مقدمه

مسأله توریسم همیشه از دو بعد خارجی و داخلی مورد بحث قرار می گیرد.

1- مسأله توریسم داخلی به معنی مسافرتها و حرکت هایی است که در داخل یک مملکت صورت می گیرد و مسافرت هایی است که مردم در ایام تعطیلات سال نو یا تعطیلات تابستان و یا دیگر روزهای فراغت، از شهری به شهر دیگر می کنند.

2- توریسم خارجی مسافرت هایی است که مردم یک کشور به دیگر کشورها می نمایند در سرزمینی چون وطن ما که دیدنی های بسیار دارد و وارث تمدن کهنسال است رشد صنعت جهانگردی چه داخلی و چه خارجی می تواند در رشد اقتصادی و افزایش تولید و مصرف نقاط مختلف کشور دارای اهمیت بسیار می باشد. کشور ما به سبب موقعیت خاص جغرافیایی در فصول مختلف سال امکانات بسیاری برای جلب سیاح دارد. از دیدنیهای فراوان یاد می کنیم که میراث دورانهای مختلف زندگی این مرز و بوم است این گنج های ناگشوده اطراف این سرزمین، فراوان است.

مهمانخانه ها در اقتصاد جهانگردی نقش اساسی و عمده ای ایفا می کنند. این واحدها گذشته از تأمین رفاه سیاحان که خود عامل مؤثری برای توسعه صنعت جهانگردی است، اصولاً به کشورهایی که بالقوه جاذب توریست هستند این فرصت را می دهد که از امکانات خود حداکثر بهره را ببرند.

در واقع رشد جهانگردی هر کشور رابطه مستقیم با میزان تأسیسات پذیرایی آن دارد هیچ کشوری با هر تعدادی از جاذبه، قادر نیست بدون تأمین جا و مکان برای پذیرایی و میهمانی در برنامه توسعه سیاحت خود توفیق حاصل پیدا کند. اما این ملاحظه را نباید از نظر دور داشت که تأسیس مهمانخانه جدید امری خطیر، حساس و در عین حال مشکل است و پیش بردن آن پایاپای سایر برنامه های توسعه سیاحت و جهانگردی در یک کشور مستلزم دقت معمار و تلاش بسیار می باشد.

در ایجاد مهمانخانه های جدید دو مسئله اساسی وجود دارد: یکی سرمایه گذاری و دیگری ترتیب و تجهیز نیروی انسانی برای اداره آنها است. شکل سرمایه گذاری از این جهت مطرح است که برای توسعه جهانگردی ملی اول باید آمادگی پذیرایی داشت و سپس به جلب سیاح اقدام نموده در حالیکه صاحبان سرمایه هنگامی که اقدام به سرمایه گذاری در یک امر می کنند که تقاضا برای کار یا خدماتی که عرضه خواهند کرد بالفعل موجود باشد به بیان دیگر سرمایه داران به انتظار خواهند نشست تا سازمان مسئول جهانگردی سیاحان را به محل مورد نظر بکشاند و تقاضا برای محل اقامت افزایش یابد و مهمانخانه عایدی سرشار داشته باشد آنگاه اقدام به تأسیس مهمانخانه جدید بکنند. و بدیهی است که چنین امری ایجاد ورود تسلسل خواهد کرد. چون سازمان مسئول نیز طبق سنت طبیعی و جهانگردی، تا از فراهم بودن امکان برای پذیرایی سیاحان اطمینان حاصل نماید به دعوت آنها نیز اقدام نخواهد نمود. البته مشکل سرمایه گذاری برای این مملکت تازه کار و نوساز زیرا در گروه اخیر بهره برداری اقتصادی از سرمایه در سایر بخشها مطمئن تر و سودمند تر است و سوق آن به جانب فعالیت های مشکوک و احیاناً کم درآمدتر مشکل می باشد. به همین جهت مقامات مسئول باید در این مورد چاره اندیشی نمایند. و با قائل شدن یک سلسله امتیازها و اتخاذ تدابیر لازم موجبات جلب سرمایه را در فعالیت مهمانخانه داری فراهم سازند.

کویر ایران بیش از هر نقطه دیگری از کشور واجد عناصر باقی است که معرف فرهنگ اصیل، ارزشمند و دست نخوره ماست و این مسئله توجه را بیش از هر نقطه دیگر ایران به سوی کویر سوق می دهد و آثار ارزشمندی که از سالیان گذشته در کویر به جا مانده و حفظ شده به خوبی حاکی از تاریخ، فرهنگ، سنت و وضع معیشتی آن دوره است.

