فصل اول
كليات و مقدمه      
1-1 مقدمه
1-2 بيان مسئله  
1-3 اهميت و ضرورت تحقيق  
1-4 اهداف تحقيق  
1-5 فرضيه ها و سئوالات تحقيق  
1-6 متغيرهاي تحقيق  
1-7 تعريف مفهومي و عملياتي  

فصل دوم
پيشينه تحقيق و پايه هاي نظري      
1-2 پيشينه نظري تحقيق  
2-1-1 مفهوم سلامت روان  
2-1-2 تاريخچه سلامت روان در جهان  
2-1-3 تاريخچه سلامت روان در ايران  
2-1-4 مفهوم سلامت روان از ديدگاه هاي مختلف  
2-1-5 سلامت روان از نظر مكاتب  
2-1-6 اصول سلامت روان  
2-1-7 هدف ايجاد سلامت روان  
2-1-8 مكانيزم هاي دفاعي و نقش آن در سلامت روان  
2-1-9 جمع بندي  
2-2 پيشينه عملي تحقيق
2-2-1 همه گير شناسي در ايران  
2-2-2 بررسي همه گير شناسي در جهان  

فصل سوم
روش شناسي تحقيق      
3-1 روش تحقيق  
3-2 جامعه آماري  
3-3 نمونه تحقيق  
3-4 ابزار تحقيق  
3-4-1 مقياس هاي چهارگانه آزمون  
3-4-2 موارد كاربرد و محدوديت هاي آزمون  
3-4-3 نمره برش آزمون  
3-5-3 پايايي آزمون  
3-6 اعتبار پرسشنامه  
3-7 روش جمع آوري اطلاعات و اجرا  
3-8 تجزيه و تحليل آماري  

فصل چهارم
يافته هاي تحقيق      
4-1 داده هاي آماري جامعه مورد مطالعه  
4-2 ميانگين سلامت رواني جامعه مورد مطالعه  
4-3- تجريه و تحليل فرضيه و سئوالات تحقيق  

فصل پنجم
بحث و نتيجه گيري      
5-1 بحث و نتيجه گيري  
5-2 نتيجه گيري كلي  
5-3 محدوديت هاي تحقيق  
5-4 پيشنهادات تحقيق  

منابع تحقيق  
پيوست
پيوست  

فهرست جداول
جدول 2-1 مقايسه بررسي هاي انجام شده در مورد شيوع بيماريهاي رواني در مناطق مختلف جهان و ايران
جدول 4-1. داده هاي آماري جامعه مورد مطالعه  
جدول 4-2 ميانگين و واريانس جامعه مورد مطالعه  
جدول 4-3 مقايسه نمرات زنان و مردان در آزمون  
جدول 4-4 محاسبه ضريب همبستگي سن كارمندان با نمرات سلامت رواني
جدول 4-5 مقايسه ميانگين ها و انحراف معيار سه گروه اشتغال
جدول 4-6 تجزيه و تحليل واريانس ها  
جدول 4-7 مقايسه ميانگين هاي گروه هاي مختلف فعاليت  
جدول 4-8 تجزيه و تحليل واريانس هاي گروه هاي مختلف فعاليت  
جدول 4-9 محاسبه ضريب همبستگي سنوات كاري با سلامت رواني  

فهرست نمودارها
نمودار هسيتوگرام 4-1 نمرات سلامت رواني و فراواني آن در مردان و زنان
نمودار هيستوگرام 4-2 سن آزمودني ها و فراواني آن در مردان و زنان  
نمودار 4-3 مقايسه ميانگين هاي سه گروه اشتغال  
نمودار 4-4 ميانگين هاي سلامت رواني گروه هاي مختلف فعاليت

چكيده
پژوهش حاضر با هدف مطالعه ميزان سلامت رواني در كارمندان اداره بهزيستي شهر نيشابور انجام شده است كه جامعه آماري اين پژوهش را كليه كارمندان زن و مرد اداره بهزيستي شهر نيشابور با حجم 36 نفر تشكيل مي دهند كه از اين افراد تعداد 31 نفر با محقق در اجراي آزمون سلامت عومي GHQ و پرسشنامه محقق ساخته همراه آن همكاري نموده اند اين تحقيق از انواع زمينه يابي و با هدف بررسي يك فرضيه و چهار سوال تحقيقي انجام گرفت كه داده هاي آماري با استفاده از نرم افزار آماري SPSS با درجه آزادي 95% مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت پس از تجزيه و تحليل داده هاي آماري نتايج بدست آمده در پاسخ به فرضيه و سوالات تحقيق به اين ترتيب مشخص شده است كه ميزان سلامت رواني در مردان بيشتر از زنان است و بين سلامت رواني و سن كارمندان رابطه معني داري وجود ندارد همچنين نتايج گوياي اين مطلب است كه نوع اشتغال در كارمندان در ميزان سلامت رواني آنها تأثير گذار نيست و وجود گروههاي مختلف فعاليتي در اداره بهزيستي تأثيري در ميزان سلامت رواني كارمندان ندارد و بالاخره اين كه بين سلامت رواني و سنوات كاري كارمندان بهزيستي رابطه معني داري وجود ندارد.

