مقدمه:
مهمترين هدف در علم دندانپزشكي
پيشگيري است. پيشگيري اساسي ترين روش مبارزه با مشكل بيماري هاي پريودنتال مي باشد
و سعي بر اين است كه با ارائه برنامه‌هاي بهداشتي مناسب و ارتقاء آگاهي مردم شيوع
بيماري هاي پريودنتال را به حداقل برسانيم.
جهت برنامه ريزي هاي صحيح بهداشتي
لازم است تا اطلاعاتي جامع و مطابق استانداردهاي جهاني در اختيار داشت و با
ارزيابي دقيق اطلاعات و راه هاي عملي مناسب مبتني بر تحقيق راههايي جهت روش هاي
كنترل بهداشت دهان ارائه نمود.
آموزش مستمر بهداشت دهان و دندان از
ايجاد و پيشرفت اين بيماري جلوگيري مي‌كند و مي تواند آن را كنترل نمايد. در اين
مورد تحقيقات اپيدميولوژيكي مهمي انجام شده است.
بيماري هاي پريودنتال همچنان با صفت
شايعترين همراه مي باشند و مهمترين علت از دست رفتن دندانهاي افراد بالغ به شمار
مي آيند.
با ارائه برنامه هاي عملي براي ارتقاء
سطح آگاهي مردم سعي بر آن است كه بتوان ايجاد اين بيماريها را به حداقل رساند.
بيماري هاي پريودنتال از مهمترين
بيماري هايي است كه از ديرباز گريبانگير بشر بوده است و از عوامل از دست دادن
دندانها بعداز سنين ميانسالي مي باشد.
طبق آمارهاي گرفته شده بيش از 95%
افراد بالاي سنين 30 تا 40 سال به نوعي از اين بيماري رنج مي برند و متاثر گشته
اند.
امروزه چنين برآورد مي شود كه 67
ميليون بزرگسال آمريكا مبتلا به اين گونه بيماري مي باشند و بيش از 20 ميليون به
دليل ابتلا به اين بيماري تمامي داندانهاي طبيعي خود را از دست داده اند.
از افراد جوان، 80% از افراد ميانسال و 90%
اشخاص كه بالاي 65 سال به اين بيماري مبتلا هستند.
اگرچه به صورت تقريب تا سنين 35 سالگي
اكثر جراحي هاي دنداني مربوط به كشيدن دندانهايي است كه بر اثر پوسيدگي از بين
رفته اند ليكن بعد از آن بيماري لثه اعظم ترين و بيشترين دليل براي از دست دادن
دندانها مي باشد. زيرا اين بيماري جزء شايعترين بيماري هاي عفوني در دنيا مي باشد
و تقريباً 70-60% ضايعات دنداني در كشور آمريكا بعد از سنين 20 سالگي و در
كشورهايي مثل هندوستان از اين جد فراتر رفته و به چيزي حدود 80% رسيده است.
درصد بيماري هاي لثه در كشورمان نيز
بالا بوده و چيزي شبيه ارقام فوق مي باشد. در اين ميان ژنريويت به عنوان شايعترين
شكل پريودنتال اهميت مخصوصي دارد.
از آنجايي كه پلاك ميكروبي عامل اصلي
بيماري پريو است از اين شاخص در اين تحقيق استفاده شده است. كاملاً روشن است كه
پلاك دنداني در بروز پوسيدگي و بيماريهاي پريو نقش مهمي دارد.
عامل ايتولوژي اين بيماري را مي توان
به 2 گروه عمومي و موضعي تقسيم كرد. كه از عوامل موضعي موثر در ايجاد ژنژيويت مي
توان به پلاك ميكروبي، جرم دنداني، ماترآلبا اشاره كرد.
كه بيش از همه عوامل باكتريال و علي
الخصوص پلاك ميكروبي (پلاك باكتريال) بوده است.