فراتر از ویژگی های بافت شهری منطقه خصوصیات طبیعی آن می باشد که بخصوص در سالهای اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است. منطقه مرنجاب با توجه به موقعیت مرزی کهن کویر دست نخورده و منطقه شهری که دارد، در حال حاضر به عنوان اقامتگاه موقت بازدید کنندگان و مبدأ خرکت آنها به داخل کویر استفاده می شود. با توجه به رونق توریستی این منطقه در چند سال اخیر و عدم وجود مکانی برای اقامت سیاحان لزوم احداث یک اقامتگاه کویری به خوبی احساس می شود چرا که در حال حاضر گردشگران مجبور به استفاده از اقامتگاههای موقت و کیسه خواب می باشند. دراین بین توجه به پتانسیل های مادی و معنوی کویر بس حائز اهمیت است.

در این پروژه سعی بر این است که با ارائه پیشنهاداتی برای طراحی مراکز خدماتی و رفاهی قدمی در رفع این کاستی ها برداشته شود و منطقه کویر ایران به جایگاهی در خور عرصه ایرانگردی و جهانگردی دست یابد.

رساله روبرو در 6 فصل تنظیم شده است.

1- مبانی نظری

2- شناخت سایت

3- خلاصه  اصول اجرایی و تأسیسات

4- نمونه های مورد بررسی

5- استانداردها، برنامه فیزیکی و طرح

6- ضمیمه

فهرست مطالب

عنوان مطالب
صفحه
چکیده
مقدمه

فصل اول: مباني نظري 
1-1- مقدمه 4
1-2- مبانی نظری مربوط به بخش اقامتی 4
1-2-1- معماری زیستگاههای موقت 4
1-2-2- اثرات کیفی فضای زیستی اوقات فراغت برروح و روان انسان 5
1-2-3- ویژگی های اسکان موقت 5
1-2-4- ساختمانهای وابسته به راه 5
1-2-4-1- ساباط 6
1-2-4-2- رباط 6
1-2-4-3- کاربات 6
1-2-4-4- کاروانسرا 7
1-2-4-4-1- کاروانسراهای شهری 7
1-2-4-4-2- تاریخچه کاروانسرا 7
1-2-4-4-3- کاروانسرا در دشت های فلات 8
1-2-4-5- مهمانخانه و دسکره 9
1-2-4-6- سرا 9
1-2-4-7- تیم 10
1-2-4-8- تیمچه 10
1-2-5- سکونتگاههای موقت امروزی 10
1-2-5-1- هتل 10
1-2-5-2- متل 10
1-2-5-3- پانسیون 11
1-2-5-4- مهمانسرا 11
1-2-6- تأسیسات تکمیلی 11
1-2-6-1- خانه جوان 12
1-2-6-2- کمپ (ارلو) 12
1-2-6-3- خانه های تعطیلی 12
1-2-6-4- تونل 12
1-2-6-5- پناهگاههای کوهستانی 13
1-2-6-8- کپر 13
1-2-6-9- شاله 13
1-2-6-10- کلبه 14
1-2-6- 11- آلاچیق 14
1-2-6-12- قهوه خانه یا چای خانه 14
1-3- مبانی نظری مربوط به طراحی در اقلیم گرم و خشک 16
1-3-1- شرایط اقلیمی مناطق گرم و خشک 16
1-3-2- خصوصیات آب وهوایی اقلیم گرم وخشک 16
1-3-3- منطق شکل و فضای معماری درمسایل آب و هوایی 16
1-3-4- تمهیدات طراحی در اقلیم گرم و خشک 18
1-3-4-1- پلان متراکم و فشرده 19
1-3-4-2- بافت متراکم 19
1-3-4-3- استفاده از طاق یا گنبد 19
1-3-4-3-1- ترکیب بام گنبدی و طاق 20
1-3-4-3-2- انواع طاق و گنبد 23
1-3-4-4- استفاده از رنگ روشن برای ساختمان 27
1-3-4-5- تعداد و مساحت پنجره ها 27
1-3-4-6- جلوگیری ازایجاد کوران و ورود هوای خارجی 27
1-3-4-7- استفاده ازحیاط های داخلی مشجر 28
1-3-4-8- اندرونی- بیرونی و تابستان نشین _زمستان نشین در خانه 28
1-3-4-8-1- خانه های چهار فصل 29
1-3-4-9- استفاده از بادگیر 31
1-3-4-10- درونگرایی 33
1-3-4-10-1- برخی اصول طراحی خانه های درونگرا 34
1-3-5- مصالح 36
1-3-5-1- نوع مصالح 36
1-3-5-3- ساختمانهای گلی، خشتی، آجری 36
1-3-6- خصوصیات حجمی در اقلیم گرم و خشک 38
1-3-7- خصوصیات سطوح در اقلیم گرم و خشک 39
1-3-8- اصول معماری داخلی فضاهای بسته در اقلیم گرم و خشک 40
1-3-8-1- هماهنگی معماری داخلی فضا با طرح سازه ای آن 40
1-3-8- 2- ایجاد فضاها، عناصر یا سطوح کاذب در برخی موارد 41
1-3-8-3- ارزش گذرای بخش ها و قسمت های گوناگون فضای داخلی 41
1-3-8-4- توجه به تقسیم بندی فرد برای برخی از سطوح داخلی 41
1-3-8-5- ورود به فضا از دهانه میانی راهرو و دیوارهای جانبی 42
1-3-8-6- ایجاد ارتباط بصری تالار با اتاق های گوشوار در خانه 42
1-3-8-7- کاربرد رنگ برای طراحی داخلی برای طراحی فضا 42
1-3-8-8- استفاده از نقش و نگاره برای تزیین فضا 43
1-3-9- تهویه مورد نیاز اقلیم 43
1-3-10- اثر عوامل طبیعی در کاهش مصرف انرژی 44
1-3-11- منظرکویر 45
1-3-11-1- حداکثر و حداقل بودنکیفیتها 46
1-3-11-2- مقاومت و سختی و مبارزه با شرایطاقلیمی 46
1-3-11-3- منظرمردمی کویر 48
1-3-11- 4- امنیت 49
1-3-11-5- سکوت و آرامش 49
1-3-11-6- قناعت و بسنده کردن به حداقل امکانات 50
1-3-11-7- پارادوکس فضایی 51
1-3-11-8- غنی بودن زبان معماری و معماری منظر کویر 52
1-3-11-9- منظرسازی و دخل و تصرف در توپوگرافی 57
1-3-12- تأمین آب از طریق قنات 58
1-3-12-1- تاریخچه قنات 58
1-3-12-2- چگونگی ابداع قنات 59
1-3-12-3- ساختمان و مشخصات قنات 60
1-3-12-4- حفر قنات 60
1-3-12-5- طول و عمق قنات 61
1-3-12-6- محاسن و مزایای قنات 61
1-3-12-7- معایب قنات 61
1-3-12-8- واژه های مربوط به ساختمان قنات 62
1-4- مباني نظري مربوط به عشق و عرفان 64
1-4-1- معني و مفهوم عشق 64
1-4-2- عقل و عشق 66
1-4- 3- عشق حقيقي و عشق مجازي 67
1-4-4- مباني عشق 67
1-4-5- عشق از نظر فلاسفه 68
1-4-6- گذشتن از خود 71
1-4-7- عشق عرفاني 71
1-4-8- عشق و دينداري 72
1-4- عشق و روانشناسي 73
1-4-9- تأثيرات عشق 74
1-4-10- روند شكل گيري مباني نظري در طرح 75
1-5- نتیجه گیری 78

