بخشی از متن اصلی :
قاعده تحذير - نقش هشدار دهنده در رفع مسئوليت كيفري
سيد مصطفي محقق داماد
بسم الله الرحمن الرحيم
در
خلال مباحث مربوط به مسئوليت افراد نسبت به اعمال و افعال صادره از آنان
فقها معترض قاعده تحت عنوان « قدا عذر من حذر » شده اند ، اجمال مطلب اينست
كه اگر كسي قبل از انجام كاري هشدار دهد ولي به هشدار وي ، خسارت ديده
توجه نكند و بر اثر كار او جنايتي بوجود آيد هشدار دهنده مسئوليتي نخواهد
داشت .
سير قاعده در كلام فقها
شيخ طوسي ( قرن پنجم ه ) در
مبسوط مسئله اي بدين شرح مطرح كرده است : « اذا مررجل بين الرمات و بين
الهدف فاصا به سهم من الرماه فهو قتل خطالان الرامي ما قصده وانما قصد
الهدف » .
هرگاه شخصي در محل مسابقه تيراندازي از فاصله ميان مسير
تير و هدف عبور كند و مورد اصابت تير قرار بگيرد و كشته شود ، اين قتل
خطائي محسوب مي گردد ، زيرا تيرانداز ، قصد او را نكرده بلكه مقصود او هدف
بوده است .1
شيخ طوسي در اين زمينه چيزي افزون بر اين نياورده واشاره به قاعده مورد نظر نكرده است .
محمد بن علي بن حمزه طوسي ( قرن ششم هجري ) در كتاب « الوسيله الي ليل الفضيله » مسئله فوق را به نحو ديگري مطرح نموده است :
«
و اذا مررجل بين الرماه و بين الغرض فاصابه سهم و قد حذره الرامسي لم يضمن
و ان لم يحذره و كان في ملكه قد دخل عليه بغير اذنه فكذالك و ان دخل عليه
باذنه او كان في غير ملكه و لم يحذره كانت ديته علي عاقلته » .
هرگاه
شخصي « در محل مسابقه » از فاصله ميان تيراندازان و هدف ، عبور كند و مورد
اصابت تير قرار بگيرد ، چنانچه تيرانداز هشدار داده باشد ، مطلقاً ضامن
نيست ، ولي اگر هشدار نداده باشد ،در فرض آنكه محل در مالكيت تيرانداز بوده
و مصدوم بدون اجازه وي وارد شده ، باز هم ضامن نيست و چنانچه مصدوم با
اجازه وي وارد شده ويا محل ، ملك تيرانداز نبوده و هشدار نداده است ، ضمان
بر عاقله وي مقرر خواهد بود .1
محقق حلي ( قرن هفتم ) در كتاب شرايع الاسلام بطور مطلق گفته است :
« اذقال « حذار » لم يضمن لماروي … »
اگر تيرانداز گفته باشد ( حذار = بپرهيز ) ، ضامن نخواهد بود2 و به همين مقدار بسنده نموده و به ذكر مستند فتوي پرداخته است .
این فایل به همراه چکیده ، فهرست مطالب ، متن اصلی و منابع تحقیق با فرمت word ، قابل ویرایش در اختیار شما قرار می‌گیرد.
تعداد صفحات :17