مشخصه های اکولوژیکی انگور

مقدمه
انگور از نظر ميزان توليد يكي از مهمترين ميوه هاي دنيا وايران است . ايران يكي از كشورهاي عمده ي توليد كننده ي كشمش است و از نظر ميزان توليد بعد از كشورهاي آمريكا و تركيه قرار دارد.مهمترين استانهاي توليد كننده انگور عبارتند از خراسان، قزوين، آذربايجان شرقي و آذربايجان غربي.

مورفولوژی ریشه
    بوته هاي داراي ريشه هاي بسيار قوي ، طويل وبسيار منشعب هستند مو داراي ريشه هاي بسيار قوي ، طويل وبسيار منشعب هستند. و خلاف شاخه فاقد گره مي باشند در گياهاني كه از طريق تكثير جنسي (بذري) بوجود مي آمده اند طول ريشه هاي اصلي بسيار زياد بوده و گاهي تا عمق 3 تا4 متري نيز به درون خاك نفوذ مي كند.
     بهترين دما براي رشد ريشه 20 درجه سانتي گراد است ، رشد ونمو سطحي – افقي و عمودي ريشه مو زياد بوده به تعداد ريشه هاي فرعي حدود 476 عدد در اراضي اسيدي با 7/5 = ph و حدود 180 عدد در اراضي قليايي با 5/7= ph مي باشد.

مورفولوژی ریشه
 ارتفاع تنه مو در شكل هاي داربستي كنند متفاوت است ولي در شكل هاي خزنده و سنتي ارتفاع تنه بسيار كوتاه بوده و به صورت خزنده روي زمين قرار مي گيردكه ارتفاع آن در شكل هاي مختلف از چند سانتي متر تا 5/1 متر مي رسد، با هرس ساليانه كوتاه نگاه مي دارند.
برگ ها
 برگهایش متناوب دارای دمبرگ دراز، شامل 5 لوب دندانه دار به رنگ سبز تیره در سطح فوقانی پهنک کرک دار و مایل به سفید در سطح تحتانی پهنک است .
خوشه و میوه
    گلهائی کوچک و مجتمع به صورت خوشه مرکب دارد کاسه گل آن 5 دندانه، جام آن مرکب از 5 گلبرگ آزاد و 5 پرچم می باشد .
     میوه آن سته و گوشتدار است و پس از رسیدن دارای طعم شیرین ملایم و رنگهای متفاوت به تناسب نژادهای مختلف می گردد.
    برگ و شاخه و حبه هاي ميوه را نيز تشكيل مي دهد. حدود 70 تا 80 درصد از وزن خوشه آب و حدود 2 تا 5/3 درصد آن از مواد تانن دار و بلاخره 9 تا 14 درصد آْن را مواد سلولزي تشكيل مي هد .
نیازهای اکولوژیکی ( آب و هوا )
انگور به سرمای شدید زمستانی اهمیتی نمی دهد ولی برای گیاه این مهم است که بهار و تابستان گرم و آفتاب داشته باشد بادهای شدید به انگور بیش از سرما می توانند صدمه بزنند در بهار به محض اینکه هوا از 10 درجه سانتیگراد بالا صفر بیشترشد گیاه رشد را شروع می کند .

نیازهای اکولوژیکی ( آبیاری )
ریشه های انگور در خاکهای مختلف تا عمقهای متفاوت رشد می کنند مثلاً در خاکهای سنگین و رسی حداکثر تا 90 سانتی متر در خاکهای متوسط رسی شنی تا 5/3 متر و در خاکهای سبک تقریباَ شنی حتی تا عمق 6 متر و بیشتر هم نفوذ می کنند. در خاکهای کم عمق و نسبتاًَ رسی که ریشه ها تقریباً در عمق کمتر از یک متر پخش شده اند دفعات آبیاری را باید زیادتر کرد زیرا معمولاَ آب در نزدیکیهای سطح خاک باقیمانده و بسرعت تبخیر می شود.

نیازهای اکولوژیکی ( خاک )
   خاکهایی که زیاد اسیدی داشته یا زیاد نمکی باشند برای کاشت انگور نامناسب می باشند. مناسب ترین خاک ، خاکهایی سبک و عمیق شنی رسی که کمی هم آهک داشته و آب را به راحتی از خود عبور دهد، می باشد.