 


فصل اول
كليات
 
1-1 مقدمه
«اگر سلامتي رواني انسانها مهمتز از سلامتي جسمي آنها نباشد لااقل هم سطح آن خواهد بود» (مطهري)
از آغاز پيداش انسان همواره مسأله سلامتي او نيز مطرح بوده است.
اما عموما بعد جسماني او نيز در نظر گرفته مي شود و كمتر كسي است كه به بعد رواني آن نيز اهميت بدهد. در حاليكه به تعريف سازمان بهداشت جهاني «سلامتي تنها نبود نقص عضو يا نبود بيماري نيست بلكه حالت كامل رفاه جسمي رواني است».ت (گنجي 1376)
براي اينكه سلامت جسمي و رواني يك جامعه را بررسي كنيم نمي توانيم تمامي افراد آن جامعه را ارزيابي كنيم بلكه از نمونه گيري از جامعه مورد نظر استفاده كرده و نتايج را به جمعيت مبنا تعميم مي دهيم. به همين خاطر وارد قلمرو علمي شده ايم كه «همه گير شناسي» نام دارد. و آن علمي است كه تمامي جنبه ها و رويدادها و حالات مختلف تندرستي جامعه را در بر مي گيرد. متأسفانه با توجه به اهميت بالاي همه گير شناسي بيماريهاي رواني به خصوص همه گير شناسي در ارتباط با سازمانها و نهادهاي دولتي و خصوصي ، اين نوع مطالعات در ايران كمتر انجام پذيرفته است كه عوامل بسياري از قبيل وقت گير بودن، زحمت زياد، داشتن هزينه هاي سنگين مطالعاتي، و از طرف ديگر عدم سناخت كافي نسبت به اختلالهاي رواني عوارض و پيامدهاي آن بر روي افراد خانواده و اجتماع در اين بابت تأثير گزار بوده است.
در بحث راجع به سلامت رواني عوامل متعددي هستند كه مي توانند بر ميزان سلامت رواني تأثير گذار باشند. مثلاً : عواملي همچون سن، جنس، نوع اشتغال و طبقه اجتماعي- اقتصادي را مي توان نام برد. كه ما در اين تحقيق به بررسي بعضي از اين عوامل مي پردازيم.
با اميد اين كه دست اندر كاران مسادل بهداشتي و بخش درمان و آموزش پزشكي امكانات و سرمايه اي لازم در اين زمينه مبذل دارند تا شاهد انجام پژوهشهاي بيشتري در مورد سلامت رواني در مركز مختلف باشيم.


