشناسد.
از آن چه براي بهبود زندگي مفيد است آگاه شود.
اصول و مفاهيم علمي را استخراج کند.
از طريق مشاهده و آزمايش و تفکر به طرح نظريه بپردازد.

اهداف از 1375 تا 1390
کسب سواد علمي فناورانه
کسب دانستني‌هاي ضروري
کسب مهارت‌هاي ضروري
کسب نگرش‌هاي زندگي
رويکردهاي حاکم بر برنامه‌ي درسي جديد علوم
اصول حاکم: همسوسازي با برنامه درسي ملي با توجه به رويکردهاي زير:
1- فطرت‌گرايي توحيدي: توجه به چهار عرصه يادگيري يعني خود، خلق، خلقت، خالق
2- توجه به رويکرد زمينه‌محور يا تماتيک (thematic):
- هر واحد يادگيري در ارتباط با زمينه‌ي واقعي زندگي فراگيران طراحي و تدوين مي‌گردد.
- فراگيران از طريق کسب تجربه‌ي دست اول، نقشي اساسي و فعال در يادگيري دارند.
3- رويکرد پيامد محور:
- بروز شايستگي از طريق تلفيق دانش، مهارت، نگرش
- به‌کارگيري دانش کسب‌شده در موقعيت‌هاي واقعي زندگي
4- توجه به يادگيري‌هاي مشترک:
تفکر و حکمت  - آداب و مهارت‌هاي زندگي  - کار و فناوري
تبيين برنامه جديدبر مبناي پژوهش، تجارب بين‌المللي، مطالبات نهادها، تجارب داخلي
آنچه از برنامه قبلي حفظ شده است
رويکرد فعال ياددهي – يادگيري (توليد مفهوم محور يادگيري)
بخش عمده محتوا (دانش، مهارت، نگرش)
ارزشيابي (توصيفي، عملکردي)
ابعاد جديد برنامه درسي
رويکرد: زمينه‌محور (تماتيک)
هدف: کسب شايستگي (پيامدمحور): تلفيق دانش، مهارت، نگرش
روش: به‌کارگيري بسته‌ي آموزشي

اهداف پيامدمحور
پيامد يادگيري: نتايجي است كه انتظار مي‌رود دانش‌آموزان پس از نوعي درگيرشدن با فعاليت‌هاي يادگيري توانايي خود را در دانش كسب ‌شده در موقعيت‌هاي جديد نشان دهند.
ويژگي‌هاي پيامدمحوري:
- تلفيق آموزش و ارزشيابي
- ارزيابي عملكرد دانش‌آموزان در سطوح مختلف
- استفاده از ملاك‌ها و سطوح عملكردي در سنجش
بسته آموزشي
1- دانش‌آموز (كتاب درسي، كتاب كار، فيلم، نرم‌افزار)
2- معلم (كتاب راهنماي، فيلم معلم، نرم‌افزار)
3- اوليا (فيلم)


رويکرد زمينه‌محور (تماتيک) در طراحي آموزشي
هر درس يک زمينه‌ي يادگيري است.   
تم بايد داراي چهار ويژگي باشد:
 ارتباط با زندگي 2)  قابليت عمق‌بخشي 3) دارا بودن انسجام دروني
4) دارا بودن بازوهاي اتصال به موضوعات بيروني
رويکرد زمينه‌محور براي رسيدن به شايستگي
هر واحد يادگيري در ارتباط با زمينه واقعي زندگي فراگيران
قرار گرفتن در موقعيت يادگيري (به‌کارگيري همزمان دانش، مهارت، نگرش)
فراگيران در ياد گيري نقش اساسي و فعال دارند (کسب تجربه دست اول)


