·
بخشی از مقدمه:
كودكي در عمق وجود همة
ماست، و با چشمان اوست كه همگي روزي به اين عالم نگاه كرده ايم. با وجود اين
آنچنان از آن دور افتاده ايم كه براي فهم نقاشي كودكان، نگاه كردن آن برايمان كافي
نيست و بايد آنها را مورد مطالعه و بررسي دقيق قرار دهيم. نقاشي بيان كنندة
احساسات و شخصيت كودكان است و باعث پرورش خلاقيت آنها مي شود و تعادل فكري و روحي
به آنها مي دهد. از طرف ديگر تجزيه و تحليل اين نقاشي ها به والدين و مربيان امكان
شناخت كودك و كمبودهاي احتمالي او را فراهم مي كند.(فراري 1382)
نقاشي كودكان نوعي گيرايي
آني دارند، آنها ساده و جذاب و سرشار از زندگي و هويت اند اما با نگاهي دقيق تر
غالباً مي توان در آنها جنبه هايي عجيب و حتي آشفته را مشاهده كرد. تحقيق در قلمرو
نقاشي كودكان براي سالهاي متمادي پيشرفت چنداني نكرد، اما در سالهاي اخير، دو
دگرگوني عمده باعث آغاز مجدد پژوهش در اين عرصه شده است اول ديدگاه طبيعي گرايانه
جاي خود را به بررسي هاي تجربي داده است، دوم اهميت فرايند كشيدن تصوير كه در
سالهاي اخير موفق به درك آن شده ايم.(گلين، آنجل1380)
در بين فعاليتهاي كودك،
نقاشي فعاليتي است كه از تحول شناختي، عاطفي و اجتماعي تأثير مي پذيرد و به همين
دليل به مقياسي وسيع در تشخيص رواني و روان درمانگري به كار گرفته مي شود. مؤلفان
متعدد مشاهدات بسيار گوناگون خود را دربارة مراحل تحول نقاشي كودكان بصورت خصيصه
هاي اجمالي مرحله هاي پي در پي بيان كردهاند و مي توان به اتكاي مطالعات پيشرفته
اي كه از دهة 1950 تا دهة 1980 در اين باره به عمل آمده اند خط تحول نقاشي را
اجمالاً بدست داد:
...
فهرست مطالب:
فصل اول: طرح تحقيق
(كليات)
مقدمه
بيان مسئله
پيشينه تحقيق
استفاده تشخيص آزمون ترسيم
خانواده
توضيح در خصوص تست ترسيم
خانواده
تأكيد بر ترسيم نقاشي از
خانواده (نه خانوادة خودش)
اهميت و ضرورت موضوع تحقيق
هدف كلي
اهداف ويژه
چهارچوب نظري تحقيق
تعاريف واژه ها و تعريف
عملياتي
متغيرهاي مربوط به آزمون
ترسيم خانواده
منابع اين بحث شامل
متغيرهاي مربوط به ترسيم
آزمون خانواده
مدل تحليلي تحقيق
فرض ها تحقيق (Hypothsis)
رابطه علي
فصل دوم: مروري بر
ادبيات موضوع
نقاشي به منزلة تست هوش
نقاشي به منزلة تست شخصيت
فرافكني و رمزگرائي
روان تحليل گري
نقاشي خانواده
فصل سوم: آشنائي با
قلمرو مكاني تحقيق (جامعه آماري)
فصل چهارم: روش تحقيق
روش تجزيه و تحليل
طبقه بندي بر اساس اهداف
پژوهش
در تجزيه و تحليل يافته هاي
پژوهش از
فصل پنجم: يافته هاي
تحقيق و تجزيه و تحليل آنها
بخش نخست
بخش دوم
فرض اول تحقيق
فرض دوم تحقيق
فرض سوم تحقيق
فرض چهارم تحقيق
فرض پنجم تحقيق
فرض ششم تحقيق
فرض هفتم تحقيق
فرض هشتم تحقيق
فرض نهم تحقيق
فرض دهم تحقيق
فرض يازدهم تحقيق
فرض دوازدهم تحقيق
فصل ششم: خلاصه تحقيق و
پيشنهادها و پيوستها
خلاصه تحقيق
پيشنهادات
پيوستها
جداول
نمودارها
فرم شماره يك (فرمهاي
اوليه) مربوط به مصاحبه
فرم شماره دو (فرمهاي تجديد
نظر شده) مربوط به مصاحبه
فهرست منابع
اهميت و ضرورت موضوع تحقيق:
نقاشي
كودك يك پيام است، آنچه را كه او نمي تواند به لفظ درآورد به ما انتقال
ميدهد. بررسي و درك زبان نقاشي اطلاعات ارزنده اي در اختيار والدين،
مربيان، روانشناسان و همة كساني مي گذارد كه خواهان درك و دريافت راز و رمز
جهان كودك هستند. اكتشاف نظامدار اين قلمرو به آخرين دهه هاي قرن گذشته
باز مي گردد و بر قوانيني متكي است كه خط شناسي نيز از آنها سود جسته است.
كودك همة مسائل زندگي خود را به واسطة نقاشي به تجربة در مي آورد، خود را
مي آزمايد و من خويشتن را بنا مي كند. خطوط ترسيمي، انعكاسي از دنياي
هيجاني او هستند و نقاشي به تنهائي به منزلة جهاني است كه به موازات افزايش
هشياري و دگرگوني هاي كودك، متحول مي گردد.(دادستان، 1374)
بسياري
از روانشناسان بر اين عقيده اند كه از تست هاي نقاشي مي توان به عنوان
ابزاري در جهت در جهت تشخيص استفاده نمود مثلاً تست ترسيم خانواده بيان
كننده رابطة افراد است. اما روانشناساني مانند آناستازي خاطر نشان مي كند
كه اين نقاشي ها در عمل به عنوان آزمون شخصيت مورد استفاده قرار نمي گيرد،
بلكه نوعي ابزار باليني براي تسهيل گفتگو با بيمارند. لذا انجام آزمون
فرافكني مي تواند در يك مصاحبة باليني اوليه به «شكستن يخ» رابطه كمك مي
كند و چارچوب مناسبي براي انجام گفتگوي اوليه فراهم آورد. در نتيجه، اين
قبيل آزمون ها وسيلة حاضر و آماده اي براي بدست آوردن اطلاعات كيفي اضافي
در مورد بيمار محسوب مي شوند. آناستازي نتيجه مي گيرد كه آزمون هاي فرافكني
مي توانند با ارائه سرنخ هايي براي بررسي بيشتر يا فرضياتي دربارة فرد
براي تحقيقات بعدي، به بهترين نحو در خدمت تحقيقات بعدي قرار گيرند. (گلين،
انجل 1380)
اين تحقيق سعي دارد، اهميت اين كه تا چه حد مي توان به اين
گونه رابطه (ميان تست ترسيم خانواده و حقيقت موجود در ذهن كودك) اطمينان
كرد را بيان كند.