چکیده
سیستم حمل و نقل هوشمند عملکردی یکپارچه در حوزه ترافیک و ترابری دارد . با توسعه حمل و نقل زمینی و افزایش تصاعدی تقاضای سفر و مشکلات عرضه خدمات، شاخه های مختلف ITS  توانسته اند، اثرات مطلوبی را در حل این چالشها برای مجامع ایجاد کنند . جهت بهره برداری از این سیستم ، ابتدا  باید به برنامه ریزی و طراحی معماری ITS در منطقه ، ناحیه و کشور پرداخت . با ا اجرای هر یک از سیستم ها، در آینده شاهد یک سیستم یکپارچه حمل و نقل هوشمند،منطبق بر استانداردهای آن خواهیم بود . لذا در این مقاله به اثرات بهره برداری از این سیستم ، سوابق آماری ، تجهیزات کاربردی و مزایای آنها می پردازیم .
کلمات کلیدی : سیستم حمل و نقل هوشمند ، حسگر ، چالشهای حمل و نقل ، طراحی سیستم

 
1-    مقدمه
حمل و نقل و جابجایی کالا و مسافر یکی از مهم ترین موضوعاتی به شمار می رود که در برنامه ریزی های کلان شهرها مورد توجه ویژه قرار می گیرد . وجود حمل و نقل روان و ایمن از اساسی ترین زیر ساخت های لازم برای توسعه صنایع و افزایش سطح رفاه اجتماعی هر کشور است . سیستم های حمل و نقل هوشمند ، در بردارنده فناوری نوین الکتریک ، کامپیوتر ، الکترومکانیک، مهندسی ترافیک ، نرم افزارها و سخت افزارها می باشد که با این رویکرد از اوایل دهه 90 میلادی توجه همگان را به خود جلب کرد . با عملکرد هماهنگ و یکپارچه خود تاثیر مطلوبی را بر کارآیی و ایمنی سیستم حمل و نقل و کاهش هزینه ها داشته است . به عبارت دیگر ، این سیستم رابطه مناسب و ایده آلی را بین انسان و سازه های حمل و نقل و وسایل نقلیه بر قرار کرده است. يكي از راهكارهاي حل مشكلات صنعت حمل و نقل توسعه شبكه هاي آن است. اما ازآنجايي كه توسعه شبكه هاي حمل ونقل به دليل محدوديت ظرفيت عمراني ،محدوديت بودجه وصدمه
به محيط زيست متناسب با رشدروزافزون توليدوسايل نقليه نمي باشد.
يكي از راهكارهاي حل مشكلات صنعت حمل و نقل توسعه شبكه هاي آن است. اما ازآنجايي كه توسعه شبكه هاي حمل ونقل به دليل محدوديت ظرفيت عمراني ،محدوديت بودجه وصدمه به محيط زيست متناسب با رشدروزافزون توليدوسايل نقليه نمي باشد و از طرف ديگر باتوجه به اينكه ايجادشبكه هاي جديد حمل ونقل باعث ايجاد انگيزه بيشتري براي توليد سفر دركاربران خواهدشد،لذا روش مذكور باوجود  نياز به سرمايه گذاري كلان و زمان زياد جهت اجرا به تنهايي نمي تواند بعنوان راه حل قطعي و مناسب در جهت حل معضل ترافيك كلان شهرها محسوب شود.همچنين تأمين نيازهاي جديد كاربران ناشي ازافزايش سطح زندگي مردم و افزايش ارزش زمان مانند سيستمهاي اطلاع رساني ترافيك با تكيه برروشهاي سنتي امكان پذيرنيست.