کارکرد حوزه علوم تجربی:
برخورداری مربیان از سواد علمی فناورانه در بعد شخصی و اجتماعی
رشد و ارتقا شایستگی های عقلانی , ایمانی , دانشی , مهارتی و اخلاقی
شناخت و استفاده ی مسئولانه از طبیعت به مثابه بخشی از خلقت الهی
ایفای نقش سازنده در ارتقای سطح زندگی فردی , خانوادگی , ملی و جهانی
زمینه سازی برای تعظیم نسبت به خالق متعال از طریق درک عظمت خلقت
تعمیق و تعادل در نگرش توحیدی ودستیابی به درک غایتمند از خلقت
جهت گیری های کلی
تا پایان دوره ی اول متوسطه تلفیقی بوده و در سازماندهی محتوا و آموزش باید موارد زیر مورد توجه قرار گیرد
پذیرش اصل همه جانبه ی نگری بر اساس پذیرش رویکرد تلفیقی
تلفیق نظر و عمل جهت پرورش مهارت های فرآیندی علمی
آموختن روش و مسیر کسب علم , آگاهی و توانایی
پرورش انواع تفکر جهت نیل به خودیادگیری , ژرف اندیشی و تعالی جویی
ایجاد ارتباط بین آموزه های علمی و زندگی واقعی (علم مفید , سودمند , هدفدار و ...)
مرتبط ساختن محتوای یادگیری با کارکرد های واقعی (یادگیری معنادار)
پرورش انسان هایی مسئولیت پذیر , متفکر و خلاق
قلمرو حوزه ی علوم تجربی
دانش : شامل زندگی و موجودات , زمین و پیرامون آن , ماده و تغییرات آن , انرژی وتغییرات آن , طبیعت و مواد فرآوری شده , علوم در اجتماع , علوم در زندگی روزانه , تاریخ علم در ایران و اسلام
فرآیند های علمی : شامل مهارت های فرآیندی (مشاهده , جمع آوری اطلاعات , اندازه گیری , تغییر یافته ها , فرضیه و مدل سازی , پیش بینی , طراحی تحقیق , برقراری ارتباط ) و مهارت های پیچیده ی تفکر , ورود مبانی فلسفی
فناوری : بیوتکنولوژی , نانو تکنولوژی , انرژی های نو , نجوم
سخني با والدين گرامي
علوم در همه‌جا
کمک آري، جايگزيني نه
پشتيباني از مدرسه
گفت‌وگو با فرزندان و توجه به پرسش‌هاي آنها
آموزش کار با وسايل خانگي
توجه به لذت يادگيري با فرزند
تبديل فرصت به موقعيت يادگيري
توجه به جاي تشويق
معرفي مشاغل مرتبط با علوم
ايمني قبل از هر چيز
پرسش و پاسخ حفظي ممنوع
سخني با همکاران ارجمند
درس علوم: ارتباط منسجم چهار عرصه‌ي يادگيري، خدا، خلقت، خلق، خود
کلاس: فضايي شاد و پر جنب‌وجوش براي مشاهده، تجربه، آزمايش، گفت‌وگو، تفکر، اظهارنظر، همکاري گروهي و ...
معلم: تصميم‌گيرنده‌ي فرآيند يادگيري
درس: زمينه يادگيري
منابع يادگيري: کتاب، فيلم، رسانه، امکانات محيطي
هدف: ايجاد موقعيت براي دانش‌آموز براي رسيدن به شايستگي
محيط يادگيري: کلاس، حياط مدرسه، خانه، جامعه
نوع فعاليت: فردي، گروهي، کلاسي
ارزشيابي: در خدمت يادگيري بدون توجه به زمان خاص
مديران: همکاري، همدلي، پشتيباني
سخني با والدين گرامي
علوم در همه‌جا
کمک آري، جايگزيني نه
پشتيباني از مدرسه
گفت‌وگو با فرزندان و توجه به پرسش‌هاي آنها
آموزش کار با وسايل خانگي
توجه به لذت يادگيري با فرزند
تبديل فرصت به موقعيت يادگيري
توجه به جاي تشويق
معرفي مشاغل مرتبط با علوم
ايمني قبل از هر چيز
پرسش و پاسخ حفظي ممنوع
ويژگي‌هاي عمومي کتاب درسي دوم
کتاب شامل 14 درس (واحد يادگيري ) است.