1-2 بيان مسئله
بيماري هاي رواني از بدو پيدايش بشر وجود داشته و هيچ فردي در مقابل آن مصونيت ندارد، و اين خطري است كه بشر را تهديد مي كند. عدم سازش و وجود اختلالات رفتار در جوامع انساني بسيار مشهور و فراوان است. در هر طبقه و صنفي و هر گروه و جمعي اشخاص نامتعادلي زندگي مي كنند.
بنابراين در مورد همه افراد اعم از كارگر، دانش پژوه ، پزشك و مهندس زارع، استاد دانشگاه و … خطر ابتلا و ناراحتي هاي رواني وجود دارد. به عبارت ديگر هيچ انساني در مقابل اين امراض مصونيت ندارد. (شاملو 1380)
اين موضوع براي كساني كه ارتباط نزديكي با معلولان جسمي و ذهني دارند و يا كساني كه در مؤسسات نگهداري از بيماران رواني كار ميك نند، اهميت بيشتري پيدا مي كنند.
ادارات بهزيستي از جمله مؤسساتي است كه كاركنان شاغل در آن داراي يك ارتباط متقابل چه بصورت مستقيم يا غير مستقيم با معلولان جسمي و ذهني و حتي بيماران رواني هستند كه اين امر باعث ايجاد استرس و اضطراب در كاركنان بهزيستي مي شود و بدين ترتيب محيط كاري در بهزيستي حالتي تنش زا پيدا مي كند.
با چنين وضعيتي مقامات دولتي و مديران ارشد چنين سازمانهايي لازم است، توجه خاصي به وضعيت بهداشت رواني كاركنان خود داشته باشند. ميزان سلامت رواني كاركنان را مورد بررسي قرار دهند و به نتايج حاصله توجه خاصي داشته باشند با ارائه و تنظيم برنامه هاي جديدتر و ايجاد تغييراتي در محيط ، ميزان و شرايط كاري در بهزيستي در جهت بهبود سلامت رواني كاركنان خود علي الخصوص زنان داشته باشند.چرا كه زنان شاغل در بهزيستي، هم در منزل و هم در محيط كاري وظيفه اي سنگين را به دوش مي كشند و به دليل دوم اينكه تمام تحقيقات گذشته خارجي همچون مطالعات نيوهاون، مانهاتان وتحقيقات داخلي كه توسط باش و بهادرخان و ديگر افراد در زمينه همه گير شناسي بيماريهاي رواني انجام شده است بر اين امر تأكيد داشته است كه سلامت رواني وابسته به جنسيت است و همواره ميزان سلامت رواني در زنان كمتر از مردان بوده است.
منظور از سلامت رواني همان احساس رضايت و بهبود رواني و تطابق كافي اجتماعي با موازين مورد قبول هر جامعه مي باشد. (فرهنگ روانپزشكي كمپل – پورافكاري 1373)
همچنين در فرهنگ روانشناسي لاروس سلامت رواني را استعداد رواني براي هماهنگ و خوشايند و مؤثير كردن كار براي موقعيتهاي دشوار و توانايي داشتن تعريف كرده است.
اما هنوز مشخص نشده است كه :
آيا سلامت رواني بر متغيرهاي ديگر نيز وابسته است؟
آيا متغير هايي همچون سن، اشتغال، نوع فعاليت، سنوات كاري و … در ميزان سلامت رواني چنين كاركناني تأثير گذار هستند يا خير؟
البته بسيار واضح است كه دانستن ميزان شيوع و عوامل ايجاد كننده اين آسيبها در سنين و جنسهاي مختلف مي تواند اطلاعات مفيدي را براي برنامه ريزيهاي بلند مدت و كوتاه مدت در اختيار قرار دهد و با تدابير قابل اتخاذ بر اساس اين اطلاعات مي توان از بسياري از مشكلات جلوگيري كرده و در كاهش هزينه هاي مروبط مؤثر باشد.

1-3 اهميت و ضرورت تحقيق
اگر نگاهي به آمار و ارقام شيوع بيماريهاي رواني در كشورهاي مختلف و پژوهشهاي بسيار اندكي كه در ايران انجام گرفته بيندازيم، اهميت اين پژوهش آشكار تر مي شود.
ساتر لويس (1993) در كنفرانس جهاني حقوق بشر تعداد بيماران رواني را در سرتاسر جهان بيش از نيم ميليارد نفر گزارش كرد كه تقريبا نيمي از اين بيماران از خدمات بهداشتي و درمان لازم محروم بوده اند.
سازمان بهداشت جهاني در سال (1993) شايعترين بيماري هاي رواني را در سرتاسر جهان به ترتيب ، افسردگي، اضطراب و بيماري هاي رواني تني معرفي نموده است (فخريان فولادي 1375) . در ايران پژوهشهاي در زمينه همه گير شناسي بيماري هاي رواني انجام شده بطور مثال: در پژوهشي كه توسط باش و همكاران در سال (1342) انجام گرفت شيوع اين بيماري در افراد بالاي 5 سال 9/11 درصد گزارش شد. در پژوهشي كه توسط بهادرخان در سال (1372) انجام گرفت. شيوع كلي بيماريها 6/16 درصد گزارش شد در پژوهشي كه در مناطق شهري و روستايي كشور در سال (1378) انجام گرفت، شيوع كلي بيماري هاي رواني را 21 درصد نشان داده كه شيوع بيماري در زنان بيشتر از مردان است با دقت در نتايج تحقيقات گذشته كه شيوع بيماريهاي رواني در اجتماع را در سطح بالاي نشان مي دهند و با ذكر اين نكته كه افراد شاغل در ادارات و سازمانها، جمعيت كثيري از جوامع شهري را تشكيل مي دهند. اين ضرورت احساس مي شود كه پژوهشي در زمينه بررسي سلامت روان و ارتباط آن با اشتغال در سازمان و ادارات انجام پذيرد.
تا ضمن پاسخگويي به سوالات محقق بتوانيم به شناسايي عوامل خطر زايي كه سلامت روان كارمندان را تهديد مي كنند پرداخته، در جهت رفع موانع و مشكلات قدم برداشته آموزشهاي لازم را انجام دهيم، و در كل اقدامات پيشگيرانه را در جهت كاهش ميزان بروز بيماري هاي رواني در سطح اجتماع و متقابلاً در سطح ادارت و سازمانها برداشته و سطح سلامت روان را در اين قشر از جامعه افزايش داده . در جهت رشد و شكوفايي هر چه بيشتر اجتماع قدم برداريم.

