بخشی از متن اصلی :
ابراء در حقوق ایران و انگلیس
چكیده
اصطلاح
فقهی و حقوقی ابراء، به مفهوم گذشت اختیاری داین از دین خود، و نیز بررسی
ماهیت و اوصاف آن، از دیر باز مورد توجه فقیهان اسلامی بوده و حقوقدانان
هم بر ابعاد بحث، غنا و تنوع آن افزودهاند.
مقاله حاضر نیز این مهم
را بررسی و با مراجعه به متون فقهی معتبر عامه و خاصه و نقل و نقد آراء و
نظرات حقوقدانان ، به ویژه از طریق مطالعه تطبیقی در حقوق سایر كشورها، به
صورت مستدل، پیرامون شرایط، طرق اثبات و آثار این عمل حقوقی به بحث
پرداخته است.
مقدمه : طرح موضوع و تقسیم مطالب
ابراءِ
كه مصدر و از باب اِفعال است، در لغت عرب، از ریشه بُروء، بَراء و برائت
گرفته شده و به معنی خلاص كردن و رهانیدن از عیب و دین به كار رفته
است.(1)در اصطلاح حقوقی، مطابق با ماده 289 ق. م: «ابراء عبارت از این است
كه داین از حق خود، به اختیار، صرف نظر نماید».
بر این تعریف - كه به
احتمال زیاد از قانون مدنی فرانسه اقتباس شده(2) ـ ایراداتی چند وارد شده
است؛ از جمله اینكه، در آن، به اثر ابراء،یعنی «سقوط دین به اراده طلبكار،»
قطع نظر از سبب آن، توجه شده است. بنا بر این، جای آن است كه گفته شود:
ابراء ممكن است به شكل ایقاع باشد یا عقد؛ معوّض باشد یا رایگان و ضمن عقد
صلح، وصیت و تبدیل تعهد واقع شود یا به طور مستقل؛ در حالی كه، اگر تعریف،
به ماهیت و اوصاف عمل حقوقی میپرداخت و به اثر ابراء قناعت نمیكرد، چنین
اختلافی واقع نمیشد.وانگهی، آوردن واژه «اختیار» در تعریف ابراء، این
احتمال را به وجود میآورد كه وجود رضا، در زمان انشاءِ ابراءِ، از اركان
وقوع ابراء است و پیروی از این نظر، نظم در اجرای قواعد را بر هم
میزند.(3)
ایراد نخست وارد نیست؛ چون، از سیاق عبارتی كه در ماده
289 ق. م به كار رفته است، میتوان استفاده كرد كه ابراء از دیدگاه
قانونگذار مدنی، عمل حقوقی یك طرفه است و مطابق با آن، این داین است كه با
اراده خود ابراء را محقق میسازد و این خود میتواند بر تبرعی بودن آن نیز
دلالت داشته باشد؛ زیرا، اگر ابراء در مقابل دریافت عوض انجام گیرد، سقوط
دین با اراده دو نفر (داین و مدیون) صورت می‌گیرد، نه اراده داین به
تنهایی.مضافاً این كه، از عبارت «صرف نظر نماید» كه در این تعریف به كار
رفته است، میتوان استنباط نمود كه ابراء، اسقاط دین به طور مطلق و بدون
انتظار دریافت مالی از مدیون و ایجاد تعهد و التزامی برای اوست؛ هر چند كه،
چنین تعهدی، فرعی و به صورت شرط باشد.(4)
ایراد دوم نیز نمیتواند
مورد تأیید قرار بگیرد؛ زیرا، آوردن شرط «اختیار» در تعریف ابراء، كه خود
امری نامعهود از قانونگذار است، بیانگر این معنی است كه، رضای ابراء كننده،
این فایل با فرمت word ، قابل ویرایش در اختیار شما قرار می‌گیرد.
تعداد صفحات :28