2-    انواع تقسیم بندی های ITS

3-    هزینه های Its
طبق بررسی های صورت گرفته ، به کار گیری این سیستم در صنعت حمل و نقل هزینه هایی نظیر موارد ذیل به همراه دارد :
•    ایجاد زیرساخت های Its (شامل مکان هی مناسب، زیرساخت مخابراتی فیبرنوری، Wireless و...)
•    پیشرفت سریع تکنولوژی (سخت افزار و نرم افزار)
•    عدم تجربه کافی برای طراحی، پیاده سازی و  راهبری پروژه های Its
•    مشکلات عدم هماهنگی اجرای پروژه های مختلف Its
•    مشکلات یکپارچه سازی سیستم های

4- اهداف استفاده از Its
•    ایمنی در این سیستم     
•    نمایش ترافیک
اطلاعات تصویری سازه های حمل و نقل و وسایل نقلیه را در تمام لحظات در همه مسیرهای تردد ثبت می‌کنند.
انواع دوربین های به کار رفته در این سیستم :
دوربین های ثابت
 دوربین های مکانیکی  PTZ
  دوربین های غیر مکانیکی
 دوربین های گنبدی شبکه
•    کنترل مکانیزه و خودکار
•    سیستم های کنترل سرعت و سیستم های پردازش تصویری
•    تشخیص خودکار حادثه
•    افزایش بهره وری ترافیک با ITS
•    کنترل ورودی و خروجی بزرگراهها

•    پشتیبانی مسافرین و اطلاع رسانی به کاربران

•    آگاهی دادن به کاربران در زمان حادثه :
بدین صورت می توان از وقوع تصادف دوم جلوگیری نمود و تصمیم گیری برای کاربر را جهت انتخاب مسیر جدید آسان نمود .
•    ارائه اخبار و اطلاعات قبل از سفر :
 تاثیر بسزایی درکاهش تقاضا در ساعات اوج ترافیک دارد.
•    ارائه اخبار و اطلاعات در هنگام سفر :
سبب ایجاد انطباق رفتار راننده و متولی ترافیک با توجه به وقایع در حال اتفاق می شود .
•    پشتیبانی از تغییر روش :

•    یکپارچه سازی و ارتباطات، هدف اساسی در ITS

5- برخی از حوزه های عملکرد سیستم های حمل و نقل هوشمند در شبکه حمل و نقل عبارت اند از :
•    سیستم های کنترل تطبیقی یا هوشمند چراغ های راهنمایی تقاطع ها :
•    سیستم های هماهنگ کننده یا مرکزی کنترل ترافیک :
•    سیستم کنترل و هدایت ناوگان عمومی :
•    سیستم هدایت و مدیریت پارکینگ :
•    سیستم کنترل و مدیریت تراکم در بزرگراه ها :
•    مدیریت و بهسازی جریان ترافیک و روانسازی آن :
•    سیستم پرداخت الکترونیکی :
•    سیستم های پیشرفته اطلاعات مسافران
•    مدیریت و پشتیبانی وسایل نقلیه امدادی
•    سیستم پاسخ گویی به موارد ضروری و امدادی

6- عوامل ساختاری  و تجهیزات لازم برای بهره برداری از سیستم حمل و نقل هوشمند
•    سیستم تردد شمار :
•    تجهیزات هوشمند سازی چراغ راهنمایی :
•    دوربین های سرعت سنج :
•    تابلوهای متغیر خبری ( VMS )   :
•    سیستم توزین در حال حرکت  (WIM)  :

6-    تاریخچه استفاده از Its در ایران :

7-    راهکارها  و اثرات موثر استفاده از سیستم  هوشمند در صنعت حمل و نقل در کشور ایران 
•    تشخیص نقطه پایانی صف وسایل نقلیه توسط پردازش تصاویر ویدئویی
•    اختصاص دادن زمانی مناسب برای چهار راه های دو فازی برای کاهش زمان تلف شده ناشی از صف خودرو ها
•    استفاده از تقاطعات لوزوی گسترش یافته
8-    راهکار های موثر در سیستم حمل و نقل جاده ای کشور ایران
•    هوشمند سازی خودرو ها توسط شرکت های تولید کننده

9-    نتیجه گیری
منابع