1-4 اهداف تحقيق
هدف كلي
هدف اصلي از انجام اين تحقيق بررسي ميزان سلامت رواني كليه افرادي است كه در اداره بهزيستي شهر نيشابور مشغول به فعاليت هستند.

1-4-1 اهداف جزئي
1.    بررسي تفاوت دو جنس در سلامت روان.
2.    بررسي رابطه سن درسلامت روان.
3.    بررسي تفاوت اشتغال در سلامت روان.
4.    بررسي تفاوت سلامت روان با نوع فعاليت.
5.    بررسي رابطه سلامت روان با سنوات كاري.

1-5 فرضيه و سوالات تحقيق
فرضيه تحقيق
ميزان سلامت رواني در كارمندان مرد بيشتر از كارمندان زن است.

سوال تحقيق
1.    آيا بين سلامت رواني كارمندان با سن آنها رابطه معني داري وجود دارد؟
2.    آيا بين سلامت رواني كارمندان رسمي و پيماني و شركتي تفاوت معني داري جود دارد؟
3.    آيا تفاوت معني داري در ميزان سلامت رواني افرادي كه فعاليت حمايتي اجتماعي، توان بخشي، اداري و خدماتي انجام مي دهند وجود دارد يا خير؟
4.    آيا بين ميزان سلامت رواني و سنوات كاري كارمندان رابطه معني داري وجود دارد؟

1-6 متغيرهاي تحقيق
در اين بررسي متغيرهاي تحقيق بر اساس فرضيه و سوالات تحقيق مشخص شده اند.
در فرضيه تحقيق:
متغير وابسته- سلامت رواني                 متغيير مستقل- جنسبت
در سوال اول:
متغير وابسته : سلامت رواني.                متغير مستقل : سن.
سوال دوم:
متغير وابسته: سلامت رواني.                متفير مستقل: نوع اشتغال
سوال سوم:
متغير وابسته: سلامت رواني.                متغير مستقل: نوع فعاليت.
سوال چهارم:
متغير وابسته: سلامت رواني.                متغير مستقل: سنوات كاري.
متغير مزاحم: ميزان درآمد، تعداد فرزندان ، طبقه اقتصادي ، نوع مدرك تحصيلي، سطح تحصيلات، ميزان رضايت از زندگي.

 
1-7 تعاريف عملياتي و مفهومي
سلامتي رواني (Mental health)
فرهنگ روانپزشكي كمپبل  اين اصطلاح را احساس رضايت وبهبود رواني و تطابق كافي اجتماعي با موازين مورد قبول هر جامعه تعريف كرده است(پورافكاري 1373)
فرهنگ بزرگ روانشناسي لاروس سلامت روان را «استعداد روان براي هماهنگ خوشايند و مؤثر كردن » براي موقعيتهاي دشوار، انعطاف پذير بودن و براي بازيابي تعادل خود «توانايي داشتن» تعريف كرده است. (گنجي 1376)
در اين پژوهش كسي داراي سلامت روان است كه در آزمون سلامت عمومي نمره بيشتر از 24 كسب كرده باشد.

فعاليت توانبخشي
توان بخشي استفاده از انواع فيزيوتراپي همراه با تعديل رواني اجتماعي و بازآموزي حرفه اي در تلاش براي كسب حداكثر عملكرد و انطباق و آماده سازي جسمي رواني، اجتماعي و حرفه اي براي غني ترين زندگي ممكن كه مطابق توانائي و ناتوانائي هاي او است.(پورافكاري 1373)
در اين پژوهش منظور از توان بخشي فعاليتي است كه در اداره بهزيستي در جهت 1- بهبود جسمي بيماران انجام شود 2-بيمار را به استفاده از حداكثر توانائي هاي