پلاك ميكروبي به عنوان يكي از مهمترين
عوامل بروز بيماري پريودنتال اعم از التهاب لثه و ساير حالات پيشرفته پريودنتيت
فوق العاده مورد توجه مي باشد.
مدارك موجود حاكي از اين است كه حذف
يا كاهش پلاك براي كنترل بيماري هاي لثه و پوسيدگي دندان ضرورت دارد.
لذا در درمان بيماري هاي پريودنتال
بايد به كنترل پلاك ميكروبي كه اصلي ترين و مهمترين عامل ايجاد كننده بيماري است
توجه خاصي مبذول داشت.
بنابراين به جرات مي توان گفت كه
تاكيد نهايي در درمان بيماري هاي پريودنتال و همچنين پيشگيري از بروز آنها بر پايه
زدايش و حذف پلاك ميكروبي يا تغيير ماهيت آن استوار است.
اكثر بيماري هاي لثه قابل پيشگيري و
قابل اصلاح و كنترل است در حقيقت بيماري لثه بيماري غفلت ورزي و قصور و اهمال و
سستي بوده و در اثر مسامحه مراحل اوليه بيماري را ايجاد كرده و در ادامه آن شكل
پيشرفته متظاهر و نمايان مي گردد.
عدم آگاهي و نبود آموزش بهداشت دهان و
غفلت افراد باعث سير صعودي بيماريهاي لثه و دندان گرديده.
پلاك ميكروبي همان طوري كه گفته شد
مهمترين عامل ايتولوژي بيماري ژنژيويت و پريودنيت است. پلاك ميكروبي داراي ماتريكس
چسبنده شامل اسيدها، آنزيم ها، prهاي بزاقي، سلولهاي كنده شده اپي تليالي و لوكوليت ها است كه اضافه شدن
ميكروب ها به اين محيط سبب بيماري زايي و تحريك اين مجموعه براي لثه و انساج پريو
مي گردد.
مطالعات متعددي در ارتباط با پلاك فوق
لثه اي و زير لثه اي در بروز ژنژيويت و اين كه كنترل كداميك از آنها در درمان
ژنژيويت موثرتر است انجام شده است اما آنچه واضح است اين است كه براي كنترل
ژنژيويت بايد با هر 2 نوع پلاك مقابله كرد.
در صورت عدم كنترل پلاك ميكروبي
عوارضي از قبيل تغيير رنگ طبيعي شفاف دندان، بيماريهاي لثه و پريودنتيت و پوسيدگي
دنداني و نيز تبديل شدن پلاك ميكروبي به جرم دندان را شاهده خواهيم بود.
امروزه براي كنترل پلاك ميكروبي از
روش هاي مكانيكي و شيميايي استفاده مي گردد. روش هاي مكانيكي از شايعترين و بهترين
روش هاي مورد استفاده جهت كنترل پلاك ميكروبي است و از بين روش هاي مكانيكي مسواك
نمودن جزء شايعترين و مهمترين روش هاي مورد استفاده مي باشد.
از جمله روش هاي مكانيكي كه در كنترل
بهداشت دهان و حذف پلاك ميكروبي قابل استفاده است به عوامل زير مي توان اشاره كرد.
1- مسواك، مهمترين وسيله براي تميز كردن دهان است. البته در صورتي كه
به طور صحيح بكار برده شود و همچنين شرايط مناسب را داشته باشد.
2- نخ دندان، دو نوع است موم دار و بدون موم. در حال حاضر نخ دندان بدون موم
استفاده بيشتري دارد زيرا گفته مي شود كه در موقع استفاده از آن رشته هاي نخ باز
شدته و پلاك و دبري ها در آن گير مي كند. از اينرو فضاهاي بين دنداني بهتر تميز مي
شوند.
برخي مطالعات حاكي از آن است كه تنها
30 درصد بالغين بيش از يكبار در روز مسواك مي زنند و حدود 13-7% هر روز از نخ
دندان استفاده مي كنند.