            مراحل پرورش انگور
مراحل آماده سازی زمین و کاشت
      انگور مي تواند در اغلب خاكها رشد كرده و محصول بدهد و حساسيت مخصوصي نداشته و اغلب محدوديتهاي معمول خاك(شوري و قليائيت نسبي) را به خوبي تحمل مي كند.همچنين در برابر آهك خاك حساس نبوده و حتي در خاك هايي كه حاوي بيش از 50% آهكند به خوبي رشد مي نمايند .
     روش هاي متداول كاشت انگور به صورت جوي پشته ايي و غرقابي مي باشد جوي به عمق 80 سانتي متر تا 5/1 متر تهيه مي كنند .

مرحله برداشت
اين مرحله شامل كود دهي (ازت)، آبياري(از خرداد ماه تا تا نيمه ي مهرماه هم طول می كشد ). ، مبارزه با علف هاي هرز(، تاكستان را در فروردين ماه بيل مي زنند تا اين علف ها را از بين بروند )، هرس كردن و مبارزه با آفات است.

انواع آفات و بیماری های انگور
آفات مهم انگور به شرح زير مي باشد :
1. زنجره مو
2. زنجرك مو
3. خوشه خوار انگور
و بيماري هاي انگور عبارت اند از :

1. بيماري سفيدك دروغين يا داخلي مو
2. بيماري پوسيدگي سفيد ريشه ي مو
3. بيماري سفيدك سطحي يا حقيقي مو
شايع ترين بيماري بوته ي انگور سفيدك سطحي يا حقيقي مو مي باشد عامل قارچ كش آبي توپاس که با پاشیدن گوگرد ان را از بین میبرند.

فصل کاشت
كاشت درخت را مي توان در دو فصل ، يعني در پاييز و در بهار انجام داد.یکی از
مزيت كاشت پاييزه، در مقايسه با درخت كاري بهاره به شرح زير مي باشد:
 . چسبيدن كامل ريشه ها به ذرات خاك در زمين به علت رطوبت زمستانه.
 . در هنگام کاشت بهاره باید دمای خاک معادل 6 تا 8 درجه بالای صفر باشد.

موارد استفاده درخت انگور
     برگ مو: داراي ساكارز ، لوولز Levulose ، اينوزيت Inosite ، مواد نشاسته و تعدادی اسید های الی است. دم خوشه انگور : داراي تانن ، مواد رزيني ، تارتارات پتاسيم و اسيد هاي آلي است .
     غوره ك ميوه سبز رنگ و نارس انگور است كه داراي طعم ترش مي باشد . غوره داراي اسيدهاي آلي مانند اسيد ماليك ، اسيد فرميك ، اسيد سوكسينيك Succinique Acid ، اسيد اگزاليك ، اسيد گلوكوليك Glucolique Acid و قند مي باشد
     پوست انگور داراي تانن ، تارتارات پتاسيم ، اسيد هاي آزاد و مواد معدني مي باشد .
    هسته انگور : در هسته انگور مقدري روغن و تانن موجود است . روغن هسته انگور Grape seed oil برنگ زرد مايل به سبز است . اين روغن فاقد بو و داراي طعمي مطبوع مي باشد . روغن هسته داراي تري گليسيريد ، اسيد اولئيك ، اسيد پالمتيك ، اسيد لينولئيك ، اسيد استئاريك و اسيد آراشيك مي باشد
خواص درمانی میوه انگور
(1 اخلاط بدن را متعادل مي كند .
(2 خون را تصفيه مي كند .
 (3برطرف كننده يبوست است .
 (4انگور براي درمان ورم معده و روده مفيد است .
(5 در درمان سل ريوي و سياه سرفه موثر است.
 (6براي درمان اسهال خوني از انگور استفاده  مي شود .
(7 براي درمان نقرس بسيار مفيد است .
8)انگور بهترين ميوه براي كساني است كه مي خواهند لاغر شوند و بدن خود را از سايد اوريك ، سنگ هاي صفراوي و مسموميت هاي مزمن (مسموميت از سرب يا جيوه ) پاك كنند .
9)رژيم آب انگور براي مبتلايان به سل ريوي و واسير نيز مفيد است .
10)براي تقويت و طراوت پوست و همچنين روشن كردن رنگ پوست ، آب انگور تازه مصرف میشود .
11)زياده روي در مصرف آّب انگور بطور مداوم ايجاد سنگ كليه مي كند .
12)روغن هسته انگور گرم كننده بدن است ، اين روغن ضد يبوست مي باشد . از آن براي نقاشي و تهيه صابون نيز استفاده مي شود.

