تاريخچه و بررسي عملكرد سوبسيد در ايران
براي اولين بار، در انگلستان قبل از به سلطنت رسيدن چارلز دوم (1660م) اصطلاح سوبسيد و بكار گرفته شده است، بدين ترتيب دولت از بودجه عمومي، جهت افزايش درآمد دربار سالانه مبلغي (بطور نقدي و رايگان) به خانواده سلطنتي ميپرداخت درايران سوبسيد به مفهوم دخالت دولت در امر عرضه و تقاضا، از سال 1311 با تصويب قانوني به منظور تأسيس سيلو درتهران با هدف خريد و فروش و ذخيره آن هم تهيه و ذخيرهسازي گندم توسط سازمان غله به جهت مقابله با كمبودهاي احتمالي آغاز شد و هدف آن هم تهيه و ذخيرهسازي گندم كافي جهت تهيه نان ارزان براي مصرفكنندگان كم درآمد شهري ميباشد.
با وقوع جنگ جهاني دوم بواسطه اشغال ايران توسط نيروي بيگانه قيمتهاي موادغذايي و… بشدت طريقي كرد و بدنبال آن ناياب شد كه مهمترين آن نان بود كه دراين حالت دولت تصميم به خريد نان به قيمت گران شد و آن را به قيمت ارزان به نانوايها تحويل داد. بنابراين علل اصلي برقراري سوبسيد را ميتوان تعديل افزايش قيمت كالاهائي دانست كه مصرف آن ازنظر مردم حياتي ميباشد از آغاز دهه 1340 موارد ديگر تحت حمايت دولت قرارگرفت كه بارزترين آن كمك به سازمانهاي آبرساني شهري و غيره بود كه عمدتاً بصورت موردي پرداخت ميگرديد. اقدام دولت در تأسيس كارخانه كودشيميايي درسال 1342 ازجمله اقدامات ديگر است.
منابع اصلي تامين اعتبار سوبسيد (1367-1352) عبارت بود: از 1- درآمد عمومي 2- درآمد سازمان حمايت از مصرفكنندگان و توليدكنندگان، ناشي از ما به تفاوت قيمت كالاهاي وارداتي تا توليدات داخلي. از آنجا كه پرداخت سوبسيد در ايران (67-1352) بدون برنامهريزي از پيش تعيين شده و فقط به لحاظ يك راه حل كوتاه مدت ار اوايل دهه 1350 اتخاذ گرديده لذا روند پرداختهاي آن رابطه تنگاتنگي با تنشهاي بودجه و – در يك ديد وسيعتر – با درآمدهاي نفتي داشته است ولي رويهم رفته سرآغاز پرداخت سوبسيد درايران حاكي از نوعي شانه خالي كردن از زيربار مسئوليت كنترل قيمتها و عدم توان پيريزي يك بنيان سالم مي باشد.