فصل دوم: شناخت سايت 

2-1- مقدمه 80
2-2- موقعيت سايت 80
2-3- راههای ورود به منطقه 81
2-3-1- راههاي دسترسي 81
2-4- موقعیت جغرافیایی استان اصفهان 83
2-5- نيم نگاهي به آران و بيد گل 84
2-5-1- گردشگري يكي از محورهاي توسعه آران وبيد گل 87
2-5-2- مرنجاب، اقامتگاه كوير مركزي ايران 89
2-5-3- توصيفي از درياچه نمك آران و بيدگل 92
2-6- فاکتورهای اقلیمی 94
2-6-1- دما 94
2-6-2- بارندگی 97
2-6-3- رطوبت نسبی 98
2-6-4- باد 98
2-6-5- جهت مطلوب ساختمان با توجه به شرایط اقلیمی 99
2-6-6- فرم بنا بر اساس عوامل اقلیمی 100
2-7- زلزله خیزی 102
2-8- پوشش گیاهی 103
2-8-1- نقش تاغزارها در بازسازی کویر 106
2-9- كوير از ديد سفرنامه نويسان 107
2-10- نتیجه گیری 106

فصل سوم: اصول اجرایی و تاسیسات 

3-1- مقدمه 110
3-2- خلاصه اصول اجرایی 110
3-3- تأسيسات 113
3-3-1-تأسيسات الكتريكي 113
3-3-1-1- انرژي خورشيدي و سلولهاي فتوولتانيك 113
3-3-1-1-1- سیستم های فتوولتائیک 113
3-3-1-1-1-1- وظیفه پنلهای خورشیدی 117
3-3-1-1-1-2- وظيفه بخش واسطه 117
3-3-1-1-2- چند نمونه از كاربردهاي سيستمهاي فتوولتائيك 118
3-3-1-1-3- مزايا و معايب سيستمهاي فتوولتائيك 119
3-3-1-1-4- توليدكنندگان پنلهاي فتوولتائي 120
3-3-1-2- انرژی باد120
3-3-1-2-1- تاريخچه استفاده از انرژي باد120
3-3-1-2-2- مزایای استفاده از انرژی باد 121
3-3-1-2-3- انرژي باد و توربينهاي بادي 121
3-3-1-2-4- انواع توربینهای بادی 122