خواص طبی غوره
 1)در درمان ورم مخاط دهان و نرمي لثه ها موثر است .
  2)آب غوره براي درمان چاقي مفرط مفيد است . ( 3آب غوره چون داراي تارتارات پتاسيم است براي درمان سياتيك و رماتيسم حاد بسيار مفيد است .
(4   در دفع زردي موثر است . (5حرارت و صفراي بدن را دفع مي كند و روده ها را ضد عفوني مي كند . (6آب غوره تقويت كننده كبد است .
(7  آب غوره درمان كننده پا درد و كمر درد مي باشد .
.(8   ترشي غوره نيز معالجه رماتيسم و سياتيك است .
خواص طبی برگ مو
(1 در رفع نقرس و زردي موثر است .
. (2 استفراغ را برطرف مي كند .
  (3 از دم كرده برگ مو  مي توان براي شستشوي چشم در مورد ورم ملتحمه استفاده كرد .
 (4  دم كرده برگ مو براي رفع واريس مفيد است .

مناطق مستعد کشت انگور در کشور
 دامنه اكولوژيكي مو بسيار وسيع بوده و بين عرض هاي جغرافيايي 16 تا 51 درجه ارتفاع صفر تا 1400 متر از سطح دريا ديده مي شود. ولي مناسب ترين عرض جغرافيايي براي كشت مو 34 تا 39 درجه مي باشد .
مناطق البرزی ایران
 اين منطقه شامل جنوب سلسله جبال البرز مي باشد كه از قزوين و كرج در جنوب غربي دامنه هاي اين سلسله كوه عظيم در ايران شروع و تا مناطق دامنه اي شمال شرق آن شامل شاهرود، دامغان، سمنان، گرمسار، ورامين وتهران تا سبزوار و حوالي كاشمر ادامه پيدا مي كند
مناطق شرقی ایران
 شامل شهرستان هاي تربت حيدريه، تربت جام، گناباد و قسمتي از مناطق سيستان  وشمال شهرستان زاهدان .
مناطق مرکزی ایران
 اين مناطق از تهران شروع و از طريق ساوه و اصفهان به امتداد كوه هاي زاگرس مي رسد.
مناطق جنوبی ایران
 اين مناطق به شكل يك كثيرالاضلاع شامل شهرهاي آباده، نيريز ، اردكان ، شهررضا، فسا، شيراز ، فيروزآباد وكارزون است.
مناطق غرب و جنوب غرب
شامل شهرستان هاي مريوان ، پاوه، كرمانشاه، نهاوند، ملاير، خرم آباد و ايلام .

مناطق شمال غربی
    اين منطقه در شمال غربي كشور در دامنه كوههاي زاگرس و مجاور درياچه اروميه و كوههاي سهند در آذربايجان شرقي واقع است كه شامل شهرستان هاي اروميه ، مياندوآب، ملكان، مراغه، آذرشهر و عجب شير مي باشد. براي حفاظت مو از سرما در مناطق سنندج، ميانه، آذرشهر، بجنورد، شيروان، مشهد، نيشابور، برجرود، ملاير و ملك كندي بايد روشي بكار برد كه بتوان در طول زمستان حفاظت مو را تامين كرد.
      روشهاي حفاظتي مو از سرماي شديد زمستانه اين مناطق روش كشت مو در قانه يا جوي وپشته هايي يه صورت خوابيده است.
ارقامی از انگورهای ایران
    انگور ملكي- انگور قره شيره- انگور دست ارچين_ انگور داش قره_ انگور مايه مو_ انگور گزندايي_ انگور خليلي_ انگور گندمه_ انگور ديزماري_
     انگور گچي امجكي(پستان بز)_ انگور مراغه_ انگور موسكات_ انگور ياقوتي
    گلين بارماقي يا انگشت عروس_ انگور چفته_ انگور سقل سوليان_ انگور كرد بوغان_ انگور اتابكي(ايتكي)_ انگور سياه سمرقندي_ انگور قرمز سمرقندي_ سمرقندي سفيد_ انگور اتيه بزرگ و كوچك_ انگور سياه سردشت_ انگور كلي_
منابع
     امیر قاسمی/ تراب/ انگور کاشت داشت برداشت و فراوری / ناشر :ایندگان / چاپ اول 1381-82
      ب و ن .البی / بیماری های درختان میوه و انگور (  les malaolies des arbres fruitiers    / (et de la vigne مترجمین:دکتر بابایی طاهر-امیر هوشنگ هوشنگی/ ناشر:دانشگاه ارومیه/ چاپ اول 1373
      ال.پتر کریستانسن و دیگران / تغذیه و کود دهی درختچه ی انگور / مترجمین:سیاوش اصلانی-اسماعیل حقیقت افشار / ناشر:انتشارات انزلی&ارومیه/  چاپ اول 1369