اهداف کلی پایه ششم بر اساس مصوبه شورای عالی
1-تکمیل , تعمیق و تثبیت اهداف مصوب دوره ابتدایی متناسب با سند و همسو با برنامه
2-تربیت همه جانبه دانش آموزان برای رسیدن به مراتبی از حیات طیبه
3-کسب آداب و مهارت های ضروری برای ورود به دوره تحصیلی بعدی و تامین زندگی
شناخت و کاربرد روش ها مواتد و ابزار های علمی و فناورانه در زندگی روز مره
تقویت باور به هدف مندی خلقت و ارزشمندی مخلوقات
ويژگي‌هاي عمومي کتاب درسي ششم
کتاب شامل 14 درس (واحد يادگيري ) است.


ويژگي‌هاي اختصاصي هر درس
1) شروع: با صفحه‌ي عنواني براي ايجاد علاقه، انگيزه، طرح يك مسئله، جلب توجه
2) فعاليت‌هاي متداول و هدفمند: - فعاليت‌هاي ذهني و علمي
                                            - فعاليت‌هاي فردي و گروهي
3) تنوع در محيط يادگيري
    كلاس، حياط، پارك، بازديد علمي و...
4) توصيه براي دانش‌آموز، معلم، اوليا


5) استفاده از علائم با توجه به ابعاد مختلف اهداف
هشدار: نكات ايمني، بهداشتي و پيشگيري
نكته تاريخي: هدف، توجه به پيشينه‌ي فرهنگ و تمدن ايران و اسلام
ايستگاه فكر: توجه به تفكر و حكمت
شگفتي‌هاي آفرينش: توجه به خالق هستي، درك عظمت هستي
فعاليت‌ خارج از كلاس: انتقال آموخته‌ها با موقعيت‌هاي يادگيري خارج از كلاس
كار و فناوري: آشنايي با مشاغل مرتبط
آداب و مهارت‌هاي زندگي: آشنايي با برخي از آداب و رسوم فرهنگي و كسب مهارت‌هاي زندگي
علم و زندگي: مرتبط ساختن آموخته‌ي دانش‌آموزان با مسائل محيط زندگي
در اختيار شما: مداخله‌ي معلمان در اجراي برنامه‌ي درسي براساس موقعيت‌هاي علمي


کتاب راهنماي معلم
بخش كليات:
جهت‌گيري‌هاي برنامه‌ي درسي علوم تجر بي و چگونگي عملياتي شدن رويكردها را بيان مي‌كند.
بخش آموزش موضوعات درسي:
- هر درس در يك نگاه معرفي مي‌گردد.
- اهداف يادگيري در قالب پيامدها در سه سطح
سطح 1: آنچه همه‌ي دانش‌آموزان بايد به آن دست يابند.
سطح 2: آنچه بيشتر دانش‌آموزان بايد به آن دست يابند.
سطح 3: آنچه برخي دانش‌آموزان بايد به آن دست يابند.
بخش ارزشيابي:
- شامل ملاك‌هاي ارزشيابي و سطوح عملكردي
- ملاك‌ها برگرفته از پيامدهاي يادگيري مي‌باشند.


فيلم‌هاي آموزشي
فيلم دانش‌آموز: موضوعي و انيميشن
فيلم راهنماي معلم: مؤلفان در مورد هدف‌ها و شيوه‌ي آموزش توضيح مي‌دهند.


زنگ علوم
سال اول : بازی و استفاده از حواس برای مشاهده
سال دوم : گردش در باغ (مشاهده و یادداشت برداری)
سال سوم : گزارش نویسی
سال چهارم : فرضیه سازی
سال پنجم : آزمایش و نتیجه گیری
سال ششم : مسائل زندگی روزانه و حل آن

درس چهاردهم : از گذشته تا آینده
سال اول : روشنایی
سال دوم : نان
سال سوم : مسکن و مصالح آن
سال چهارم : حمل و نقل
سال پنجم : راه آهن یا فضا
سال ششم : وسایل ارتباط شخصی