3-3-1-2- 6- انواع كاربرد توربينهاي بادي 123
3-3-1-2-7- انرژی باد و محیط زیست 124

3-3-1-2-10- روند تحولات تكنولوژي انرژي باد در سالهاي اخير126
3-3-2- تأسيسات مكانيكي 127
3-3-2-1- تأمين آب آشاميدني 127
3-3-2-2- گرمايش 127
3-3-2-2-1- آبگرمكن خورشيدي در مجموعه 127
3-3-2-2-1-1- انواع كلكتور به كار رفته درآبگرمكنهاي خورشيدي 128
3-3-2-3- سرمایش 130
3-3-2-3-1- سیستم های سرد کننده خورشیدی 130
3-3-2-3-1-1- چیلر جذبی پیوسته 130
3-3-2-3-1-2- پمپ های حرارتی خورشیدی (solar heat pumps) 133
3-3-2-3-1-3- سیستم تبرید جذبی متناوب 136
3-4- نتیجه گیری 139

فصل چهارم: بررسی نمونه های موردی 
140
4-1- مقدمه 141
4-2- خانه ویرجنیا، معمار ویلیام ترنبول 141
4-3- آریزونا، معمار جودیت شفی توسان 141
4-4- دیهوک 142
4-5- خرائق 143
4-6- دهکده کمونی، گروهی بومیان سرخپوست امریکا در آریزونا نیومکزیکو 143
4-7- جزیره بلاک، رود ایلند، معمار: دانلدواستون 143
4-8- شمال چین، مجموعه های زیر زمینی در هنان 145
4-9- مراکش، اقلیم گرم وخشک شمال آفریقا 146
4-10- پاکستان غربی، دره ایندوس، شهر حیدرآباد 147
4-11- خانه آنتاریو، تورنتو، کانادا، معمار: جان هیکس 147
4-12- خانه های بغداد، عراق 148
4-13- چند دستگاه خانه در کالج عدن 148
4-1- نتیجه گیری 149

فصل پنجم: استانداردها، برنامه ریزی فیزیکی و طرح 
150
5-1- مقدمه 152
5-2- مجموعه تجاري-آموزشی و مصنوعي 152
5-2-1- استانداردها و و ضوابط طراحی 152
5-2-1-1- مغازه ها 152
5-2-2- برنامه ریزی فیزیکی و طرح 155
5-3- مجموعه اقامتگاهي 161
5-3-1- استانداردها و ضوابط طراحی 161
5-3-1-1- خوابگاهها 161
5-3-1-2- امکانات رفاهی 162
5-3-1-3- ایمنی در مواقع حریق 162
5-3-2- برنامه ریزی فیزیکی و طرح 162
5-4- مجموعه موزه و سالن كنفرانس 165
5-4-1- استانداردها و ضوابط طراحی 165
5-4-1-1- گالری ها 165
5-4-1-2- مدیریت 166
5-4-1-3- معاونت 166
5-4-1-4- بایگانی 167
5-4-1-5- آمفی تئاتر 167
5-4-2- برنامه ریزی فیزیکی و طرح 168
5-5- دیگر ضوابط و استانداردهای به کار گرفته شده در پروژه 172
5-5-1- ضوابط رامپ هاي عابر پياده در اماكن عمومي 172
5-5-1-1- استاندارد شيب در رامپ 172
5-5-2- پله 172
5-5-2-1- اندازه ارتفاع و كف پله 173
5-6- فرم بنا 174
5-7- ملاحظات سازه ای 175
5-8- نتیجه گیری 175

فصل ششم: ضميمه 
176
6-1- طراحي جادهها در خاكهاي نمكي 177
6-1-1- مشكلات خاك هاي نمكي 177
6-1-2- راههاي مقابله و كنترل خاكهاي نمكي 178
6-2- راهسازي در بيابانهاي ماسه اي 179
6-2-1- مشكلات ماسه هاي بياباني 180
6-2-2- راههاي مقابله و كنترل ماسه هاي بياباني 180
6-2-2-1- مالچ 181
6-3- چند ضلعيهاي درياچه نمك 182
6-3-1- مزاياي درياچه نسبت به آب دريا 182
6-3-2- املاح موجود در درياچه نمك 184
6-3-2-1- اهمیت منیزیم و مصارف آن 185
6-3- آشنايي با گياهان كوير 185
6-4- همه نكات ايمني سفر به كوير 186

نتیجه گیری
پیوست ها
فهرست منابع فارسی
فهرست منابع لاتین
سایت های اطلاع رسانی